İkrar Nedir.

Dil ile söyleme, bildirme.  Saklamayıp doğruca söyleme, açıkça söyleme itiraf etme, benimseme, onama, kabul, tasdik etmek anlamında Arapça bir sözcüktür.

KONU BAŞLIKLARI

• Osmanlıca Yazılışı Kökeni Anlamları
• Terim Anlamları ile İkrar
• Edebiyatta ve Tasavvufta İkrar
•  

Osmanlıca Yazılışı Kökeni Anlamları

 Osmanlıca yazılışı:  ikrar : اقرار 

Osmanlıca yazılışı : ikrâr :  اِقْرَارْ

İkrar, اقرار  Arapça kökenli bir kelimedir. Arapçadaki “krr” kökünden;  karar ve kari, tekrar, mütekerrir sözcükleri ile ayn ı kökten gelir.  İkrar kelimesinin Osmanlıca sözlüklerdeki anlamı şu şekildedir: “Açıktan söylemek. Kabul ve tasdik etmek. Hakkı itiraf etmek. Karar vermek. Mukarrer kılmak. Kabul etme, doğrulama.  Îmânını açıkça, dil ile söylemek.” Dil ile söyleme, bildirme.  Saklamayıp doğruca söyleme, açıkça söyleme. Benimseme, onama, kabul, tasdik.[1]  îtirâf etmek, dile getirmek.

Terim Anlamlarıyla  İkrar

Hukuk kurallarına göre ikrar: İtiraf etmek, isbat etmek, kabul etmek; yerleştirmek anlamlarındadır. Hukuka göre tarafların veya vekillerinin mahkeme önünde ikrar et­tikleri vakıalar, çekişmeli olmaktan çıkar ve  ispatı gerekmez.
İslamiyet’te ise İnancın dil ile ifade edilmesi manasında kullanılır. Kuran’da da buna benzer anlamlarda kullanılmıştır. "Siz ikrar edip, peygamberlere iman ve yardım etmeğe dair ahdimi üzerinize aldınız mı? Onlar; biz ikrar ettik, dediler" (Âlu İmrân, 3/81). 

İkrar kelimesi dilimizde hayli yaygın olan şu atasözünde de geçer: "Sükût ikrardan gelir."

 

Edebiyatta ve Tasavvufta İkrar

İkrar sözcüğü edebiyatta yukarıda izahları yapılan gerçek ve terim anlamları ile birlikte kullanılır. Sözcük tasavvuf edebiyatında tasavvufi terim anlamı ile daha çok karşımıza çıkmaktadır. Din dışı şiirlerde ise sevgili ve aşık arasındaki sözleşmelerin, ikrarların bozulması, aşığın sevgilinin ikrarından dönmesi neticesinde mağdur oluşu konusu işlenmiştir.

İkrar kelimesi tasavvufta tarikat kurallarını kabul edip tarikata girmek manasında kullanılmıştır. Bu karar bezm-i elestte verilen ikrara benzetilir. Kalû Belâ,  Allah’ın ruhları yaratıp Bezm-i Elest’te toplayarak “Elestü bi-Rabbiküm (Ben sizin Rabbiniz değil miyim?)"   diye sorması ve ruhların ise  "Kalû: Belâ (Evet, Sen bizim Rabbimizsin )diye cevap vermesi kullar için bir ikrardır. (Kalû Belâ Nedir ve Bezm-i Elest'te İkrar Verme)  "Rabbin, Âdemoğullarından, onların bellerinden zürriyetlerini almış ve onları kendilerine şahit tutarak; 'Ben sizin Rabbiniz değil miyim?' (demişti). 'Evet (buna) şahidiz,' dediler. Kıyamet günü: 'Biz bundan habersizdik' demeyesiniz." (el-A'râf, 7/172).

Alevilik inancında İkrar: İnsanın ham ervahlıktan çıkıp insan-ı kâmil mertebesi ve gerçek insan olma bilincine ulaşması manasında kullanılmaktadır.   İkrar vermek ve ikrarına sadık olmak bu amaca ulaşmayı istemek, bu kararda kalmak andını ifade eder.

İkrar verdim bu ikrarı güderim
İkrarımdan dönmem yolun ucundan
Eksikliğim bilip yoldan kalmadım
Tarikim ararım dinin ucundan     Pir Sultan Abdal

Sıdk ile Ali'yi severim dedi
İtikadı beklenmiyor n'eyleyim
Güzel Şah yoluna iverim dedi
İkrara da bağlanmıyor n'eyleyim     Pir Sultan Abdal[2]

Ahtı bütün ikrarında ber karar
Söz verüp durmayan yâri neyleyim
Rast gelsem tenhada bana belgüzar
Bir buse virmeyen yâri neyleyim.   [3]  Deliktaşlı Ruhsati Şiirleri

Tasavvufta ikrar vermek;  tarikat yoluna girmenin, tarikata bağlı olmanın, tarikat kurallarına sadık kalmak yolunda yemin etmek anlamındadır. Bunun için tarikata giren muhib – talip-  tarikata girenler için yapılan ayinde tarikatın kurallarına sadık kalacağına dair ikrar eder.

İkrârınıza ser veririz ahde kavîyiz
Biz şâh-ı velâyet kuluyuz hem Alevîyiz    Şeyh Galib

Gel sevdiceğim ahd ile ikrarda kadim ol
Al nasibini bab-ı tevekkülde mukim ol        / Geredeli Aşık Figani [4]

Müminin ikrarı ahdi bir gerek
Yazı mı yazılır buzun üstüne
Fitili yakmağa kamil er gerek
Muhabbet kattılar tuzun üstüne   Kul Himmet Üstadım Şiirleri[5]

Uyan gafletinden ey sahip ikrar
Aç gözünü temennaya bel bağla
İkrarıdır eden Mansur'u berdar
Levh-i mahfuz tecellaya bel bağla HEKİMHANLI AŞIK ESİRİ[6]

Bana ikrar verdi bir şah-ı huban
O ikrarın müddetini gözlerim
Ben aziz tam gözlerim
Leyl ü nehar gözlerin
Dostum keremler kanı
Bir ihsanın gözlerim      Hanaklı Mazlumi [7]

Döndün mü sen benden yüzü dönesi
Verdiğin ikrara saldım ben seni
İkrarı boynuna kement olası
Verdiğin ikrara saldım ben seni   Pir Sultan Abdal

KAYNAKÇA

• [1] https://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=%C4%B0KRAR
• [2]
• [3]
• [4]
• [5]      
• [6]
• [7]