İrsad nedir İrsad Söz Sanatı

İrsad nedir İrsad Söz Sanatı

İrsad sözcüğünün sözlüklerdeki anlamları: Gözetlemek. Hâzır ve âmâde eylemek. Mükâfat vermek, yola gözcü koymak manalarına gelen bir sözcüktür.

Edebiyatta İrsad

İrsad sözcüğü edebiyatta anlamla ilgili söz sanatlarında kullanılan bir terimdir. Edebiyattaki terim anlamı ile “ secili ve kâfiyeli bir söz de sözün nasıl olacağını önceden işaret etmeye, ya da sözün gelişine göre sonrasında hangi hangi kelimenin geleceğinin belli edilmesi söz sanatına denir.  İrsad sanatı, sözün gidişatından veya secili kafiyeli sözlere dayanarak sonradan gelecek olan kelimenim ne olacağını ima ve işaret etme sanatıdır.

Söylenen söz veya sözlerden sonra hangi sözün gelebileceği sözcüklerdeki ses tekrarları (seci aliterasyon, ses yapısı, ses uyumları )  kafiye ve anlamın gelişinden belli edilebilir.

Bu sanat cümlede ses uyumu ve tekrarı yapılan ana sesi önceden tanıtıp, daha sonra gelecek kelimeyi işaret ve ima etmek üzerine kuruludur.  

İrsad sanatına ”tesnim sanatı”  da denmiştir.  İrsad sanatı genellikle iştikak söz sanatı ile birlikte kullanılır.  ( bkz İŞTİKAK NEDİR VE SANATI )

Elemin Kays'a kıyas etme din-i mahzunun,

Yok idi aklı ne derdi var idi Mecnun’un.    Baki

Betin ilk mısraındaki  "Kays" ismi ile "Yok idi aklı, ne derdi var idi."  Sözlerinden sonra Mecnun sözcüğünün geleceği ortaya çıkmış olur. Bu şekilde de irsad sanatı yapılmış olur.

Getür ey sâkî yeter eyledün işgal bizi

Bir zamân da mey-i bî-gışş ile  meşgul  olalum  (Âsım Efendi)

Zulm-i gamzenle dil helâk oldı

Öldi zâlim elinde ol mazlum      Emri

Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler

Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler. Yahya Kemal