Kabare Tiyatrosu Tarihçesi Ülkemizde Kabare
Kabare Tiyatrosu Tarihçesi Ülkemizde Kabare
Kabare Fransızca kökenli bir sözcüktür. Fransızca aslı “cabaret ve küçük oda anlamına gelen camberete sözcüğünden “ [1] Holandacaya “ cabret " şekli ile geçmiş olan bir sözcüktür. Fransızca ve Hollanda dillerinde yemek yenilen içki içilen dans edilen müzikli eğlence yeri anlamına gelecek şekilde de kullanılmıştır. [2]( bkz Kabare Nedir Kabare Türü Oyun )
Kabare sözcüğü Fransızcadan Türkçeye de “ Çeşitli gösterilerin yapıldığı gece kulübü, özellikle atraksiyon ve revülerin yer aldığı eğlence yeri. Meyhane” anlamına gelecek şekilde ve yemek yiyen ve içki içenleri eğlendirmek maksatlı komedi türünden bir tiyatro olarak algılanmış, kabare oyunları meyhane ve içkili lokantalarda yapılan küçük gösteriler olarak anlaşılmıştır.
Kabareler, kafe, bar, lokanta gibi yemekli içkili eğlence yerlerine gelen insanları eğlendirmek amaçlı yapılan kısa, güldürü ve eğlendirme amaçlı oyunlar, oyun türü olmaktadır
Kabare Tiyatrosu Tarihçesi
İçkili yemekli küçük eğlence yerlerinde oynanan daha ziyade güldürülü, müzikli danslı eğlence olarak şekillenen kabare tiyatrosu örneklerine ilk kez 1881'de yılında ve Paris’te rastlanılmıştır. İlk örneği Paris’te açılmış olan kabare tiyatrosu, Almanya, İsviçre ve Avusturya’da daha bir şekillenerek tüm Avrupa’ya yayılmıştır.
Kabare tiyatrosu, 1. Dünya Savaşı sıralarında iki kola ayrılır. Bir türü eğlendirici tiyatro özellikleri içinde danslı müzikli kabare-revü şeklini alırken diğer türü ise halkı uyarmak amaçlı siyasi ve edebi amaçlı oyunlar şeklinde dönüşmüştür
Türkiye’de Kabare
Türkiye’de kabare tiyatrosu 1960 lı yıllarda Haldun Taner ile başlayan müzikli danslı siyasi ve edebi mesajlar da içeren bir oyun türü olarak şekillenir. 1955-1957’de Max Reinhardt Tiyatro Akademisi’nde iki yıl tiyatro konusunda ihtisas gören Haldun Taner, bu yıllarda Kabare Tiyatrosu türünü tanıma fırsatı bulmuş [3]ve Türkiye’de kabare tiyatrosuna ilk örneklerini veren oyun yazarı olmuştur.
Bu yıllarda Tercüman gazetesinde kültür ve sanat yazıları yayılmıyor; “ Deve Kuşuna Mektuplar” başlığı altında fıkralar yazmakta olan Haldun Taner "Keşanlı Ali Destanı " adlı oyunu ile bir yandan dünya çapında tanınan bir yazar haline gelirken diğer yandan da ilk kabare tiyatrosu örneklerini de yazmaya başlamıştır.[4]
Haldun Taner’in kurduğu “Deve Kuşu Kabare Tiyatrosu” ile kabare tiyatrosu türü edebiyatımızda da tanınan bir oyun türü haline gelir. Haldun Taner, geleneksel halk tiyatrolarımızdan da yaralanarak güncele konulara taşlamalar yapan bir kabare tarzı geliştirmiş, “ Bu şehri İstanbul ki “ Vatan Kurtaran Şaban “ kabareleri ile bu türün Türkiye’de sevilmesine ön ayak olmuştur. Ha bu diyar, Astronot Niyazi, Aşk u sevda, Dev Aynası, Üç Maymun, Çuvaldız, Marko Paşa, gibi popüler kabare oyunları da daha sonraki zamanlarda ortaya çıkan çeşitli örnekler olmuşlardır. [5]
Kabare Tiyatrosu
Kabare Tiyatrosu ülkemizde daha ziyade güncel siyasi konulara taşlamalar yapan; toplumsal hayattaki yozlaşmalara ironik hicivler getiren, sağlıksız karakterleri ve tipleri, toplumsal çürümüşlükleri güldürü amaçlı iğneleyen, eleştiren hicveden; ağlanacak halimize güldüren, müzikli, danslı, şarklı bir oyun olarak şekillenmiştir
Kabare tiyatrosu ülkemizde daha ziyade siyasal ve toplumsal taşlama şekline yöneldiği için revü ve varyeteye yaklaşan bir oyun şekli haline gelmiştir. Pek çokları kabare tiyatrosunu seyirci kitlesinin zevkine ve isteklerine bağımlı, , "gelip geçici bir sanat" olarak nitelendirmiş, bu oyun daha ziyade izleyicilerin istekleri, bilgi ve görgü düzeyine hitap etmek zorunda kalan bir tiyatro şekli olarak eleştirilmiştir. Kabare tiyatrosu gülünç hale getirme, parodi halinde çarpıklıkları ortaya koyma ve karikatürleştirme yoluyla “izleyicinin önyargılarını, gündelik yanlış bilinçini dağıtmaya çalışan” bir oyun olarak değerlendirilmiştir.
KAYNAKÇA
[1]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/kabare
[2] Meydan Larousse, Milliyet Yayınları, C.12, Kabare maddesi
[3] ŞAHAMETTİN KUZUCULAR , https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/kesanli-ali-destani-hakkinda-konu-ozet-inceleme-haldun-taner/80173
[4] ŞAHAMETTİN KUZUCULAR , https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/haldun-taner-hayati-ve-edebi-kisiligi/76125
[5] Meydan Larousse, Milliyet Yayınları, C.12, Kabare maddesi
