Kadeh Duası ve Şiirlerimizde Yeri
Kadeh Duası ve Şiir Dünyamızdaki Yeri
Kenzül arş duası ile birlikte okunması tavsiye edilen, ne murat edilmişse o muradın yerine gelmesi için yapılan bir dua olarak kabul edilir.
Eski devrilerde bu duanın bir kâğıda yazılarak su dolu bir tas veya çanak içine atıldığı, bu suyun da içilerek hastaların tedavi edilmeye çalışıldığı da bilinmektedir.
Ahmet Talat Onay bu dua hakkında şu bilgileri vermektedir. “ Şiirlerde geçen kadeh duası tabirinin tam olarak ne olduğu kesin aydınlatılamamıştır. Örnek metinlerden yola çıkılarak; Müskirât, boğazı dar şişeden, sürahiden kadehe boşaltılırken çıkan kulkul sesini ayyaşlar duaya benzetmiş- lerdir. Dolayısıyla harabat âlemlerinde kadehler doldurulurken rintlerin aldığı keyif, sanki dua dinlemek ya da duaya katılmak gibi algılanmıştır.” [1]
Dua hakkında hüküm vermeye mezun olmadığımızdan dua hakkında yapılan değerlendirmeleri olduğu gibi aksettirmeyi daha uygun buluyoruz. Bu duanın ne işe yaradığını şu alıntıdan anlamak da mümkündür “Bir mum üzerine okunarak, bir kimse niyetine yakılırsa, o kişi mum gibi yanar. Yaprağın üzerine okunarak ateşe atıldığında, o kişi divane olur. Bahtı olan kadın ya da erkek bu duayı üzerinde taşıdığında, bahtı tez elden açılacaktır. Bir kadın sürme üzerine okuyarak, gözüne çektiğinde, kim onu görürse aşık olacaktır. Kadın ve erkek bu duayı 10 defa okursa, muhabbetleri güzel olur. Herkesin muradına nail olması için, kadeh duası okunmalıdır.”[2]
İçinde “ kadeh “ ismi geçtiği için kadeh duası dendiği anlaşılan bu dua eski devrin şairlerinin de dillerinden düşmemiştir. Divan şairlerinin kadeh duasını yukarıda izah edilen maksatlara uygun olarak kullandıklarını ve bu dua ile ilgili birçok beyit yazdıkları görülmektedir.
Lîk tâ görmeye cefâyı kadeh
Okudu bin kerre duayı kadeh Fuzuli
Tîg-ı gamzen du‘â-yı seyf okuya
Cem lebinden okur du’â-yı kadeh (Cem Sultan)
“Yan bakışının kılıcı, kılıç duası okuyunca; Cem dudağından kadeh duası okur.”[3]
Câm-ı mey böyle şikest olacağı belli idi
Halk çoktan okumuşlardı du‘âsın kadehüñ (Bâkî)
“İçki kadehinin böyle kırılacağı belliydi. Halk çoktan kadehin duasını okumuştu[4]
Kadeh du‘âsını gör de mukayyed olma
Nedîm Hikâyet-i Key ü Cemşîde Cem fesânesine Nedim
“Nedim kadeh duasını gör de Acem padişahlarının hikâyesine, Cem ve Cemşîd efsanesine (inanıp) bağlanma.”
Öpdü piyâle destini şeyh-i zemîn sanıp
İzzet kadeh du‘âsın edince beyân sebû (Keçecizâde İzzet Molla D, G 437/ 9-589)
Mim Harfi Mim Duası Sevgilinin Ağzı
Mercan Duası Nedir Ne İçindir ve Dua Metn
Sultan I.murad’ın Kabul Edilen Duası
Nazar Türleri Nazardan Korunma Yolları Nazar Duaları ve Nazarlıklar
KAYNAKÇA
[1] A. Talat Onay, Eski Edebiyatta Mazmunlar, MEB, 1996, s. 291
[2] https://www.nazarduasi.gen.tr/kadeh-duasi.html
[3] H. DİLEK BATİSLAM, Divan Şiirinde Kadeh ve Kadeh Redifli Gazeller, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 18, İstanbul 2017, 1-28.
[4] H. DİLEK BATİSLAM, Divan Şiirinde Kadeh ve Kadeh Redifli Gazeller, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 18, İstanbul 2017, 1-28
