Kalpazanlar Romanı Andre Gide

Eser Hakkında İlginç Notlar 

Özgün adı  (Les Faux-monnayeurs),   Andre Gide bu eserini ilk kez 1925 yılında La Nouvelle Revue Française dergisinde yayımlanmıştır. “Kalpazanlar” Gide’nin ilk romanıdır.

Eser birçok dile çevrilmiş birçok listede dünyanın en sevilen, en çok okunan, en beğenilen  romanları arasında gösterilmiştir. [1] Buna rağmen romanı eleştirenler Andre Gidé ’nin, ustaca  bir plân kuramadığını söylemişlerdir.  Gide ise, eserin yazılmasının seneler sürdüğünü,  plânı üzerinde titizlikle durduğunu söylemiştir. Buna rağmen eserin dağınık ve kopuk bir plan ile hikâyelerden oluştuğu açıkça ortadadır.

Eserde  söz edilen maceralardan bazıları günlük gazete olaylarından alınmıştır. [2]  “Örneğin 1906′da, Paris’te bir grup talebe ve sanatkâr, sah­te para basmış ve yakalanmışlardı. 1909′da Clermont-Ferrand’da mektep çocuklarından bazıları, üyelerin­den birini intihara sürüklemek için bir kulüp kur­muşlardı”[3]

Roman ilk kez  1925 yılında La Nouvelle Revue Française dergisinde yayımlanmış daha sonra kitap halinde basılmıştır.  Andre Gidé , bu romanını hem roman, hem de roman üstüne düşüncelerini paylaştığı öykülerden oluşan bir kurgu ile yazmıştır. Kalsik roman tekniklerinden farklı bir anlayışla yazılan bu romanda A.Gide, bu romanında vakayı anlatırken diğer yandan da  romanın başkahramanlarından Edouard’ın anlatımları ile romanın yazım sürecini de bize aktarmaktadır.
Gayri meşru bir çocuk olan Bernard’ın evinden ve üvey babasından koptuktan sonra tekrar evine dönmesi sürecinde yaşadıklarını konu alan eser pek çok dağınık öykünün ve konunun birleşmesinden oluşmuştur.

Gide bu romanı ve roman tekniği ile roman sanatını  yenilemek istemiş olsa da bu sonuca ulaştığını kabul etmek imkânsızdır.  Buna rağmen bu eser, yeni bir roman tarzı arayışında olması, canlı ve çekici tiplemeler sunması, kişilerin serüvenlerini kendi serüvenimizmiş gibi anlatabilmesi ile ilginç bir roman yazmıştır. Kalpazanlar  hem roman, hem roman üstüne düşünce ve  hem öyküler anlatan bir yapıt olarak da dikkat çeker.

ANAFİKRİ.

İnsanlar mutluluğa kavuşmak, yaşamın tadını çıkarmak istiyorsa geleneklere değil, kendi yüreğinin sesine uymalıdır. “Dünya  ancak ve ancak yerleşik kurallara, kökleşmiş basma kalıp düşüncelere  ve geleneklere boyun eğmeyenler sayesinde kurtulacaktır”.

OLAY KURGUSU VE GENEL KONU

Bernard ve Olivier adındaki iki lise öğrencisidir.  Edouard ise bir yazardır. Bernard annesine hitaben yazılmış olan aşk mektuplarını tesadüfen bulmuş ve  kendisinin yasak bir aşkın meyvesi olduğunu öğrenmiştir.  Babasının gerçek babası olmadığını ve asla gerçek bir evlat gibi sevilmediğini düşünerek büyük bir hayal kırıklığı yaşar. Hâlbuki üvey babası Albéric Profitendieu, Bernard’ı diğer çocuklarından hiçbir zaman ayırt etmemekle birlikte daha fazla sevmiştir.  Bernard evden kaçarak sınıf arkadaşı Olivier in yanına yerleşir.

Pastoral Senfoni Özeti Hakkında Bilgiler Andre Gide

Andre Gidé Hayatı Cinsel Kimliği Edebi Kişiliği Eserleri

KARAKTERLER VE TİPLER

     PROFİTENDIEU AİLESİ

• Alberic Profitendieıt: Bir hâkim zengin, küstah, kendisini ahlâklıgören bir burjuva.

• Marguerite Profitendieu: Karısı.

• Bernard: Marguerite’nin, Alberic’in kendi çocuğu olarak yetiştir­diği gayri-meşru oğlu.

MOLINIER AİLESİ

• Oscar Moiinier: Alberic Profitendieu’nun bir meslekdaşı.

• Pauline Moiinier: Karısı.

• Edouard: Pauline’nin üvey erkek kardeşibekâr ve bir romancı.

• Vincent: Oscar’ın en büyük oğlu doktor.

VEDEL AZAIS AİLESİ

• Papaz Azais: Yaşlı bir Protestan papazı yatılı bir mektebin sa­hibi.

• Pastor Prosper Vedel: Damadı.

• Melanie Vedel: Karısı oldukça hissî bir aptal.

• Rachel: Vedel’in en büyük kızı mektebin ticarî yönetiminden so­rumlu.

• Laura: Vedel’in ikinci kızı Edouard’ın eski bir arkadaşı

• Felix Douvier ile evli; Vincent Molinier’e âşık.

• Alexandre: Vedel’in büyük oğlu şimdi Afrika’da.

• Sarah: Vedel’in en küçük kızı.

• Armand: Vedel’in küçük oğlu hayata küskün, kendi kendisine ıztırap ve acı çektiren bir çocuk.

DİĞERLERİ

• Comte Robert de Passavant: Bir yazar yapmacık tavırlı, ve şar­latan.

• Gontran de Passavant: Kardeşi Ecole Vedel-Azais’te bir talebe.

• Lady Lillian Griffith: Robert’in bir arkadaşı, ve Vincent Molinier’in ikinci metresi.

• Mme. La Perouse: Karısı; kendisini, bunamanın verdiği paranoya’ya kaptırmıştır.

• Boris: La Perouse’nin torunu.

• Mme. Sophroniska: Boris’in psikoanalisti.

• Bronja: Mme. Sophroniska’nın kızı ve Boris’in oyun arkadaşı.

• Salomon Druhmer: Olivier’in bir arkadaşı.[[4]

Özeti 
Bernard Profitendieu, Paris’te yaşıyan ve yirmisine erişmemiş bir gençtir. Alberic Profi­tendieu adındaki bir hâkimin oğludur. Cazibeli, zeki, özgür  bir gençtir. Bernard gizli bir çekmecede bulduğu mektup­ları okuyunca  kendi­sinin hâkimin oğlu olmadığını, gizli bir aşkın gayri meşru çocuğu  olduğunu öğrenir. Babası ile  geçinemeyen Bernard, ar­tık kendisini eve bağlayacak hiçbir bağ kalmadığını düşünüp, babasına hakaret  dolu bir veda mektubu yazarak evden ayrılır.
Bernard’ın en yakın arkadaşı, Hâkim Profitendieu’nun oğlu olan Olivier Molinier’in yanına sığınır.   O gece, Olivier’in yatağında, plânlarından bahseder. Olivier,  ağabeyi Vincent’in bir metresi  olduğunu kim olduğunu bilmiyor ise de, Vincent’in, kadını terkettiğini  söyler. Bernard’a, dayısından ve annesinin üvey erkek kardeşinden de  bahseder.
Edouard  adlı bir yazar,  Olivier’in yazdığı bir şiiri eleştirmiştir. Ertesi sa­bah, Bernard, bir iş bulmak için evden ayrılır.

Dr.  Vincent, v bir aşk mace­rasına bulaşmıştır ve metresi hâmiledir. Vincent ona yardım etmek istemektedir ama para­sı yoktur.  Arkadaşları da, onu bir kumarhaneye götürür ve Vin­cent cebindeki parayı da burada kaybeder. Passavant, Vincent’i çıkmazdan kurtarır ama karşılığında, Olivier ile tanıştırılmasını, bir mecmua yayınlayacağını editörlüğüne de Olivier’i getirmek iste­diğini belirtir.

Vincent, bazı şüphelere rağmen, kabul eder. Lady Lillian Griffith adlı kadın ise Passavant’ın bir arkadaşıdır.  Bu kadın, Vincent’in yeni metresi olur. Kadının isteği  üzerine, Vıncent önceki metresini terkedip, Lillian ile yaşamaya baş­lar.

Olivier’in Edouard dayısı  sevgilisi Laura Douvier’in Paris’ten gön­derdiği bir mektup üzerine, ingiltere’den gelmiştir. Laura,  Edouard’ ın tavsiyesi üzerine, sevme­diği  ama hürmet ettiği bir adam olan Félix Douvier ile evlenmiştir.  Daha sonra, Pau’daki bir sanatoryumda, bir diğer adama âşık olmuş ve ondan gebe kalmıştır. Şimdi ise o adam tarafından terk edilmiş ve parasızdır. Kocasının yanına gitmeye de yüzü yoktur. Edou­ard, Paris’e geldiği zaman, Olivier tarafın­dan karşılanır. Bavulunu emanetçiye bırakarak yemeğe giderler.

Bernard, şehirde başıboş dolaşırken, dayısı ile yemek yiyen Olivier’i görür. Konuşma sırasında Edouard, bagaj biletini düşürmüş  Ber­nard da bileti  cebine koymuştur. Karnı aç ve çaresizdir.  Bernard, Edouard’ın bavulunu almak için istasyona gider ve bavulda bulunan yüklü miktardaki parayı cebine atar.  Ayrıca bavuldaki mektup ve evrakları da inceler. Bernard,  mektupları okuyunca kadının, Vincent’in terk edilmiş metresi olduğunu anlar. Kadının hikâye­sine üzüldüğünden, Laura’ya yardım et­mek ister.  Kadının ote­line gider, Edouard’ın parasını kadına vermek istediğini anlatır. Bu sırada Edouard gelir. Bernard’ın Olivier’in arkadaşı olduğunu anlar. Bavulunu çalanın da o olduğunu  anlamıştır ama hırsızlığı ciddiye almamış hatta  Bernard’ı kâtip olarak yanında çalıştırmayı dahi kabul etmiştir.
Olivier ise  Vincent vasıtası ile, Passavant’la tanışır. Comte, gösterişli, bir roman yayınlamış,  şimdi de, bir dergi çıkarmak istemektedir.  Fakat başlıca gayesi, kendi kitaplarını övmektir.  O yüzden eserlerini övecek bir editör aramakta bu vazifeyi de Olivier’e vermek istemektedir.  B u teklif Oliver için oldukça  sevindirici olmuştur. Olivier’e, tatili  beraber geçirmeyi  ve  mecmuanın plânını birlikte hazırlamayı teklif eder. Passavant, homoseksüel düşüncelerle de hareket etmektedir.  Olivier, Comte’in teklifini ka­bul eder.
Edouard, Olivier’in tutumundan huzursuzluğa düşmüştür.  Ona göre Passa­vants kötü bir yazar ve şarlatanın tekidir.  Paris’te, La Pérouse adında, dırdırcı bir kadınla evli olan  bir mûsikî öğ­retmeni arkadaşı vardır. Boris, La Pérouse’ ın tek oğlunun Polonyalı metresinden olan gayri-meşru çocuğudur. Çocuğun babası ölmüştür ve La Pérouse,  Boris’in annesi ile haberleşmemekte fakat İsviçre’deki torunu­nu görmeyi çok arzu etmektedir.  La Pérouse, Edouard’tan kendi namına  İsviçreye gitmesini rica eder.  Edouard, ise hamileliği sırasında Laura’nın başka bir ülkeye gitmesinin iyi olacağı düşüncesi ile  bu teklifi kabul eder. Kendisini Laura’nın kocası olarak tanıtır ve Bernard’ı da yanına sekreter alarak, İsviçre’ye  giderler.

Bernard’ın, İsviçre’deki günlerini, Edouard’ın  Kal­pazanlar (Les Faux Monnayeurs) adlı romanı üzerinde konuşmakla geçirir.

Pas­savant ile Korsika’da tatilde olan  Olivier, Bernard’ ın, Edouard ile aynı şekilde bir ilişki kurduğunu  zannetmektedir.  Her ikisine de âşık olduğundan, derin kıskanç­lık duymaya başlamıştır.  Bernard ise  ta­mamen plâtonik  bir şekilde  Laura’ya aşık olmuştur.. Laura, çocuğunu doğurmak için İsviçre’de kal­mak istemez, çünkü Edouard, kadının çocuğunu, kendi çocuğu olarak kabul edeceğini söylemiştir. Bu hareket, Bernard’ı  düşündürür. Böylece kendi annesi ile üvey babası arasında da böyle bir olayın yaşandığını kavramıştır.
Edouard, küçük Boris’in nerede bu­lunduğunu öğrenir. Boris, huzursuzdur, nürotik saplantıları ve tik’leri vardır. Çocuğun anası bir psikanaliste bırakmıştır. Boris’in davranışların sebebi anlaşılır. Çocuk, yaptığı mastürbasyonlardan dolayı  vicdan azabı­nı çekmektedir. Tedavi  neticesinde, hastalığın belirtileri kaybolsa da Edouard, problemin, sadece baskı altında alınmış olmasından şüphelenir. Edouard, Sophroniska’dan, Boris’in, büyük babası ile tanışması için müsaade  ister.

Edouard, Paris’e döner. Hâkim Molinier, fahişelerle düşüp kalkan mektep çocukları  ile ilgili bir skandal ortaya çıkarır.  Bazıla­rı, tanınmış ailelerin çocuklarıdır. Molinier, bu işe Bernard’ın da karıştığını zannetmektedir. Hâlbuki elebaşlarından bi­rinin, kendi oğlu George olduğunu bilmemektedir.

Mektebe yerleşen Bernard, Laura’nın ai­lesi, erkek kardeşi Armand, kız kardeşleri Rachel ve Sarah ile arkadaş olur. Olivier, Passavant’ ın sahte bir yazar olduğunu anlamaya başlar. Bernard ve Edouard ile eski dostluğunu tazele­meyi başaramaz.  Bernard ve Olivier’ın arası gergindir. Olivier, Edouard, Passa­vant, Bernard ve Laura’nın küçük kız kardeşi Sarah bir yemek ziyafetinde bir araya gelir.

 Edouard, Olivier’e, kendisinin kötü bir arkadaş oldu­ğunu söyler. Passa­vant,  heteroseksüel olduğu intibaını yarat­mak için Sarah’a, kur yapar. Olivier de bir diğer sarhoşla yumruk yumruğa kav­ga eder. Edouard, Olivieri evine götürür.  Olıver, Edouard’ı kazandığı için mutludur. Artık, Passavant’tan ay­rılmaya karar vermiştir.Ertesi sabah uyanan Edouard, gaz kokusu hisse­der. Olivier, gece yarısı intihar teşebbüsünde bulun­muştur.

 George ciddî güçlükler içindedir. Polis, onun fuhuş yuvasını kapatmak ve sahte para kullanmaktan tutuklar. Grubun ele­başısı Gheridanisol adında  bir çocuk harekâtı yürüten ise , bu çocuğun dayısı, Olivier’in yerine Passavant mecmuasının edi­törlüğünü yüklenen, boş vakitlerinde kalpazanlık ve şantajcılık yapan Strouvilhou adlı adamdır. Hâkim Profitendieu, George’nin  onlar arasında bulunduğunu anlar ve Bernard’ın da grupta olabile­ceğinden endişelenir. Edouard’a, bu meseleyi araştır­masını söyler,

 Edouard hemen işe koyulur, genç kal­pazanlar, polis korkusu altında, sahte paralarını bir lâğıma atarlar.

Ecole Vedel-Azais’teki çocuklar şimdi ken­dilerine eğlence çıkarmak için, küçük Boris’e gaddar bir oyun oynarlar. İlkin, Boris’i klube almayıp daha sonra bir iyilik yapmış gibi alırlar.  Kulüp üyelerinin cesur olup olma­dıkları şu sınamak için  bir kurlları vardır. Bu kurala göre yeni üye olan kişi boş tabancayı başına dayayıp sıkacaktır. Bu entrikayı hazırlayan Gheridanisol’dur. Boris, gizli, temize çıkarılmamış suç hislerinin te­siri altında erkek olduğunu ispat et­mek için, masadaki ta­bancayı alır ve beynini dağıtır.
Bu trajedi, George’nin aklını başına getirir. Önceleri hayranlık beslediği Gheridanisol’dan, tiksinerek  eve döner.

Bu skandal sonrasında okul kapanır.  Üvey babası ile  barışan Bernard eve döner. Bu arada, Vincent’ ten de haber alınır. Lillian Griffith ile Amerika’ya git­miş ve kadın öldürmüştür.

KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/le-monde-yuzyilin-yuz-kitabi-listesi/93526

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Kalpazanlar

[3] https://www.msxlabs.org/forum/dunya-edebiyati/293269-kalpazanlar-andre-gide.html

[4] Ande Gide, Kalpazanlar, Çeviren Tahsin Yücel,