Kırmızı ve Siyah Hakkında Özet İnceleme Stendhal
KIRMIZI VE SİYAH
Kırmızı ve Siyah, Stendhal ’in yazdığı ve Stendhal’in en tanınmış romanlarından biridir. Romanın ilk baskısı 1830′da yapılmış bu eser, Türkçeye “Kızıl ile Kara” veya Kırmızı ve Siyah “ olarak tercüme edilmiştir.
Eser Stendhal ’in “Parma Manastırı” ve “Armance” ( Aşkın Dolambaçlı Yolları ) adlı romanı ile birlikte en iyi iki yapıtından biri olarak kabul edilmektedir. Bu eser, Napoleon Bonaparte’ın sürgüne gönderilmesi sonrasında “Restorasyon Dönemi “ olarak adlandırılan dönmedeki sosyal yaşantıyı ustaca dile getirmesi yönünden çok başarılı olmuştur. Yazar bu eserinde “Katolik Kilisesi’ni, liberal kesimi, aristokratları, burjuvaları, kralcıları ve özgürlükçüleri de olayın akışına adapte etmiş, eleştirmeyi ihmal etmemiş, tutkulu bir aşkın hikâyesi içinde Fransa’nın genel görünüşü ile ilgili yorumlar yapmıştır.”[1]
Roman, bir anlamda kendi kişiliğinin aynası olan Julien Sorel’in ikiyüzlülüğe kadar varan içten pazarlıklı halini, yükselme ihtirasını, dünya görüşünü, yaşadığı bunalımları ve hesapçı kişiliğini başarı ile ortaya koyan psikolojik bir tahlil romanı olmayı da başarmaktadır.
Bu romandaki olaylar, kişiler, hatta psikolojik tahliller, Stendhal’in kendi hayatından aldığı izlekleri ve incelemeleri de taşımaktadır. Pek çok eleştirmen ve araştırmacıya göre roman kahramanı olan Julıan Sorel bizzat Stendhal’in kendisidir. İdam olayı dışında romandaki pek çok olay Stendhal’in öz yaşam öyküsünden ve tanıdığı insanlardan alınmıştır. Stendhal“ romanına kendi özel hayatından birçok isim katmıştır. Hayal kırıklıklarında, sevinçlerinde ve anılarında yer eden karakterleri romanın satır aralarında kullanmaktan çekinmemiştir. Julien’in papaz okulunda tanıştığı Chazel, yazarın çocukluk arkadaşlarından biridir. Metreslerinden birinin adının, Stendhal’i Mérimeé ile aldatan Madam Rubempré’nin, romanda Besançon’daki eski belediye başkanının karısı olan yaşlı ve zengin bir kadının adı olarak kullanılması ise ilginçtir.”[2]
Kırmızı ve Siyah aşkın romanıdır ama bu romanda “Aşka siyah bir giysi giydirilir, ama o tahripkâr iç çekişlerle kendi gerçeğini yaşatır” Romanın kırmızısı aşktır. Siyah örtüye bürünmüş bir aşktır bu” [3]
Stendhal’in sayısı beşi geçmeyen romanları, birkaç hikâyesi, otobiyografisi ve birkaç gezi yazısı vardır. Buna rağmen Kırmızı ve Siyah adlı romanı dünyanın en iyi 10 romanından biri kabul edilmekte dünya klasikleri arasında gösterilmektedir.
Stendhal, dünya edebiyatının da en büyük, en güçlü gerçekçi yazarlarındandır. “Duygusallık akımının etkin olduğu bir dönemde yaşamış olmasıyla birlikte, açık ve yalın anlatımıyla gerçekçi romanlar vermiştir.”[4]
“ Kırmızı ve Siyah, bir aşkın, gittikçe büyüyen bir aşkın hikâyesidir. Korkuları, duraksamaları, ateşli tutkusuyla, usta elinden çıkmıştır. Onu okumak eşsiz bir yaşantıdır.” Somerset Maugham
Kitabın Konusu:
Roman , . Orta sınıftan bir genç olan romanın başkahramanı Julien Sorel, papaz okuluna devam ederken belediye başkanının çocuklarına ders vermeye başlamıştır. Fakat bir müddet sonra belediye başkanının karısı ile dedikodulara yol açan bir ilişkiye girer. Oradan Paris’e giden J. Sorel bu defa da kendisine kollarını açan aristokrat bir ailenin kızı ile aşk yaşamaya başlar. Ama bu aşk onun hayatında çok önemli girdaplar doğuracaktır.
Karakterler
Bay de Renal (dö Renal), Verrieres (Veryer) şehrinin belediye başkanı. Kaba gösterişe düşkün kendini beğenmiş, alacağını zamanında alan borcunu geciktiren kır saçlı, gururlu, inatçı bir insandır. İspanyol kökenli, olan, demir ticareti yapan, Çivi fabrikası olan biridir.
Bayan de Renal: Bay de Renal’in karısıdır. Anlayışlı, evine bağlı, çekingen, kararsız, saf ve güzel bir kadındır. Julıen’e âşıktır.
Julien : Napolyon kitap okumayı seven, İncil’i ezbere bilen, 18-19 yaşlarında zayıf, çelimsiz bir insandır. 14 yaşında papaz olmak istemeye başlamış, ve papazın kendisine verdiği İncil’i ezberlemiş bir gençtir. Gözü yükseklerde olan ama babasının telkinleri yüüznden aristokratlardan nefret eden ama daha sonra arsitokrat ve zengin bir olmaya karar veren bir delikanlıdır.
Mathilde : Sarışın, iyi giyimli, soğuk duruşlu. Marki’nin kızı, Julien’in sevgilisidir.
Papaz Chelan: Verrieres kasabası kilisesinin papazıdır. . Seksen yaşında, olan ama haksız para biriktirmeyen dürüst bir insandır.
Bay Valenod: Yoksullar Evi Müdürüdür. Bay Renal’in buyruğu altında çalışmaktadır. Her şeye burnunu sokan, utanmaz biridir. Dindarların nefretini kazanmış, aralarında Bayan Renal’inde bulunduğu kasabadaki tüm güzel kadınlara kur yapan çapkın, ,iri kıyım, güçlü kuvvetli ve yakışıklı bir adamdır.
Papaz Pirard: Besançon kenti papaz okulunun pederi. Kırmızı lekeli uzun yüzlü, korkunç bakan küçük kara gözlü, siyah sık ve düz saçlı, oldukça sert, katı ve acımasız bir insandır.
Kont NORBERT : Marki’nin oğlu. Şakacı, uzun boylu, bıyıklı ve solgun yüzlü biridir.
Bay La MOLE : (Marki) Zayıf, cin gözlü, sarı perukalı. Her şeyi önceden düşünüp buyurmaktanse işlerini kendi yapan çalışkan bir insan.
Bayan Le MOLE : Marki’nin eşi. Soyluluğa dair ön yargılarıyla tanınan Chaulne Dükü’nün kızı. Atalarının Haçlı Seferlerine katılmasıyla övünür. Bir prens ya da prensesin adını anarken saygısından sesini alçaltır. Onların, soylu olmayan insanların saygısına hak kazandıklarına inanır. Tüm papazları kendi kurtuluşu için uşak gibi görür.
Kitabın Özeti:
Julien Sorel, yüksek mevkilere gitmek azminde olan gururlu ve de ihtiras dolu bir gençtir. Ne var ki, babası tarafından sürekli aşağılanmış ve aristokratlara karşı bir kin ve nefret duygusuna kapılmıştır. Julien, bir papazdan din dersleri alan, zeki, gururlu bir çocuktur.
Julien, bir papazdan din dersleri almakta, aynı zamanda da yaşadığı şehrin belediye başkanı Mösyö de Renal’in çocuklarına da Latince dersleri vermektedir. Belediye başkanı olan Bay de Renal kaba saba, gösterişe düşkün bir insandır. Bayan de Renal ise, anlayışlı, evine bağlı, güzel bir kadındır.
Fakat bir müddet sonra Mösyö de Renal’İn karısı Madame de Renal ile Julien tanışmış, aralarında duygusal bir yakınlık oluşmaya başlamıştır.
Bir müddet sonra Madame de Renal’e imzasız mektuplar gelmeye başlar. Bu mektuplar J. Sorel’i hırpalayacak, Belediye başkanı ve eşini huzursuz edecek Sorel’in bu evden ve şehirden ayrılmasına neden olacaktır. Bir süre sonra Yoksullar Yurdu Müdür M. Valenod’un yazdığı bir mektup her şeyi ortaya koymuş, gizli aşk Gün yüzüne çıkmıştır.
Bu olayların ortaya çıkması üzerine Bay de Renal, Julien’i Basançon seminerlerine gönderir. Julien, seminerdeki arkadaşı Abbe Pirard’in aracılığıyla Paris’te soylu bir aristokrat olan Marki de La More’ün sekreteri olmayı başarmıştır.
Julien, bu aristokrat ailede sekreter olarak işe girer ve soyluların yaşamlarını yakından izlemeye başlamıştır.
İlk işinden yaşadığı aşk yüzünden ayrılmak zorunda kalmış olan Julıen bu defa da, sekreter olarak çalışmakta olduğu ailenin kızı Matilde’ye aşık olur. Matilde Sekreteri olarak çalıştığı Marki’nin genç güzel ve gururlu kızıdır.
Matilde, ilk zamanlarda daha alt sınıftan bir erkeğe karşı âşık olmaktan dolayı oldukça sıkıntılı günler geçirmiş ve iç çatışmaları yaşamıştır. Bu çatışmalar sonrasında Matilde psikolojik sıkıntılar çekmeye başlar. Ama sonunda Julien’e karşı duyduğu aşk ağır basmış ve Matilde gururunu bir kenara atmak zorunda kalmıştır.
Babası ise, Mathilde’yi bir dük ile evlendirmeyi düşünmektedir. Bu planları nedeni ile Matilde’ye baskı yapmaya başlar. Ama Dük, , kızının ısrarlı tutumuna karşı çaresiz kalmaktadır. Sonunda olayı öğrenmiş ve Julıen’e oldukça sinirlenmiştir. Fakat Matilde babasına karşı durarak Julıen’e aşık olduğunu söyler. Marki kızının bu aşkı karşısında oldukça çaresiz kalır.
Marki bununla da yetinmeyerek, Julien’i zengin ve şanlı bir kişi yapmaya başlar. Markive kızı Matilde’nin sayesinde Julıen aristokratların arasına girmeye başlar.
Matilde’nin ısrarları sonunda Marki, kızı ile Julien’in evlenmesine bile razı olmuştur. Bunun üzerine Marki, Kızı Mathilde ile Julien’e çok yüksek madi yardımlarda bulunmaya başlar. Bu sayede Julıen ‘de aristokrat ve soylu biri haline gelecek, Julıen, kızı Matilde’ye yakışır bir konuma ulaşacaktır. Marki’nin bu destekleri Julien’i de kızı Matilde’ye yakışır bir soylu ve tanınan bir şahsiyet haline getirmiştir. Ama soylu ve zengin bir adam haline gelen Julien; Mathilde’i ihmal etmeye başlar.
Fakat bir yandan da Julıen hakkında araştırmalar yapan Mark, sonunda Renal ailesi ile bağlantı kurar. Julien ile ilgili bilgiler edinmeye başlamıştır. Bir gün Bayan de Renel, Marki’ye bir mektup yaarak her şeyi anlatır. Bu mektup Julien’le ilgili her şeyi anlatmaktadır.
Bu mektuptan sonra her şey ortaya çıkmış, Julıen’in kişiliği ve sırları ortaya dökülmüştür. Marki olanları kızı Matilde’ye anlatır. Matilde Bayan Renal ve Julıen arasında geçen olayları, Julıen’in Bayan Renal’i aldatmasına benzer bir duruma düştüğünü de öğrenmiştir.
Madame Renal’in verdiği bilgiler nedeni ile Julıen ve Matilde’nin evlilikleri olanaksız hale gelmiş. Bu durum Julıen’in tüm hayallerini yıkmıştır. Bu durum karşısında öfkelenen Julien, Madame de Renal’in yanına giderek onu vurur.
Hapse düştüğünde ise, Madame de Renal’den başka hiç kimseyi sevmediği kanaatine varmıştır. Mahkeme, Julien’in giyotinle idamına karar vermiştir. Julıen giyotinle idam edilir. Madame de Renal ise yaşadığı acılara daha fazla katlanamayarak Julien’in idamından üç gün sonra hayata veda eder.
Armance Aşkın Dolambaçlı Yolları Hakkında Özet Stendhal
Kaynakça
[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_ve_Siyah
[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_ve_Siyah
[3] Aziz ŞEKER, KIRMIZI VE SİYAH ROMANINA SOSYAL ÇALIŞMA BİLGİSİ AÇISINDAN KISA BİR BAKIŞ, https://www.sosyalhizmetuzmani.org/kirmizisiyahromani.htm
[4] https://www.idefix.com/kitap/kirmizi-ve-siyah-stendhal/tanim.asp?sid=JN8YFBFBUK2EKWI62LIB
