Mütmain Mertebesi Olgunluk ve Bilgelik Makamı  

Nefs-i Mütmain 

Nefs-i Mutmain :  مطمئن نفس

Mutmain Osmanlıca yazılışı : مطمئن, Arapça yazılışı : مُطْمَئِنْ

Nefs  نفس  (enfüs, nüfûs) :)  Arapça kökenli bir sözcüktür ve ruh, can, hayat. İnsanın yeme, kendi, şahıs.  Asıl, maya, cevher. Bir şeyin tâ kendisi. Döl-suyu anlamlarına gelir.

Mutmain مطمئن Arapça kökenlidir ve Arapçadaki  [ṭmAn  kökünden gelir.  Mutmain kelimesi “Şüphesiz, tam kanaatle inanma. Gönlü kanmış, içi rahat, emin. Tatmin olmuş.” Anlamlarındadır. Mutmain sözcüğü tatmin olan, rahat, sakin, emin anlamına gelen iṭminān إطمنان sakin ve huzurlu olma gelen tatmin [1]sözcükleri ile de aynı kökten gelmektedir.

Nefs-i Mutmain مطمئن نفس ancak Allah'ı zikretmekle mutmain olur, tatmin olur, doyuma ulaşır.

Tasavvufta Mütmaine Mertebesi

Mütmaine Mertebesi en üst seviyesi insan-ı kamil olan tasavvuftaki yedi aşamalı mertebelerin dördüncü makamıdır.. Bu mertebeye ulaşan talip ( derviş adayı salik, öğrenci ) Emmare    , Levvame  ve Nefs-i Mülhime  mertebelerini aşmış, nefsini terbiye etmiş ve artık nefsinden ve kendinden emin olacak yani mutmain olabilmek seviyesine gelmiştir.  

Derviş  Nefs-i Mülhime  makamını da aşarak artık nefsinin hayvani ve şehevi hiçbir arzusuna uymayacak olgunluğa da ermiş,  kendinden mutmain olabilecek düzeye erişmiştir.  Bu mertebe kendinden ve inançlarından hiçbir şüphesi kalmamış ve tamamen tatmin olan nefis mertebesidir.  İnsanı kamil olmak yolunda dördüncü aşama olan bu makama erişen dervişler beşinci mertebe olan ve Yunus Emre’nin de mertebesi olduğu kabul edilen Raziye mertebesine erişecek seviyeye adım atmaya namzet olurlar.

Mutmanin olmuş nefsin veya dervişin hali Allah tarafından gelmiş ve geçmiş olan her şeye razı olmak aşamasına yaklaşmak halidir.  Mutmain olan derviş Hakk’ın tüm emirlerine tam inanmış, tam bir iteat ve lâyıkıyla uyar hale gelmiştir. İmanına men edilmiş her ne varsa titizlikle sakınır. Yüm manevi dertlerden, endişelerden, şüphelerden arınmıştır.  Kalbi hakiki ve kuvvetli bir iman ile dolmuştur. Gönlü bu sükunet ile doygunluğa ve hoşgörüye kavuşmuştur. Bu gönül tatmini ve huzuru içinde her an şükür ve senâ hâlindedir.

Mutmain olmuş derviş tüm kötülüklerden,  çirkin vasıflardan, maddi emellerden, kötü huylardan arınmış şekildedir. Olgun bir davranış içine girmiş, tevekkül, hoş görü ve kanaat erbabı olmuştur.  Kalbi ”  , tevekkül, teslîmiyet ve rızâ” ile dolu olan artık alim mertebesine de erişmiş sayılan  “ârif-i billâh olan, takvâ ve yakîn ehli” biridir.  

Mutmain olan gönül “ehakîkat, sekînet ve yakîne kavuşarak, keder ve endîşelerden kurtulmuş, bazı keşf ve ilhâmlara da nâil olmuştur….dini mükellefiyetleri hem zâhiren ve hem de bâtınen tereddütsüz olarak kabul edip güzel bir şekilde îfâ eder. Üstelik bu kabul ve inanış öylesine sağlamdır ki, cümle âlem bir olup inandığının zıddını iddiâ etseler, onda en ufak bir tereddüt hâsıl edemezler. Çünkü o, maddî ve mânevî âlemi artık hakîkat penceresinden seyretmektedir”[2]

KAYNAKÇA 

[1]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/mutmain

[2] https://www.islamveihsan.com/nefs-i-mutmainne-ne-demek.html#_ftn1