Nâlân Nedir Şiir Dünyamızda Nâlân

Nâlân Nedir:

Osmanlıca yazılışı: nâlân: نالان

İnleyen, sızlayan, figân eden. İnleme, sızlama. (Farsça)

Nâlân, Farsça kökenlidir ve dilimize de bu dilden girmiştir. Yine dilimize Farsça dan girmiş olan İnleme, inilti, inleyiş  anlamlarındaki nâliş kelimesi ile de yakın anlamlı olmaktadır.

Nâlân sözcüğü edebiyatımızda genellikle sevgilisine av olmuş, sevgilisine kavuşma derdinde olan, sevgilisi elinden yaralanmış,  ondan eziyet gören aşığı temsil eder.

Aşığı temsil eden nâlân, aşk belası ile muzdariptir. Sevgilisinin silah gibi kullandığı gözleri, kirpikleri, kaşları, saçları zülüfleri vb ile oklanmış, mızraklınmış, cellat gibi eline düşmüş, saçının tellerine bağlanıp asılmış, idam sehpası veya darağacı önüne düşmüş biçarenin hallerini temsil eder. Yahut da bu yaralı hali ile sevgisine kavuşmak için hicranıyla yanıp tutuşan, ağlayıp inleyen bir zavallıyı ifade eder.

Bu durumdaki aşık kendisini gül için ağlayıp inleyen bülbül veya ney ile de eşleştirebilir. (  Bkz Kara Fazlı ve Gül ile Bülbül ) 

 Dünyevi sevgili için düşünülen bu durumlar ilahi aşkı da temsilen kullanılabilir.

Ağlasa âşık belâ-yı hicr ile nâlân olup
Gözleründen akan anun yaş yerine kan olup  Avni Fatih Sultan Mehmet

Bin bencileyin bülbül-i nalan ele girse
Bir sencileyin gonce-i handan ele girmez  Kütahyalı Arifi

Işka düşdün ey gönül ney gibi nâlân ol yüri
Zülf-i dil-ber gibi var hâli perîşân ol yüri     Harimi Şehzade Korkut 

Halk Şiirinde Nâlân

Nâlân, halk şiirinde de benzer manalarda ve durumlar için kullanılmıştır.

Ey dili nalân sana ahı ehli âşg ne yarar
Cemri şarabı hor gör dahi ehli âşg ne yarar   İlhami Demir

Beni bülbül gibi nalân eyleyen
Gerdanında olan benler değil mi
Nazarım hüsnüne hayran eyleyen
Yanağında açan güller değil mi      Aşık Tokatlı Nuri 

Ey çarh-ı sitem-ger dil-i nalâna dokunma
Hecr âlemidür etdiğüm efgâna dokunma

Ey bâd-ı sabâ uğrar isen yâre selâm et
Tel kırma fakat zülf-i perişana dokunma   Aşık Ömer

Tasavvufi Manada Şiirde Nâlân

Ey gülleri handân edip bülbülleri nâlân eden
Gâh hûb cemâlin gösterip gâh gizleyip pinhân eden   Aziz Mahmut Hüdayi

Gülmesün açılmasun bir lahza nâlânun senün
 Neyler âbâd olmagı ey şâh vîrânun senün      Şeyhülislam Yahya