Nedret Sekban Hayatı Resim Sanatı

NEDRET SEKBAN

Ressam NEDRET SEKBAN (1953, Sümene-Trabzon) 1953 Ressam ve Akademisyen

1953 yılında TRABZON, SÜRMENE''de eski adı Karakanzi; şimdiki adı Ustündal diye bilinen köyde doğdu. Fakat ailesi ile birlikte 1955 yılında Trabzon’a taşındılar. [1]Anne si ve babası terzilik ile uğraşıyordu. Babası ise Trabzon’da bir terzi dükkânı işletiyordu.

Daha ilköğretim yıllarında resme karşı bir hevesi vardı.  İlköğretimini Trabzon’da yaptı.  Bir röportajında çocukluk ve ilköğretim evresi hakkında şunları söylemiştir.  “Resim yapmaya çocukluk dönemimde her gördüğümü çizerek başladım.  Kimse beni resme yönlendirmedi. Buna rağmen elimde bir kâğıt ve boya olduğu sürece sürekli çizerdim. Çocukluğum ve gençliğim hep resim yaparak geçti. Bu sırada tabii ki futbol oynamak ve denize girmek gibi şeyleri daha az yapmış oldum. " [2]

Trabzon lisesinde iken lisenin en iyi resim yapan öğrencilerden biri olduğu için lisenin resim atölyesinin anahtarı ondaydı o anahtarla lisenin atölyesini açar,  atölyede resimler yapardı. [3] Liseden sonra bir müddet çay fabrikasında çalışmıştı.

Liseyi bitirdikten sonra sınav ile Mimar Sinan Üniversitesi Resim Bölümü’ne girdi.  “Bu okula resim yapmak, Resim yaparak aç kalmak, resim macerasına atılmak hevesiyle “ gelmişti.  [4]

 İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisindeki resim eğitimine Ressam Prof. Dr. Neşet Günal,  ’ın atölyesinde başladı. “Neşet Bey sanatçı sorumluluğu taşıyan, sanatı topluma ait olarak kabul eden, kendi coğrafyası ve geleneğinden beslenen bir sanatçıydı. Ayrıca, o dönemin genç insanları sol eğilimliydi. Biz de gençliğimizde, o akımın içindeki en uygun hocayı seçmiştik. “[5]

İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Yüksek Resim Bölümü'nden 1977 yılında mezun olduktan sonra aynı bölüme ve Neşet Günal’e asistan olarak atandı.  1979’da asistan olarak atandıktan sonra,  Ressam Porf. Dr. Neşe Erdok   , Mehmet Güleryüz ve Asım İşler ile birlikte çalışmalar yapmaya başlamıştı. Bu birliktelikleri atölye çalışmaları olarak halen de devam etmektedir.

1983 "Sanatta Yeterlilik" diploması aldı. 1992 Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü'nde yardımcı doçent oldu. 1995 Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü'nde doçent oldu. 2001 Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü'nde profesör oldu.

2001 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü'nde profesör oldu. Halen öğretim üyesi olarak görevini sürdürmektedir.[6]

SANATÇI VE SANATI HAKKINDA 

Sanatçı halen aynı akademide yardımcı resim sanatı profesörü olarak görev yapmaktadır. İlk kişisel sergisini 1987de açan sanatçı 1996 yılından beri evin sanat galerisi ile çalışmaktadır.

Sanatçının resimlerinde Fındıklı Parkı, Çingeneler, deniz, balıkçılar, demiryolu işçileri  ve Karadeniz’e dair realist çerçevedeki  gözlemleri yoğun olarak karşımıza çıkmaktadır. Füğüratif bir ressam olan sanatçının resimlerinde en çok göze çarpan öğeler Çingene kızlarıdır. Onun resimlerindeki Çingeneler. “Surdibi, Sulukule, Lonca, Ayvansaray, Büyükdere’deki Çayırbaşı, Üsküdar’daki Selamsız, Beyoğlu’nda Sazlıdere ve Dolapdere semtlerinde, derme çatma evlerde oturan çiçekçilik, falcılık, kalaycılık, çengilik, çalgıcılıkla geçimlerini sağlayan Çingeneler,” [7]dir. Resimlerinde sık sık yinelen diğer bir tema ise Deniz, dalgalar balıkçılar ve ve yoksul insanlardır.  Sanatçının resimlerinde deniz, martılar, dalgalar ve  kayıklar önemsenen ve yinelenen temalar olarak karşımıza çıkar. “Ağırlıklı olarak dalgalı deniz temasını ön plana çıkaran sanatçı, denizi özgürlüğün simgesi olarak görüyor. Denizin aynı zamanda yaşamın sembolü olduğunu da belirten Sekban, onun dizginlenemez gücüne hayran.”[8]

Sanatçının resimlerinde İstanbul, deniz, dalgalar, gemiler, yüzlerinde yoksulluğun derin acılarından yansıyan enstantaneler geçiren Çingene kızları ve çocukları, yoksul ve sıradan insanlar, martılar, kargalar, yakaran, ağlayan, çiçek satan, sevinçlerini kaybeden, mutluluk arayan, bir şeylerini yitirmiş insanların, Çingene kızlarının yüzlerinden yakalanmış, umut, şüphe, kaygı bezginlik gibi ifadeler , kaybetmiş insanlar ile etraflarında bunları simgeleyen nesnelerin figürleri göze çarpar.

Nedret Sekban’ın resimlerini değerlendiren Üstün Akmen,  sanatçının resimleri ve sergileri hakkında yazdığı bir yazıda şu yorumlarda bulunmaktadır.  “Karadeniz insanının ve Çingenelerin yaşantısını toplumcu gerçekçi bir anlayış içinde yorumlamakta. Yorumlamakla kalmıyor, gözlemler sonucu ortaya çıkardıklarını bilinçli bir biçim ve biçem içinde sorguluyor.”  Yoksulluk, bezginlik ve umut, bu sergideki figürlerin ortak özellikleri. Hırçın dalgalar karşısında olabildiğince durağan kalabilen Karadeniz insanının ayrı öyküsü yazılırken, özgün ve özgür yaşam biçimlerine karşın, gene de kültürel kimliklerini acılar içinde korumak uğraşı veren çingeneler, tuvalde kimi zaman sahilde (sanki) bir yükseltinin üstüne oturmuş iç geçiriyor. Hem trajik, hem de dramatik bir anlatımı var Sekban’ın.Çizgide sağlanması gereken statik-dinamik tertiplere, geometrik örgülere koşut olarak renkte de soğuk-sıcak armoniler kuruyor. Denizlerin, havaların, yaprakların, çimenlerin mavileri, yeşilleri çalkantıdan uzak, durgunluğu vermekte. Nedret Sekban’ın “mor”larına gelinceee... Bana sorarsanız o, uzaklıkların rengi. “[9]

Nedret Sekban için deniz ve Çingeneler özgürlüğün sembolüdür. Deniz ve dalgalar, karşı durulmaz kudretin  timsali ; Çingeneler ise toplumsal eşitsizlik, yoksulluk, hesapsız bir başıboşluğun ifadesi olarak karşımıza çıkar. Çingene kızlarının yüz ifadeleri, çiçekleri, düzensiz ve çok renkli kıyafetleri, üstün bir gözlem gücü ile sentezlenmiş derin ve çok güçlü görüntüler içermektedir. Sanatçının resimlerinde betimlenen Çingeneler, “Çiçeklerini müşterilerine sunarken takındıkları hal ve tavırların bedenlerinde ve siluetlerinde oluşturduğu farklılık ve başkalıkları”[10] ile oldukça çarpıcı yüz ifadeleri, tavırları, jest ve mimikleri ile betimlenir.

Nedret Sekban "Herkesin Gölgede Kendi Yeri Vardır" adlı resim sergisinde yaptığı bir söyleşide “Çingenelerle ilgili bir çalışma yapmaya nasıl karar verdiniz? “ sorusuna verdiği cevap şöyle olmuştur: “Ben onlardan daha çok konu içine girmişim. 15 yıldır Çingenelerle ilgili ne kadar kitap çıkmışsa alıp okumuşum. Biz aslında ne yaparsak yapalım, onların duyarlılık alanına giremeyiz. Şimdi ben onlara anlattığım zaman, hoca bu konuda donanımlı diyorlar.” [11]

Sanatçı yaptığı bir söyleşide birbirlerinden çok farklı imiş gibi gözüken deniz ve Çingene temalarına olan saplantısını aslında tek bir nedene dayalı olarak seçtiğini şu şekilde açıklamıştır. “ Denetlenememezlik, benim bir başka önemli temam olan ‘çingeneler’de de vardır. Onların da tarih boyunca denetlenemeyen halleri insanda bir bağımsızlık duygusu uyandırıyor.”[12]Deniz ve Çingeneler temasına saplanmasına dayanak olan şey Çingene ve deniz objelerinin sanatçının ruhunda bağımsızlık ve denetlenemezlik duygularını çağrıştırması ve uyandırmasıdır.

Deniz, denizciler dalgalar, martılar ve denizle ilgili diğer temaların yanı sıra Çingeneler sanatçının resimlerinde en çok işlenen ve yinelenen temalardır. Günlük yaşam içinde acılarını kimseye fark ettirmeden yaşayan Çingenelerin hayata bakışından etkilenen Sekban, onlar için şöyle diyor: “Çingenelere kayda değer insan gözüyle bakılmaz. Tüm insanlığın başına gelen acıları onlar da yaşadılar, ama ona rağmen günlük yaşam içerisinde renkli bir şekilde yaşarlar. Bu, onların ahlak anlayışlarından kaynaklanıyor. Çok büyük bir topluluğun ahlak anlayışı ve dünya görüşü ile doğrudan ilgilenmezler. Yaşamla çok iç içedirler ve her şeyleri somuttur.”

Sanatçı, Atölye Dergisi Güzel Sanatlar Platformu Temmuz-Ağustos 2012 Sayı:3’e verdiği röportajında kendi sanatı ve sanatçı kişiliği hakkında şunları ifade etmektedir. “Yaşadığımız sürece resim içimizdedir. Motivasyonu hayatın içinden yakalıyoruz ve bizi provoke eden şeyleri çizmek için can atıyoruz. Diğer taraftan, her ne kadar kendimizi sıradan insanlar olarak nitelendirsek de biraz da ayrı dururuz. Bu da bize biraz tepeden bakma keyfi verir. Çünkü bizler yenidünyalar oluşturuyoruz. Balthus der ki: “Ressam imgeleri karşıya geçiren alçakgönüllü bir kayıkçıdır”. Yolculuk ettiğiniz yere varmak bir son, sürekli yolda olmak ise sonsuzluktur. Bu açıdan bakıldığında sanatçı da göçebe ruhludur. Tuvalin karşısında sürekli bir yolculuktadır. Bu benim çilemse, kabul ediyorum. Her durumda resimle hep yolda olacağım “

Soyut resmin tekniklerini ve fırça darbelerine de duyarsız olmayan sanatçı  realist gözlemlere, toplumcu duyarlılıklara , özgün keşiflere dayanan  ifadelere, duruşa, anlatıma ve hikayeye önem veren bir ressamdır. Onun sanatını ve tekniğini belirleyen en iyi tanımlama yine kendisinden çıkar.  “Nesnelerin kompozisyonunu yaparken egemen olan siz iseniz, bilimsel metottan ve ötekilerinden uzak kalacağınız kesin.”[13]

ÖDÜLLERİ

• 1974 Ahmet Andiçan Snt. Öd. Rsm. Yrş., 1`lik Ödülü İst

• 1975 Ahmet Andiçan Snt. Öd. Rsm. Yrş., 1`lik Ödülü İst

• 1976 10.DYO Resim Yarışması, ödül, Ankara, İst., İzmir

• 1978 Kartal Kültür Şenlikleri Resim Yrş. Srg., 1lik Öd

• 1981 Atatürk Resim Yarışması, mansiyon, T.B.M.M.,Ankara

• 1982 Vakko Resim Yarışması, mansiyon, İstanbul[14]

SEÇME KİŞİSEL SERGİLER

• 1987 Kurtuluş Svş. Destanı`ndan Resimler,Sanfa S.G İst.

• 1995 Desen&Resim Sergisi, Galeri Lebriz, İstanbul

• 1995 Passion Sanat Merkezi, İstanbul

• 1996 The Marmara, Istanbul

• 1996 Aphrodie Art Center, İzmir

• 1996 Kızıltoprak Sanat Galerisi, İstanbul

• 1998 Evin Sanat Galerisi, İstanbul

• 2000 Alaca İmaret, Selanik, Yunanistan

• 2000-01-02-03 Evin Sanat Galerisi, İstanbul[15]

SEÇME KARMA SERGİLER

• 1976 Yarımca Sanat Festivali Sergisi, İstanbul

• 1977 "Yeni Eğilimler", İstanbul

• 1978 Çağdaş Türk Resmi Sergisi, Moskova, Bakü, S.S.C.B.

• 1979 "Yeni Eğilimler", İstanbul

• 1979 Galata Sanat Galerisi, İstanbul

• 1979 Güzel Sanatlar Galerisi, Eskişehir

• 1979 Başlangıcından Bugüne Türk Ressamları,Galeri Baraz

• 1980 Güzel Sanatlar Galerisi, İstanbul

• 1981 15.DYO Resim Yrş. Srg., Ankara, İzmir, İstanbul

• 1982 "Türk Resminde Figür ve Portre", Galeri Baraz

• 1982 T.P.A.O. 2.Atatürk Resim Yarışması Sergisi, Ankara

• 1982 45.Devlet Resim ve Heykel Sergisi, Ankara

• 1983 Akademi`nin 100.Kuruluş Yıldönümünde Akademililer

• 1985 85`ten 86`ya Resim&Heykel Srg., Berk Snt. Gal. İst

• 1986 "Afrika`ya Yardım Srg.", Teşvikiye Sanat Gal., İst

• 1987 Tanbay Sanat Galerisi, Ankara

• 1987 Trabzon`lu Snt.çılar Srg., Taksim Sanat Gal., İst

• 1988 Kayaalp Sanat Galerisi, İstanbul

• 1988 "Bizden ve Onlardan 3", Tem Sanat Galerisi, İst.

• 1988 MSÜ, Öğretim Üyeleri Srg.,Destek Reasürans S.G İst

• 1989 "Türk Resminde Ortak Bilinç Sg.",Kazım Taşkent S.G

• 1989 Desen,Gravür,Litografi,Suluboya Srg., Urart S.G

• 1989 Sanfa Sanat Galerisi, İstanbul

• 1989 Seksenli Yıllarda Türk Resmi, Ulus. 2.İst. Bienali

• 1990 Galeri Medusa, İstanbul

• 1990 "Figür 5", Kazım Taşkent Sanat Galerisi, İst.

• 1991 "Çağdaş Türk Ressamları", Halkbank Sanat Gal., İst

• 1991 Urart Sanat Galerisi, Ankara

• 1991 İstanbul Teknik Üniversitesi, Taşkışla, İstanbul

• 1991 "Figür 5", , Levent Sanat Galerisi, İstanbul

• 1992 "Nü Sergisi", Urart Sanat Galerisi, Ankara

• 1993 Galeri Lebriz, İstanbul

• 1994 Nazım Hikmet Kültür&Sanat Vkf.Srg, İstanbul-Ankara

• 1994 MSU, Resim Bölümü Öğr. Üyeleri Srg., Kocaeli Ünv.

• 1994 Darıca Kuş Cenneti, İstanbul

• 1995 Çağdaş Türk Resminde Figüratif İlgi, Galeri Artium

• 1995 MSÜ, Öğretim Üyeleri Sergisi, İstanbul

• 1995 Modern Türk Snt.ından Bir Kesit, Passion Art Cntr.

• 1995 Sanatçı Öğr. Üyeleri Srg.,TMMOB Mimarlar Odası İst

• 1995 Nadya Sanat Galerisi, İstanbul

• 1996 Türk Resminde İnsana Bakış, Resim&Heykel Müz., İst

• 1996 Evin Sanat Galerisi, İstanbul

• 1997 7.İstanbul Sanat Fuarı, Evin Sanat Galerisi, Tüyap

• 1998 185 Desen, Elhamra Sanat Galerisi, İstanbul

• 1998 8.İstanbul Sanat Fuarı, Evin Sanat Galerisi, Tüyap

• 1999 9.İstanbul Sanat Fuarı, Evin Sanat Galerisi, Tüyap

• 2000 Çağdaş T. Snt. Figüratif Eğilimler,Evin SG. Ankara

• 2000 Çağdaş T. Snt. Figüratif Eğilimler,Evin S.G. İzmir

• 2000 Çağdaş T. Snt. Figüratif Eğilimler, Evin S.G. KKTC

• 2000 10.İstanbul Sanat Fuarı, Evin Sanat Galerisi,Tüyap

• 2001 Ankart 1, Ankara Sanat Fuarı, Evin Sanat Galerisi

• 2001 Evin Sanat Galerisi, Adahan-Yalıkavak, Bodrum

• 2001 11.İstanbul Sanat Fuarı, Evin Sanat Galerisi,Tüyap

• 2002 "Figür 4", Nurol Sanat Galerisi, Ankara

• 2002 12. İstanbul Snt Fuarı, Evin Sanat Galerisi, Tüyap

• 2002 "Pankart", Karşı Sanat Çalışmaları, İstanbul

• 2002 Art Cosmo 1st Int. Symposium of Pnt., Yunanistan

• 2003 Evin Sanat Galerisi, İstanbul

• 2003 13. İstanbul Snt Fuarı, Evin Sanat Galerisi, Tüyap

• 2003 BJK 100.Yıl "Siyah-Beyaz" Srg., İstanbul[16]

• 2004 ilkbahar 2004, Nurol&Evin Sanat Galerileri, Ankara

KAYNAKÇA

[1] Gamze İlaslan, Nedret Sekban ile Söyleşi, https://www.karalahana.com/karadeniz/kim_kimdir/nedret-sekban.htm, son erişim, 24-06-2013

[2] Necdet Sekman ile Roportaj, gazeteatolye.com/atolye-temmuz-agu-12.pdf, son erişim, 24-06-2013

[3] Gamze İlaslan, Nedret Sekban ile Söyleşi, https://www.karalahana.com/karadeniz/kim_kimdir/nedret-sekban.htm, son erişim, 24-06-2013

[4] Necdet Sekman ile Roportaj, gazeteatolye.com/atolye-temmuz-agu-12.pdf, son erişim, 24-06-2013

[5] Necdet Sekman ile Roportaj, gazeteatolye.com/atolye-temmuz-agu-12.pdf, son erişim, 24-06-2013

[6] https://patolojiksairler.tr.gg/Nedret-Sekban-Eserleri.htm

[7] Üstün Akmen, Rönesans titizliğinde bir ressam. Nedret Sekban.., https://www.sanathaber.net/haber.asp?HaberID, son erişim 24-06 2013

[8] https://arsiv.ntvmsnbc.com/news/80168.asp?cp1=1

[9] Üstün Akmen, Rönesans titizliğinde bir ressam. Nedret Sekban.., https://www.sanathaber.net/haber.asp?HaberID, son erişim 24-06 2013

[10] Sevinç Özarslan /  ‘Ressamın iktidar alanı tuvaldir’ Zaman Gazetesi / İstanbul10.05.2003

[11] https://www.cingeneyiz.org/nedretsekban.htm

[12] amze İlaslan, Nedret Sekban ile Söyleşi, https://www.karalahana.com/karadeniz/kim_kimdir/nedret-sekban.htm, son erişim, 24-06-2013

[13] Gamze İlaslan, Nedret Sekban ile Söyleşi, https://www.karalahana.com/karadeniz/kim_kimdir/nedret-sekban.htm, son erişim, 24-06-2013

[14] https://patolojiksairler.tr.gg/Nedret-Sekban-Eserleri.htm

[15] https://www.turkishpaintings.com/index.php?p=34&l=1&modPainters_artistDetailID=347

[16] https://www.turkishpaintings.com/index.php?p=34&l=1&modPainters_artistDetailID=347