Papazkarası Nedir Divan Şiirinde Papazkarası
Papazkarası Nedir Divan Şiirinde Papazkarası
Papazkarası günümüzde Marmara ve İç Anadolu’da yetişen siyah ve koyu mavi renkli bir üzüm çeşididir. Hem kırmızı şarap yapılan hem de sofralık olan kullanılan bu üzüm çeşidi günümüzde bir şarap cinsi veya markası olarak da kullanılır. Papazkarası “Kırklareli kökenli çok kaliteli şaraplık ve sofralık üzümdür. Taneleri iri ve yuvarlak, rengi mavi-siyah, kabuğu kalındır” [1] “ Üzümün şarabı alev kırmızısı rengindedir. Rayihası ise baharatlar yönünden çok zengindir. Tanen yapısı oldukça yumuşaktır. Burgonya (Pinot Noir) şaraplarını andırmaktadır.”
Ancak bu üzüm veya içki türünün eskiden beri var olduğu, Divan şairlerinin de bu kelimeyi bu anlamlarda kullanmalarından belli olmaktadır. Papazkarası sözcüğü saki namelerde, işret namelerde vb de karşımıza çıkmaktadır. ( bkz Papazkarası Şarap ve Üzümü )
Hıristiyanlıkta şarabın haram kabul edilmemesi papazların şarap yapımı ile de uğraştıkları göz önünde bulundurulduğunda bu hiç de şaşırtıcı değildir. Nitekim papazların manastırların veya kiliselerin bahçelerinde üzüm yetiştirip şarap yaptıkları, elde ettikleri şarapları hem kilise cemaatine ikram ettikleri, hem de manastır veya kilisenin giderlerini karşılamak için gelir elde ettikleri bilinen bir konudur. Divan şairlerinin de papazkarası sözcüğünü papazların veya ruhbanların yaptığı bir çeşit şarap, siyah üzümlerden yapılan şarap veya rakı ( arak- arakı ) anlamlarında kullandıkları ortaya çıkmaktadır. Nitekim bu tür şarapların İzmir ve Marmara civarlarında epey bir zamandır bilindiği ortaya çıkmış da olur.
Böylece divan şairleri sayesinde papazkarası türü şarapların ne zamandan beri var olduğunu ve kimler tarafından icat edildiğini de öğrenmiş bulunuyoruz.
Gâh pufte içer ol gül arakı gâhice rûm
Fakat ol bezme papazkarası olmuş mahrum Rasih ( Şevkiye adlı şiirinden )
Şu papazkarasın icâd kılan
Hangi ruhbansa yüzü ağ olsun İzzet Molla
İzzet Molla bu beytinde papazkarasını icat eden papaza veya ruhbana “ yüzü ağ olsun “ diye dua ediyor.
Taze kızlarla şimdi Vehbî- i pir
Sarf edip ayş-ı işret arasın
Desti ile gâvur gibi döküyor
Aksakal üstüne papazkarasın Adanalı Sururi [2]
Bintü'l inep Nedir Şiirlerde Üzümkızı ve Şarap Mazmunu
Duhter-i Rez Nedir Şiirlerde Üzüm Kızı ve Şarap
Şarap Tortusu Dürd-i Mey Nedir
KAYNAKÇA
[1] Türkiye’de yetiştirilen kırmızı şaraplık üzümler, https://archive.is/ILNTI#selection-633.0-633.48
[2] A. Talat Onay, Eski Türk edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, s. 390
