Testi Öyküsü Tam Metni Gurbet Hikayeleri ve Refik Halit

Gurbet Hikâyeleri ve Refik Halit

Refik Halit Karay ‘ın ilk hikâye kitabı olan Memleket Hikayeler adlı eserinden sonra yayımladığı ikinci hikaye kitabı olmaktadır.

Refik Halit, Memleket Hikayelerni 1913 yılında yaşadığı Sinop’a sürgüne gönderildiği yıllarda Bilecik Çorum ve Ankara’daki sürgün yıllarında ve sürgüne gitmeden evvel İstanbul da yazdığı hikayelerini bir araya getirerek oluşturmuştu.

Yazar Anadolu’daki sürgün yıllarını dile getiren bu öykülerini cezası bitip İstanbul’a döndüğünde Memleket Hikâyeleri adı altında 1919 yılında bastırmıştı. Fakat Sinop sürgününden sonra bu defa yine yanlış tarafı tutmak zorunda kalmış, Damat Ferit Hükümetinin, Posta ve Telgraf Umum Müdürü olmuş [1] bu görevi esnasında Ankara Hükümeti ve Osmanlı idaresi arasında çıkan bir telgraf krizinde padişah yanlısı olduğunu göstermek zorunda kalmıştı. [2] Üstelik Ankara’da baş gösteren Milli Mücadeleye muhalif olduğunu açıkça beyan eden yazılar da yazıyor, Atatürk ve silah arkadaşlarına karşı padişah yanlısı bir tutum içinde olduğunu belli etmekten de kaçınmıyordu.

Lakin bu hadiseler Cumhuriyetin ilanından sonra vatan haini olarak kabul edilmesine yol açacak adı, meşhur yüz ellilikler listesine de alınacak, Refik Halit Cumhuriyetin ilanından sonra Şam ve Beyrut’a kaçmak zorunda kalacaktı. Refik Halit’in ikinci kitabı olan Gurbet Hikâyeleri de bu vesile ile ortaya çıktı. Yazar 1923 ten affedildiği tarih olan 1938 yılına kadar vatan hasreti çekmiş o yıllarda yazılan hikâyeleri de Gurbet Hikâyeleri adlı öykü kitabının içeriğindeki öyküleri oluşturmuştu.

Refik Halit’in bu sürgünü yaklaşık on beş yıl olarak 1938 yılına kadar sürmüş, bu yıllarını ise Beyrut Şam ve Halep’te geçirmişti. Halep'te iken  Doğru yol ve Vahdet gazetelerini yöneten Refik Halit, bir yandan da memleket hasreti kokan bu öykülerini yazdı. [3]

Refik Halit Karay 1938 yılına kadar devam eden bu gurbet yıllarında ağırlıklı olarak memleket hasreti kokan hüzünlü öyküler yazmış, bir yandan da Atatürk’ü öven ve Atatürk’ten af dileyen şiirler de yazarak Atatürk’e göndermişti. Nihayette bu çabaları olumlu sonuç vermiş, Atatürk hem onu hem de diğer Yüz ellilikler Listesindekileri affetmişti.[4]

Refik Halit yurda döndükten sonra gurbette yazdığı bu hikâyelerini ilk önce Tan Gazetesinde yayımladı. 1939 daha sonra ise Tan Gazetesinin Matbaasında kitap haline getirterek 1940 yılında bastırdı.

Gurbet hikâyeleri ise 1923- 1924 te başlayan ve 1938 yılına kadar devam eden Türkiye dışındaki Halep, Şam ve Beyrut’ta geçen sürgün yıllarında yazılmış olan öykülerini kapsamaktadır. Yazarın bu öykülerindeki mekânlar ise, Lübnan, Beyrut, Şam ve Halep ile civarlarındaki şehir ve kasabalar olmaktadır. Refik Halit’in bu öykülerinde ise bir nedenle  memleketinden kaçarak veya değişik yollarla buralara gelmek zorunda, Lübnan, Şam ve Halep’te yaşayan   Türkler olmaktadırlar. Bu Türklerin pek çoğu vatan hasreti çeken, değişik işlerde hayatlarını sürdüren kişiler olmaktadırlar.

Kısaca Refik Halit, Gurbet Hikayelerini oluşturan öykülerinde kendi yaşadığı ve hissettiği Memeleket hasretini başka kahramanlar üzerinden dile getirmiş, kendisi gibi  vatan hasreti çeken diğer Türklerin de duygularına tercüman olmuştur.  

Gurbet Hikâyeleri, de yazarın Memleket Hikayeleri adlı eseri gibi  MEB tarafından  Yüz Temel Eser listesi arasına alınıp öğrenci, öğretmen ve okurlara okunması için tavsiye edilen eserler arasıNDADIR. ( Alıntı ve daha geniş bilgi için :  Gurbet Hikayeleri Hakkında Eskici Hikayesi Özeti Refik Halit Karay )

Bu yazıda özetini yazdığımız Testi adlı öykü Gurbet Hikâyeleri kitabının “ Eskici  ” adlı öyküsünden sonraki üçüncü  öyküsü olmaktadır.    

TESTİ ÖYKÜSÜNÜN KONUSU

Ömer adlı bir Türk Lübnan’da şoförlük yaparken testiden su içen bir adamın ağzını eşek arısı sokması nedeni öldüğüne şahit olur.   Bu ibretlik hadise Ömer için ilginç bir ders olmuştur.

TESTİ ÖYKÜSÜ ÖZETİ

Ömer adında Türk asıllı bir genç Lübnan'da şoförlük yapmaktadır. Bir akşam telaşla üç bedevi gelmiş ve arabasına binmişler çok acil olarak kendilerini hemen bir doktora götürmelerini istemişlerdir.  

Bu üç adamdan birisi nefes almakta çok zorlanmakta adam çok perişan gözükmektedir. Ömer, arabasına binen adamlara bu halin nedenini sorar.

Bedevilerden en yaşlı olanı hadiseyi anlatır. Lübnan'da insanlar suyu, testi ile içmektedir. Fakat testideki su ağza değdirmeden içilmelidir. Çünkü testilerin içine su içmeye giren böcekler ve arılar olabilmekte eğer, ağız değdirilerek içilirse bu böcekler ve arılar ağza girebilmektedir. Bu nedenle bedeviler ağızlarını havaya açar ve suyu ağızdan birkaç parmak yukarıdan akıtarak gırtlaklarına dökerek içerlermiş. Fakat bu bedevi testiyi ağzına dayayarak içmiş ve testi içindeki eşek arısı da adamın azına girip bu adamın boğazını sokmuştur.

Lübnan halkı hastalık bulaşır korkusuyla bardak kullanmayıp suyu testi ile içmekte ama testi ile içince de bu defa böylesi tehlikeler oluşmaktadır. Bu arada adam git gide nefes alamaz hale gelir. Arının soktuğu boğaz şiştikçe adam kötülemektedir.

Ömer doktor yazılı bir yerde durur ve adamı içeri taşırlar. Fakat doktor birkaç saat önce ölmüştür. Bu nedenle ağzını arı sokan bedevi de kurtulamaz ve ölür.

 KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/refik-halit-karay-hayati-edebi-kisiligi-eserleri/74587

[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/gurbet-hikayeleri-hakkinda-eskici-hikayesi-ozeti-refik-halit-karay/80474

[3] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/gurbet-hikayeleri-ve-refik-halit-ile-kopek-adli-hikayesi/112855

[4] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/gurbet-hikayeleri-ve-refik-halit-ile-kopek-adli-hikayesi/112855