Refik Halit Karay Şeftali Bahçeleri Öyküsü ve Özeti

Şeftali Bahçeleri adlı hikaye, Refik Halit Karay  tarafından 1919 yılında yazılan ve ilk kez yazarın 1920 yılında yayımlanan Memleket Hikayeleri'adlı hikâye kitabı içindeki 18 öyküden birisi olmaktadır.  

Yazar bu öykü kitabındaki hikâyelerini Sinop’a 1913 yılında sürgün olarak gönderildiği yıllarda yazmış, Refik Halit, Sinop’taki sürgün yılarlında Anadolu’nun çeşitli yerlerini de gezip görmüş, gördükleri işittikleri ve şahit olduklarını hikâyelerine yansıtmış, böylece Memleketçilik akımı da denilen akımı başlatmıştı.

Yazar sürgünde iken yazdığı bu hikâyelerini sürgünden döndükten sonra Ziya Gökalp’ın Yeni Mecmua adlı dergisinde yayınlamış, bu öyküler Milli Edebiyat Hareketinin tanınıp yayılmasına önemli rol oynamıştı. Üstelik bu öyküleri Türk edebiyatında Anadolu’yu be Anadolu halkını anlatan ilk öyküler olmakla şerefleniyor, 1919 da İstanbul’un işgali Anadolu’ya kaçacak olan aydınların yazacakları yazılara da öncülük etmiş oluyorlardı. ( bkz  Refik Halit Karay Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

Memleket Hikayeleri',  Gurbet Hikayeleri )

Yazar Yeni Mecmua’daki bu hikâyeleri ile Millî Edebiyat ve Sade Lisan akımlarının benimsenmesinde önemli katkılarda bulunmuş, Ömer Seyfettin’in dil anlayışını ve öykü tekniğini de benimsemiş olduğunu ilan etmiş oluyordu.

Yazar bu hikâyelerinde Anadolu’da olduğu yıllarda Anadolu'mun ahvaline dair  derin ve duyarlı  gözlem gücünü kullanmış, sade, akıcı ve etkili bir dil ile yazdığı hikâyelerinde o yıllardaki Anadolu halkının sosyal, ekonomik ve kültürel yapısını gerçekçi bir şekilde ortaya koymuştu. 

Bu nedenle Memleket Hikayeleri, mevzularını  Anadolu ahalisinin ahvalini tasvir,  Anadolu’daki  fakir, cahil, insanlarının hayatlarını dile getiren, Anadolu'daki Türk, köylüsü, kasabalısı, şehirlisini betimleyen ilk öyküler olmuşlardı.

Refik Halit'in ilk bu ilk teşebbüsü olumlu sonuçlar verecek, bu ilk adımdan sonra Bab-ı ali’nin kalemşorları kafalarını İstanbul manzaralarından kurtarıp, gözlerini Anadolu kırsalında yaşayan ahaliye dikmiş olacaklardı.

Yazar 1920'lerden sonra daha da arı ve anlaşılır bir dil kullanmış yazdığı bu hikâyeler 1913- 1917 yılları arasındaki Anadolu’nun sosyal belgeleri olmuşlardı.

Osmanlının son dönemlerindeki Anadolu halkının sosyal hayatını en güzel şekilde yansıtan belgeler haline gelen bu öyküleri  edebiyatımızda Anadolu halkını konu edinen ilk eserler olmuşlardır.

1920  yılında kitap halinde yayımladığı Memleket Hikâyeleri içinde yayımlanan bu öykü,  1940 yılında Semih Lûtf Kitabevi,  tarafından basılan Gurbet Hikayeleri  adlı eserinin de içinde de yer almıştır.

Şeftali Bahçeleri (Feneryolu, 1919)

Kasabaya yeni atanan Tahrirat Müdürü Agâh Bey, kâtipler ve diğer çalışanların hallerinden hiç bir şey anlamıyor, bu kasabada neler döndüğü memurların neden bu kadar işe güce ve terliye karşı alakasız olduklarını anlamaya çalışıyordu. Kasabadaki bütün memurlar ve kâtipler ilkindi olunca merkeplerine biniyor ve hepsi de kasaba’nın dışına çıkıp şeftali bahçelerinin yolunu tutuyorlardı.

Kasabanın çıkışında sayısız şeftali ağacının olduğu bahçeler Akşamüstlerinde akşamcıların uğrak yerleri idi.   Akşam çökmeye başlayınca hükümet memurları rakılarını alıp, merkeplerine binip buralara geliyorlar, merkeplerini çayıra salıp içki âlemi için hazırlığa başlıyorlardı.

Bu şeftali bahçeleri bu kasabada içki âlemi yapmak için en uygun yerler oluyorlardı. Memurların kendileri için düzenledikleri bu âlemlere sazlar ve çengiler de katılıyor, memurlar içki içip şiirler söyleyerek çengileri izleyip şarkılar dinleyerek günlerini de gün ediyorlardı.

Kasabanın eğlenceye meraklı bu memurları maslahatçı memurlardı ve kimsenin işine karışmadıkları, suya sabuna dokunmadıkları için senelerce bu mevkilerinde ve yerlerinde kalıyorlar terfi ümitleri de olmadığından, başlarından büyük işlere de kalkışmıyorlar resmî işlerle de ilgilenmeyip zevk ve âlemlerine bakarak yılarlını geçirmeye bakıyorlardı.

Biraz inceledikten sonra olanların bitenlerin hepsini anlamış oldu.

Agâh Bey Mülkiye’den mezun olduktan sonra Avrupa’ya kaçmış daha sonra nüfuzlu bir yakını sayesinde affedilmeyi sağlamış, İstanbul’a dönmüştü.  Yine yakınlarının sayesinde bu kasabaya Tahrirat Müdürü olarak gelmeyi başarmıştı.

Agâh Bey’in aklından büyük plânlar geçiyor, bu kasabada çok önemli işler başarabileceğini umuyordu. Bu kasabada önemli işler yapacak, durmadan çalışacak ve bu kasabadaki herkesi yola getirecekti.  Diğer memurlar ilk iş olarak Ağâh Bey’i şeftali bahçelerinde düzenledikleri içkili çengili aleme davet etmişler onu da bu hayatın içine çekmeye çalışmışlardı.

 Bu nedenle Agâh Bey diğer memurların şeftali bahçelerinde yapılan eğlencelere davet teklfini hemen geri çevirdi.   Fakat yapayalnız kalmış kasabada başka konuşacak kimseyi bulamadığından oldukça sıkılmaya başlamıştı.  Kasabayı dolaşıyor  yaşlı nine ve amcaların dışında muhabbet edecek kimseyi bulamıyor, onlar da sen neden şeftali bahçelerine gitmedin der gibi davranıyorlardı.  

Agâh Bey günler ve aylar boyunca Kasaba memurlarının düştüğü bu çarkın içine girmemek için kendi kendine savaştı. Ülkeye ve kasabaya hizmet etmek için yaptığı tüm teşebbüsler de başarısız olmuştu. Yavaş yavaş yek başına hiçbir şeyi başaramayacağını anlamış hizmet aşkı da sönmeye başlamıştı. Zaten dairelerde ondan başka kimse olmuyor, olsalar bile yapacakları bir iş de bulunmuyordu. Bu yüzden de boş boş daireleri bekliyor sıkıntıdan patlıyordu.

En sonunda bir gün muhasebeci onu yine şeftali bahçelerindeki eğlenceye davet etti. Agâh Bey de biraz merak çoğunlukla sıkıntı, biraz da ısrara dayanamayarak şeftali bahçelerine gelmek zorunda kaldı.  Orada yiyip içip çok eğlendi ve Agâh Bey de işe gitmemeye yavaş yavaş bu kasabayı da çok sevmeye, o da diğer memurlar gibi yaşamaya başladı.

Refik Halit Karay Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

Memleket Hikayeleri'nden Özetler Refik Halit Karay

Gurbet Hikayeleri Hakkında Eskici Hikayesi Özeti Refik Halit Karay

EDEBİYATIMIZIN ÜSTADLARINDAN REFİK HALİT KARAY

SÜRGÜN Romanı Özeti ve Refik Halit Karay Hakkında

Refik Halit Karay Yatık Emine Hikayesi İnceleme Özet ve Metni

Refik Halit Karay Şeftali Bahçeleri Öyküsü ve Özeti

Boz Eşek Öyküsü Konusu Özeti Metni ve Refik Halit Karay Hakkında

Garip Bir Hediye Öyküsü Konusu Özeti ve Refik Halit Karay Hakkında

Refik Halit Karay Memleket Hikayeleri Vehbi Efendi'nin Kuşkusu Hikayesi Özeti

Refik Halit Karay'ın Sarı Bal Öyküsü Özeti ve İnceleme

Refik Halit Karay ‘ın Küs Ömer Hikayesi ve Özeti

Refik Halit Karay Yatır Öyküsü Hakkında Konusu ve Metni

Refik Halit Karay’ın Komşu Namusu Öyküsü Hakkında ve özeti

Bugünün Saraylısı Romanı Konu Özet İnceleme Refik Halit KARAY

Dişi Örümcek Refik Halit Karay