Refref Nedir Edebiyatta Refref

 Refref Nedir Edebiyatta Refref

Refref

Osmanlıca yazılışı : الرفرف

Refref, Arapça kökenli bir sözcüktür.   Refref sözcüğü, “kanat çırpmak, konmak için havada çırpınmak; parlamak” manalarına gelen Arapçadaki  reff (refîf) kökünden türemiştir. [1]

Bu nedenle refref sözcüğü sözlüklerde “Kanatlarını çırpma, kanat sesi, “kuşun havada çırpınması veya konacağı zaman kanatlarını yayarak hareket ettirmesi”, döşek, yaygı, yastık, İnce yumuşak kumaş, bir çeşit döşek, ” anlamlarına gelir.

Refref kelimesi Kur’ân-ı Kerîm’de (er-Rahmân 55/76) er- Rahman suresindeki mealinde cennetin tasviri olarak geçer .“Yeşil yastıklara ve harikulade güzel döşemelere yaslanırlar” (Taberî, XXVII, 212-214; Elmalılı, VI, 4694-4697)[2]

Refref aynı zamanda Hz Peygamberimizi Mir'âc gecesinde Sidretü'l-Müntehâ’dan alıp daha ilerilerde olan Kürsîye kadar götüren yeşil halı veya elbise olarak da bilinir. Kimi din âlimleri Refref’i kanatlı bir at veya kuş olarak da tarif veya tasavvur etmişlerdir.

Hz. Peygamber,  Mi’raç’a giderken üç çeşit araç kullanmıştır. Bunlardan ilki Mekke’den Kudüs’e kadar gittiği Burak’tır. Hz Muhammet Burak'a binerek önce Mescid-i Aksâ'ya gitmiştir.  ( BKZ Burak Nedir Hz. Muhammet'in Mi'raç Bineği )  Buradan melek kanatları ile dünya semasına aşmış yedinci sema olan sidretü’l-müntehâya Cebrâil’in kanadı ile vasıl olmuştur.  Hz. Peygamber sidretü’l-müntehâ’dan daha ilerisi olan kābe kavseyne refrefle ulaşmıştır. (Elmalılı, V, 3149 ) [3]

Mescid-i Aksâ’ya dek evvel Burâk

Biri mi‘râc göğe denlü bî-şikāk

Bil melekler kanadı biri dahi

Ol yedinci göğe denlü ey ahî

Biri Cebrâil kanadıdır ey yâr

Sidreye varınca bilgil âşikâr

Ol beşinci refref idi bî-gümân

Bindi ana dostuna oldu revân  Arifi

Bu rivayetlere göre Refref, Hz Muhammed’i Mirac’a kadar götüren tüy kadar ince, rahat, yastık veya döşek gibi olan bir araçtır.

Divan şiirinde ve edebiyatında Refref hem sözcük anlamı ile hem de Hz Peygamberi Miraca götüren yumuşak, tüy kadar hafif yastık, döşek özelliği taşıyan bir araç anlamlarında kullanılmıştır.  Miraç ile alakalı olarak kullanıldığında refref daha çok siyer, mevlit, mi‘racnâme ve mi‘râciyye türü eserlerde karşımıza çıkmaktadır. “Mi‘râciyyelere göre refref gözlerin hiç görmediği kadar güzel, iki ufku kaplayacak kadar büyük yeşil bir örtüdür.”[4]

Melâik anda durmuş idi sâf sâf

Getirdiler bana bir ulu refref

Ki anın gibi gözler gördüğü yok

Anın hubluğunun vasfı igen çok

Oturdum üstüne götürdü derhâl

Beni arşa eriştirdi be-her-hâl”           Abdülvâsi Çelebi, 

Bil ki refref bir yeşil nesne ey hümâm

Sed kılmış ol ufukaynı tamâm      (Ârif).

Yeri ger döşek ediben taşı ben yasduğ edersem

Eşiğinde bana yeğrek cinân çinde Refreften Kadı Burhaneddin

Söyleşirken Cebrail ile kelâm

Geldi Refref önüne verdi selâm Süleyman Çelebi

 

KAYNAKÇA 

[1] İSMAİL TAŞPINAR, https://islamansiklopedisi.org.tr/refref

[2] İSMAİL TAŞPINAR, https://islamansiklopedisi.org.tr/refref

[3] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/burak-nedir-hz-muhammet-in-mi-rac-binegi/103149

[4] ÖMER ZÜLFE, https://islamansiklopedisi.org.tr/refref#2-edebiyat