Rekâket Kusursuz İfade

Rekâket

Osmanlıca yazılışı: Rekaket :  ركاكت

Rekâket Kelimesinin Sözlük Anlamları

“Kekeleme, dil tutukluğu, söz kusuru, Sözün kusurlu oluşu”.  “Gevşeklik, zayıflık, dermansızlık. Kekemelik”  manalarına gelir.

Asıl anlamlarından farklı olarak “ el ile cismin hacmi ve cüssesini anlamak için yoklamak” manasında da kullanılan rekâket sözcüğünün daha ziyade kekemelik, söz veya söyleyiş kusuru manasında kullanıldığı anlaşılmaktadır.

 Rekâket sözcüğü edebiyatta terim anlamda da kullanılır. Terim anlamı ile söylenen sözün belagatten- güzel ifade etme sanatından “ mahrum olması. Belagat açısından zayıf olması, belagat açısından yeterince güçlü bir ifade taşımaması manasına gelmektedir.

Belagatcilere göre bir sözün beliğ olabilmesi için “  Sözün açık anlaşılır ( Fasih)  olması ile birlikte  halin gerektirdiği  ( mukteza-yı hal ) ve makama uygun ( mutabık ) olmasI” gerekir.  Mukteza-yı hal: Üslupta zamana, yere, duruma ve hitâp edilen kişilere göre dili ayarlama, sözün söylendiği yerin, zamanın gerçek ve gereklerine uygun olması anlamlarındadır. [1]Eğer bir söz bu nitelikleri taşımıyorsa o söz beliğ – yani güzel ifade edilmiş sayılamaz.  Yani bir söz anlatılmak isteneni tam olarak anlatıyorsa gereksiz ayrıntıları içermiyorsa, ince manalar da taşıyıp hoşa gidecek ahenkte söyleniyorsa beliğdir.

Belâgatcilere göre rekâket; nesirde ifadenin zayıf, şiirde ise nazmın ahenk açısından yetersiz olması manasında kullanılmıştır. Bu durumda rekâket,  selâsetin zıddı olmaktadır. ( bkz Belagat Nedir Hale Makama Amaca Uygun Söz )

KAYNAKÇA 

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/belagat-nedir-hale-makama-amaca-uygun-soz/116850