Şarabı Haram Olmaktan Kurtarmak Şaraba Tuz Katmak

Şarab ve Haram 

İslamiyet’te şarap içmek müminlere haram edilmiş, müminler şarap içmekten men edilmiştir. Ancak her devirde haram olduğunu bile bile şarap içenler olduğu gibi bazıları da şarap içmeyi haramdan daha ehven hale getirmeye çalışmıştır.  Hatta bazı tarikatlar şarab ve diğer alkollü içkileri içmeyi dinen de sakıncalı olarak görmemiştir. Bu tip tarikatlar Allahın nimetlerini güzel, çirkin, iyi hoş, haram veya helal olarak sınıflandırmaya karşı çıkarlar. Nitekim Bektaşi tarikatına mensup olanlar şarab ve alkollü içli içmeyi sakıncalı veya dinen haram olarak kabul etmez.

Şarabın haram olduğunu kabul ederek şarap içmeye devam eden bazı müminlerin şarabı haram olmaktan kurtaracak veya haramdan daha ehven bir hale getirmek için bazı hinlikler ortaya attıkları görülür.  Örneğin bazı şaraplar haram kabul edilmez.  

Müselles 

Bunlardan bir tanesi müselles şarabıdır. Müselles şarabı “üzüm suyundan yapılmış şıranın üçte ikisi gidene kadar üç defa kaynatılıp içinde çeşitli otları katıldığı ve üzüm suyunun üçte bire düşene kadar kaynatıldığı “ bir şaraptır.

Bu şarap taze halde iken içine üç defa çeşitli otlar karıştırılarak, üç kere tasfiye edilerek yeniden çekilir. İçine çeşitli otlar karıştırıldığı ve üç defa da tekrar çekildiği için şarap olmaktan çıkartılmış kabul edilir.  Müselles şarabı eski metinlerde “ Sülüsanı gidip, sülüsü kalıncaya kadar tarh edilmiş, üzüm şırası “ olarak tarif edilir. [1]( bkz MÜSELLES NEDIR HARAM OLMAYAN ŞARAP ) Müsellesin tadı keskindir. Ancak  , sarhoş etmeyecek kadar içilmesi helal kabul edilir.  Şıra, taze üzüm suyu; pekmez; bulama ve boza içmek de müselles gibi helaldir. 

Kımız  ve Kefir

Kımız, daha ziyade kısrak sütünün mayalanması ile yapılmış bir içkidir. İnek, keçi, deve sütleri de mayalanıp, tadı keskin olunca, müselles şarap gibi olurlar.  . İnek, keçi deve sütlerinden yapılan müselleslere kefir denir.

Kefir ve kımızı sarhoş etmeyecek kadar içmek helal kabul edilir.  Kımız ve kefir tıpkı bira gibi sarhoş edecek kadar içilirse haram kabul edilir.

Üzüm Suyu Olmayan İçkilerden Sarhoş Olmayacak Kadar İçmek Haram Mı ? 

İslamiyet’e göre  “şarap ( hamr) üzümden yapılır ve sarhoş eder”. Bu emre göre bal, incir, arpa, buğday, mısır, darı, erik, kayısı, elma ve benzerlerinden yapılan içkilerden sarhoş etmeyecek miktarda içilmesine haramdır demek biraz müşkül olmaktadır. “  Üzüm suyundan yapılmayan içkilerden sarhoş etmeyecek miktarda içmek helaldir.  Bira da böyledir. Hububattan elde edilen rakıya, İngilizler viski, Ruslar votka derler.” (  bkz:  Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci, https://www.ekrembugraekinci.com/question/?ID=33690)

Tıla Merhem ve İlaç Şarabı 

Eski devirlerde merhem, yağ, ilâç olması maksadı ile yapılan şaraplar da vardı. Bu tür şaraplardan birisine  tıla şarabı diyorlardı. Tıla', üzüm suyu kaynatılarak yapılırdı. Tıla, kaynatma sonrasında üzüm suyunun üçte birinden daha azı eksilen bir şaraptı. Bu şarap türü ilaç, merhem ve yağ niyetine kullanılırdı

"Taze şıra, ateşte ısıtılıp üçte ikisi uçacak şekilde ısıtılır.  Şıranın üçte birinden çogu kalırsa bu klan sıvıya  tıla denir. Tıla,  eğer gaz çıkararak kabarıp, keskin bir tada kavuşursa sarhoş eden bir içki haline gelir.

Nebiz :

İçilmesi haram olmayan şarab alt yapımı ile alakalı bir içkidir.  Nebiz adı verilen içkinin içilmesi İmam-ı Azam’a göre helal kabul edilmiştir.  Nebiz denilen üzüm veya hırma suyunun hazırlnaması şu şekilde tarif edilir.  “ Kuru üzüm veya hurma, şekeri suya çıkıncaya kadar, soğuk suda bırakılır. Sonra hepsi, kaynayıncaya kadar ısıtılır. Soğuyunca süzülür. Bu sıvıya, nebiz denir. Nebizin tadı keskin olsa da, sarhoş yapmadıkça, içmesi helal olur. Isıtılmazsa, köpürünce ve tadı keskin olunca, haram olur.

HALİTAN

Kuru üzüm ve hurma birlikte, soğuk suda durup, hepsi, ısıtılıp süzülür. Tadı keskin olsa da, sarhoş yapmadıkça, helal olur. Buna, halitan denir.(  bkz:  Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci, https://www.ekrembugraekinci.com/question/?ID=33690)

Şaraba Tuz Katmak

Şaraba tuz katılınca sirke olur. Sirke de üzüm suyundan yapıldığı halde sarhoşluk vermediği için haram değildir. Şarab içmeyi adet edinmiş şairler ve rintler bu durumdan hareketle şaraba tuz ve ot katılınca haram olmaktan çıktığını savunur. Dolayısı ile şaraba tuz ve ot katarak şarabı helal imiş gibi göstermeye çalışırlar.

Sirke yapımından hareketle şarab içmenin de haram olmaması gerektiği düşüncesi şarabı haram olmaktan çıkarma teşebbüsüdür. Bu düşünceye göre içine tuz atılırsa şarap haram olmaktan çıkar.

Oysaki üzüm suyunun sirke olabilmesi için üzüm suyuna tuz katılmasının yanı sıra başka işlemlerin de yapılması gerekir. Sirke ile şarap elbette ki çok farklıdır.

Ancak divan şairlerimiz bu fikri çok beğenmişler, şaraba tuz katarak şarabı haram olmaktan çıkarıp rahat rahat içmeyi yeğlemişlerdir.

Dokunsun tek hemân  la’li nemek rizin leb-i câma

Katarsan bâde-i nâbâ nemel kat kat helal olsun   Enis Recep Dede [2]

Şair, la’l  renkli  ( yani şarap) tuz parçaları kadehten dudaklarına dokunsun, yani şaraba tuz kat diyor. Eğer saf şaraba  tuz katki şarab helal olsun diyor.

Nemek –i riz mürüvvet kıl leb-i la’lin lebi câma

Haram olmaya tâ kim neşve-i sahbâ mey- âşâma  Halis

KAYNAKÇA 

[1]https://www.edebiyatvesanatakademisi.com//search?term=M%c3%9cSELLES+NEDIR+HARAM+OLMAYAN+%c5%9eARAP+

[2] A.T.Onay, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, S. 452