Şarap Kokusu ve Humardan Kurtulmak

Şarap Kokusu ve Humardan Kurtulmak

Şarap Kokusundan Kurtulmak

Osmanlı devrinde de gerektiği vakitler ve yerlerde şarap ve içki kokusundan kurtulmak gidilecek yere mühim olabiliyor, ağızdaki şarap ve rakı kokusundan kurtulmak icap edebiliyordu.   Müslüman bir ülkede hatta şeriat yasaları varken camilere, resmi dairelere, okullara vb alkol kokusu ile gitmek çok tepki göreceği açıktı.

 İçilen alkol ve şarap kokusunu azaltmak için kahveyle suyu birlikte içmek alkol kokusunu hafifletebiliyordu. Nane, maydanoz, zencefil, kekik, çörekotu ve tarçın çiğnemek de kullanılan yöntemlerden biriydi.

Zorunlu kalınırsa yaban turpu, sarımsak veya soğan yiyerek alkol koksunu başka bir koku ile bastıranlar da olabiliyordu. Ancak en etkili ve en güzel çözüm karanfil çiğnemekti.

Dem-be dem benlik şarabı kokusun def etmeğe

Vasf-ı hâlin düşmez ağzımdan karanfildir bana Nedim [1]

Humardan Kurtulmak

Divan şairleri sabahleyin çekilen baş ağrısı, humar ve mahmurluk tan kurtulmak için etkili bir yol icat etmişlerdi.  ( bkz HUMAR ( İÇKI SONRASI BAŞ AĞRISI)- /  ŞIIRLERDE MAHMURLUK VE HUMAR ) Humar, aşırı içki içildiğine dair bir işaret olur. Daha ziyade, mey, mey-gede mey-kede, şarap,  hum - hum hane- küp   sözcükleri ile birlikte kullanılır.  İçkiden sonra duyulan baş ağrısı ve rahatsızlık hali,  gerçek anlamı dışında pek çok hadiseyi de izah etmek maksadı ile de kullanılır. 

Akşamdan aşırı alkol ve şarab aldıktan sonra sabahleyin baş ağrısı çekmek kaçınılmaz oluyordu.  Bu baş ağrısı yani humardan kurtulmak için sabahleyin, erken sağılan süt, ayran, su, hatta sabuhi adı verilen sabah vakti içilen şarap içiliyordu. Sabuh sözcüğü  “sabah vaktinde şarap içmek” demek oluyordu.  [2]Kısaca akşamdan kalan ayyaş baş ağrısından kurtulmak için çivi çiviyi söker hesabı sabahleyin de birazcık şarap içerse humar yani sarhoşluk sonrası çektiği baş ağrısından kurtulmuş oluyordu.

Ne çekmişiz hele def‘-i humâr edinceye dek

Bu gûne tarh-ı gam-ı rûzgâr edinceye dek        Nedim Şiirleri

Cok da mağrur olma kim meyhane-i ikbalde

Biz hezaran mest-i mağrurun humarın görmüşüz          Nâbî

Sâki ayakta kaldım ayaklandır al elim

Oldum humâr –ı hicr ile sun sâgar-ı sabuh   Ruh-i Bağdadi

Sâkiyâ çünkü değil kimseye devlet bakî

Gel sabûhî edelim var ola devlet bakî     Necati

Helal-zâde imiş pak sütle perverde

Uzattı sâkî esîr-i hammâra kâse-i duğ   Sabit

Sevgili de Şarap Kokusu

Alkol ve şarap kokusunun sevildiği vaziyetler de vardı. Örneğin divan şairleri sevgilerinin ağzının şarap kokmasından oldukça memnun olurdu. Çünkü sevgili sarhoş ise muhabbet daha tatlı olacak  veya sevgiliyi bir şeylere ikna etmek daha kolay olacaktı.

Ancak sevgilinin ağzının şarap kokması, sevgilinin bir başkası - rakip veya ağyar-  ile işret etmesi anlamına da gelebiliyor, kıskançlık çekilmesine ve vehme düşülmesine de neden olabiliyordu.

Kiminle hem kadeh-i bezm-i ayş idin kâfir

Ki hokka-ı dehenin kokladım şarap kokar.  İzzet Ali Paşa [3]

Ne berg-i güldür o leb çiğnesem şeker sanırım

Ne goncadır ol dehen koklasam şarab kokar    Nedim

KAYNAKÇA 

[1] A.T.Onay, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, s. 451

[2] ŞAHAMETTIN KUZUCULAR, SABUHI NEDIR SABAHLEYIN İÇILEN MAHMURLUK ŞARABI, https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/Arama.aspx?id=50689

[3] A.T.Onay, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, s. 451