Ta’şir Kökeni Anlamı Ta’şir Muaşşer Nazım Şekli ve Örneği

Ta’şir Nedir

Osmanlıca yazılışı : تعشیر 

Ta’şir Arapça kökenlidir ve on rakamı ile alakalı “ aşr”  kökünden gelmektedir.  Muaşşer de Arapça kökenlidir ve Arapçadaki aşr kökünden gelir. Muaşşerin sözlüklerdeki anlamı “ onlu, onluk, on köşeli, on kısma bölünmüş” şeklindedir. ( bkz Muaşşer Nedir Müzdeviç Mütekerrir Muaşşer Örnekleri )

Ta’şir, sözcüğü de lüğatlerde ''onlama' anlamı ile izah edilir.

Mushaf yazımında Kur’an âyetlerinin onarlı gruplara bölünmesine ve edebiyatta bir gazelin beyitlerinin üzerine sekiz mısra ilave edilerek şiiri onar bentli hale getirmeye ta’şir – muaşşer ve aşr – denmektedir.  Ta’şir ve muaşşer , bir gazelin her bir beytinin  önüne aynı vezin ve kafiyede sekizer mısra ekleyerek yapılan nazım şeklinin adıdır. Böylece her bir ta’şir veya muaşşer bentlerinin  kafiye şeması aaaaaaaa(aa) bbbbbbbb(ba) cccccccc(ca)... şekline dönüşmüş olur. . Bu anlamından hareketle de Divan Şiirinde her bendi ona çıkarılmış şiir türü şeklinde bir terim anlam da kazanmıştır. Divan şiirimde bentleri onar mısradan oluşan musammat nazım şekillerine muaşşer denir. Bilindiği gibi musammatlar en az üç mısradan meydana gelen on'ar mısraya kadar da ulaşabilen bentlerle yazılmış nazım şekilleridir.[1] Şu halde bendleri on’ar dizeden oluşan nazım şekillerine divan şiirinde ta’şir veya  muaşşer denmektedir. [2]

MUHİBBİ'NİN GAZELİNE TA'ŞİR

Haste olmak gûşmâl-i Hazret-i İzzet gibi
Her kişinün yalımın alçak eder gurbet gibi
Değme bir kimse göre gelmez refâhiyyet gibi
Nâleler gûyâ derây-ı rıhlet-i râhat gibi
Dâr-ı dünyâ cây-ı fürkat menzil-i mihnet gibi
Devleti bir âlet-i hengâme-i zahmet gibi
Sağlığun bünyâdı yok âyînede suret gibi
Matla'-ı şâh-ı cihânun maşrık-ı hikmet gibi
"Halk içinde mu'teber bir nesne yok devlet gibi"
"Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi"
5
Medd-i bismillah ile eyle var Allaha yol
Kol kanad olsun sana havf u recâsı sağ o sol
Mâyil-i asl-ı usûl ol mâyil-i asl-ı usûl
Lâyık-ı vasl-ı habîb et kendini kable'l-vusûl
Hâtırunı eyle vahdet-hâne-i rây-ı Resûl
Maksad-ı aksâyı gözle menzil-i maksûdı bul
Vây eğer dünyâna meşgul eyler ise nefs-i gul
Olagör Yahyâ gibi bir mürşid-i ma'kûle kul
"Ger huzûr itmek dilersen ey Muhibbî fârig ol"  Taşlıcalı Yahya [3]
"Var mıdur vahdet makâmı gûşe-i uzlet gibi"
(5 bend)

Muaşşer Nedir Müzdeviç Mütekerrir Muaşşer Örnekleri

KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/musammat-nedir-musammat-nazim-bicimleri/111575

[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/muasser-nedir-muzdevic-mutekerrir-muasser-ornekleri/111845

[3] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/muhibbi-nin-gazeline-ta-sir/92087