Tarafeyn

Osmanlıca yazılışı: tarafeyn :  طرفين

Sözlük anlamları: İki taraf. Davada, karşılıklı iki hasım, her iki taraf.

İmâm-ı a'zam ile talebelerinden İmâm-ı Muhammed'in bir mes'elede reylerinin (ictihâdlarının) aynı olması sebebiyle ikisine birden verilen isim. Hanefî literatüründe Ebû Hanîfe ile Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî’ye “Tarafeyn” denmiştir.

Edebiyatta Tarafeyn

Esli edebiyatta tarafeyn iki taraf anlamına gelen sözlün manasından hareketle beyan ilmi ile ilgili bir tabir olarak da kullanılır. Tarafeyn tabiri eski edebiyatta teşbihin iki yönünü ifade eder.  Teşbihin en temel iki yönü  ise benzeyen (müşebbeh), kendisine benzetilendir( müşebbehün bih ). Bu nedenle edebiyatta tarafeyn derken teşbihin iki yönü olan benzeyen (müşebbeh), kendisine benzetilendir ( müşebbehün bih )  de kast edilmiş olur.

Bilindiği gibi teşbih sanatının “ benzeyen, kendisine benzetilen benzetme edatı ve benzetme yönü “ olmak üzere dört unsuru vardır.  Bir sözün teşbih sayılabilmesi için de en az benzeyen ve kendisine benzetilen olmak üzere iki temel unsurunun da bulunması gerekir. Teşbihin iki temel unsuru ise: benzeyen (müşebbeh), kendisine benzetilendir( müşebbehün bih ) .

Müşebbeh kelimesi Arapçada “benzetilen, gibi olan “anlamlarında sözcükler üretilen Arapça“ şbh “ kökünden gelir ve “benzetilen, teşbih edilen, kendisine benzetilen”  anlamındadır. Müşebbehün bih ise kendisine benzetilen anlamına gelir. ( bkz Müşebbeh Nedir ve Müşebbehün-bih