Tebi'i Nedir Tesbi' Nazım şekli

Tesbi'

Osmanlıca yazılışı: tesbi’ :  تسبیع

Tesb’i sözcüğü Arapça kökenlidir ve yedili, yediğen yedi anlamlarında sözcükler üretilen  ( seb') kökünden gelmektedir.   

Bu nedenle yedili, yedi kısımdan meydana gelen, yedigen anlamlarını [1] taşıyan müsebba'  مسبغ sözcüğü ile aynı  kökten gelmektedir.

Müsebba ile tesbi’ edebiyatta her bendinde yedi dize bulunan divan şiiri şekline denmektedir.   ( bkz  Müsebba Tesbi’ Nedir Örneği )

Tesbi’ müstakil olarak her bendi yedi dizeden oluşacak şekilde yazılmış olan bir nazım şeklidir. Ancak bir gazelin beyitleri önünü beş mısra eklenerek yapılan tesb’i veya müsebbalar da vardır.  [2]

Tesb’i veya müsebba musammat nazım biçimlerinden biridir ve kafiye şeması: Aaaaa (aa) bbbbb (ba) ccccc (ca) şeklindedir. Tesbi’, Türk edebiyatında çok az görülür. İzzet Molla’nın Fuzuli’nin bir beytini, Leyla Hanım’ın da İzzet Molla’nın bir beytini tazmin yoluyla oluşturmuşlardır.

Müsebba Tesbi’i Örneği

          Bir dem ki ben fakîr idüm ol yâr-ı cân idi

          Sâkî idi vü nâzük idi nükte-dân idi

          Yârân idi ki her biri rind-i cihân idi

          Devrân-ı lâle idi dem-i gülsitân idi

          Hengâm-ı îş ü vakt-i mey-i ergavân idi

          Şevk-i cüvân ile bu gönül kâm-rân idi

          Demler o demler idi zaman ol zaman idi        Fevrî (öl. 1571)

             Vezni: mef'ûlü fâ'ilâtü mefâ'îlü fâ'ilün

[1] https://www.osmanlica.org/osmanlica-22510-nedir-ne-demek.html

[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/musebba-tesbi-nedir-ornegi/119558