Terci’-bend Sabâ lutf it eger düşse

Terci’-bend

I.

1. Sabâ lutf it eger düşse güzâruŋ kûy-ı cânâna

 Niyâzum vâsıl eyle ol cenâb-ı ‘arş-bünyâna

 Tevâzu’ kıl yüzüŋ sür topraga âheste âheste

 Mükedder olmasun mir’ât-ı cân depren edîbâne

3. Der ü dîvâr-ı temkîn ü karâra konmasun bir toz

 Bulursaŋ rüft ü rûba ruhsatı ol sahn-ı zî-şâna

 Gözet hıdmet makâmın perde-i âdâb depretme

 Virürse fursat el ger devlet-i pâ-bûs-ı derbâna

5. Yüzüŋ sür git mizâcınca mülâyim es hevâsınca

 Kulak tutarsa ger gir bu gazelden ‘arza rindâne

 Sabâ lutf it tolaşma zülf-i ‘anber-bâr-ı cânâna

 Degersin teline salma dili hâl-i perîşâna

7. Düşerler ıztırâba bir alay diller sabâ sen de

 Düşersin pîç ü tâba gel tolaşma rişte-i câna

 Çekerler âh u dil delv ü resenle Yûsuf-ı cânı

 Gam-ı hecrüŋle döndi sîne çâh-ı deşt-i Ken’âna

9. Sirişküm başdan aşdı şevk-ı dendânuŋla gitdükçe

 Ne gam talsam dür-i maksûd içün deryâ-yı ‘ummâna

 Alup cân-ı muhakkar tuhfesin var ey sabâ lutf it

 Der-i cânâna yüz sür pây-ı derbâna hakîrâne

11. Nedür ol der ki ferşine erişmez atlası çarhuŋ

 Ne derbân ol ki kalmaz ser-fürû eyvân-ı Keyvâna

 Nedür kühlü’l-cevâhir topragı erbâb-ı hâcâta

 Ne derbân bûs-ı pây-ı mûcib-i iclâl-i şâhâne

13. Nedür dermân-ı ehl-i derd der-feyz-i zemîn bûsı

 Ne derbân k’andadur miftâh-ı ebvâb-ı şifâ-hâne

 Ne derbân bir deri bekler ki hâdimdür aŋa Cibrîl

 Nedür derbânı kılmaz meyl ü ragbet bâg-ı Rıdvâna

15. Zihî derbân u der kim mahrem ol kasr-ı mu’allâya

 Zihî kasr-ı mu’allâ kim makâm ol ulu sultâna

1 TB1: T 1b

. (Hezec: Mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün)

ÜZEYİR ASLAN

64

 Muhammed Mustafâ Mahmûd u Ahmed server-i ‘âlem

 Sipeh-sâlâr-ı hayl-i enbiyâ şâhen-şeh-i a’zam

II.

1. Gel ey gavvâs-ı bahr-ı ‘ışk olan bezl it birez vâruŋ

 Nisâra başlasun dürc-i dehân-ı pâk ü dür-bâruŋ

 Gel ey cevher-şinâs-ı kân-ı ‘irfân mahzen-i dilden

 Çıkar silk-i beyâna çek kelâm-ı gevher-âsâruŋ

3. Geçüp bâzâr-ı ma’nâda otur dükkân-ı tahkîka

 Döküp gevherlerin sarrâf-ı dehr olsun harîdâruŋ

 Niçün ey gül-bün-i gülzâr-ı derd-i ‘ışk olan ‘âşık

 Açılmaz mest idüp bûya cihânı verd-i gülzâruŋ

5. Neden ey tûtî-i gûyâ-yı esrâr-ı hakîkat yâ

 Bu tâzeter gazel şîrîn ü ter kalmaya güftâruŋ

 Meger kim vasf-ı la’l-i yâr zevkın aldı minkâruŋ

 Mükerrer eyledüŋ tûtî yine sen kand-ı güftâruŋ

7. İder şîrîn ü rengîn rûy-ı la’lüŋ şevkı güftârı

 Dizer dür dişlerüŋ vasf u beyânı nazmın eş’âruŋ

 Nevâ-yı bûselikden başlayup âhenge ‘uşşâkı

 Muhayyer eyledüŋ mutrib hemân bu nakş mı kâruŋ

9. Düzilür nagme-i âhına târ-ı eşki evtârı

 Kadin bezm-i gam-ı ‘ışkuŋda cânâ çeng iden zâruŋ

 Sakınma bas kadem müjgânlarumdan dîdeme ey gül

 Tutar su verd-i ter olmaz gezendi hem aŋa hâruŋ

11. Çü dikdüŋ çeşmesâr-ı çeşme ‘aks-i kaddini ey dil

 Niçün akmaz kenâr-ı serve dâyim suyı enhâruŋ

 ‘Aceb mi seyl-hîz-i hûn olursa dem-be-dem çeşmüm

 Cigerde var oŋulmaz zahmı tîg-ı mihr-i dildâruŋ

13. Yakarsa n’ola eflâki şerâr-ı âh-ı cân-sûza

 Tutuşdı sînede çün âteş-i ‘ışkı ruh-ı yâruŋ

 Gel ey dil nakd-i kalbi âteş-i ‘ışka koyup fâl it

 Erit sâf eyle hem sîm ü zerin eşk ile ruhsâruŋ

15. Ki dârü’d-darb-ı ‘ışkuŋ tâ gele kâmil ‘ayârından

 Bula tâ kim kabûlî sikkesin sultân-ı ebrâruŋ

 Muhammed Mustafâ Mahmûd u Ahmed server-i ‘âlem

 Sipeh-sâlâr-ı hayl-i enbiyâ şâhen-şeh-i a’zam

BESNİLİ NEHCÎ DEDE VE DİVANI

65

III.

1. İdüp mellâh-ı gerdûn bâdbân-ı surh-pîrâye

 Seher kim saldı fülk-i âteşîn bu bahr-ı hadrâya

 Tutuşdı zevrak-ı zer-mîh u kîr-endûd-ı şeb yandı

 Çekildi gitdi altun mîhlar hep ka’r-ı deryâya

3. Sabâ irdi çemenzâra muvâfık rûzigâr oldı

 Yürüt sen dahı zerrîn câmı sâkî bahr-ı sahbâya

 Bize rıtl-ı girân vir bahr-ı gamda tâ ki fülk-i dil

 Bu lengerle idüp ârâm tâ gark-âba varmaya

5. Göŋül gird-âb-ı gamdan der-kenâr olmaksa maksûduŋ

 Nazar kıl levh-i cânda şevk ile bu şi’r-i garrâya

 Bırakdı tâb mihrüŋ âfitâb-ı ‘âlem-ârâya

 Yetürdi mu’ciz-i hüsnüŋ şehâ şakka’l-kamer aya

7. Nesîm erişdi âfâka gül-âb-âmîz ü ‘anber-bîz

 Meger gülzâr-ı hüsnüŋde deger zülf-i semen-sâya

 Hoten âhûsına virdi sabâ bû misk-i zülfüŋden

 Bu sevdâ ile miskini bırakdı taga sahrâya

9. Şarâb-ı la’lüŋ ister va’de-i Kevser gınâ virmez

 Zülâl-i vasla kandur teşne cânı salma ferdâya

 Sabâ olmış sevâd-ı Hind-i zülf-i yâra sûdâger

 Çemen tüccârına virdi gelüp ol mâyeden vâye

11. Çıkup bâm-ı felekde mihr altun-kûs ile taşup

 Düşürdi nevbet-i şâhî urup dünyâyı gavgâya

 Bu gavgâdan olınca şâm uyandı şeb-revân-ı çarh

 Açup göz bakdılar râha üşüp bu sakf-ı a’lâya

13. Hum-ı mihrüŋ çeküp gencûr-ı gerdûn rez kabagını

 Cevâhir-pâş ü ‘anber-rîz oldı sahn-ı garrâya

Şebistâna gelüp keşf olmasun perde diyü encüm

 Üşüp taşladılar ahşâma karşu mihri tenhâya

15. Fürûzân oldı ahterler çerâgân itdiler çarhı

 Bu şeb halvet olur ey dil meger sultân-ı İsrâya

 Muhammed Mustafâ Mahmûd u Ahmed server-i ‘âlem

 Sipeh-sâlâr-ı hayl-i enbiyâ şâhen-şeh-i a’zam

Üzeyir ASLAN, BESNİLİ NEHCÎ DEDE (1616-1680?) ve DİVANI, T. C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI KÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3372, ANKARA 2012

 BESNİLİ NEHCİ DEDE KİMDİR