Vodvil Nedir

Vodvil kelimesinin Fransızca kökenli olduğu ve vaudewille[1]- voix de ville (şehrin sesi) veya halkın sesi[2] tamlamasından türetildiği -– zannedilmektedir. Vodvillerin 15. Ve 18. Yüzyıllar arasında Fransa’da ortaya çıktığı bilinmektedir.  

Vodviller ilk önce iğneli taşlamalı hicivli halk şarkıları olarak ortaya çıkmışlardır. Bu yönü ile aşık ve halk şiirimizdeki taşlamalara benzemiş olmaktadırlar. Bu nedenle Fransız kültüründeki neşeli, alaylı, taşlamalı halk şarkılarına vodvil denmiştir. 18. Yy. itibaren ise; vodvil denilen şarkıların tiyatro oyunlarında da yer alamaya başladığı görülür. Zamanla müzik ile tiyatro bir birine karışmış;  toplumsal sorunları hicveden; eğlenceli ve hareketli konuları ele alıp içinde halkın bildiği ve sevdiği şarkıların da yer aldığı güldürülere; entrika, yanılmalar, karışık ve şaşırtıcı rastlantılara dayanan hafif komedilere de vodvil denilmeye başlanmıştır.[3]

Vodviller içinde müzikal bölümler, diyaloglar, monologlar ve pandomimaların bulunduğu, halkın zevkine uygun komedi veya tiyatro türü olarak tüm dünyaya yayılmıştır.  Komedinin alt türü olarak şekillenmiş, genellikle mutlu sonla bitmeleri, komik olaylara neden olan sosyal sorunların daha bir vurgulu olarak ortaya konulması, oyun kahramanlarının karakterlerinin detaylı verilmemesi, özellikle abartılı ve komik yanları ile ortaya konulması ile komedilerden farklı bir komedi olarak şekillenir.

Vodvil türü oyunlarda zamanla taşlamalı halk şarkılarının önemi azalmış diyalog ve monologların önemi artmaya başlamış, operakomik tiyatroların temeli oluşmuştu.  19 asır da vodvil türü oyunlar melodramlar kadar revaçta olan bir tiyatro türü haline gelmişti.

20. yüzyılda ABD'de film endüstrisi gelişince vodvil bir yandan sinemaya uyarlanmaya çalışılırken diğer yandan da tarihe karışmaya başlamıştı. Charlie Chaplin’in, aşk, kadın ve toplumsal sorunları mizahi yönden ti ye alan filmleri ile vodvil sinemada da kendine yer aramıştı.

20. asrın ikinci çeyreğinden sonra gerçek vodvillerin temel nitelikleri kaybolmuş,  güldürü öğesinin sahnede yapılan hareketlere yüklendiği hafif komedilerin hepsine vodvil denilmeye başlanmıştır.

TÜRK KÜLTÜRÜNDE VODVİL

Türk kültüründe vodvil 1914’te kurulan Dar’ülbedayi sayesinde girmiş yabancı vodvil ustalarının bazı eserleri Türkçeye tercüme edilmiştir. Reşat Nuri Güntekin  , Hüseyin Suat Yalçın , Halit Fahri vodvil türünde telif eserler veren yazarlarımızdır.

Türkiye de  Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Bedia Muvahit, Muammer Karaca önemli vodvil ustaları arasında yer alır. Vahi Öz, Dormen, Serezli, Tolga Aşkıner tiyatroları vodvil türünde oyunlar sahnelemişlerdir.

KAYNAKÇA

[1] Büyük Larousse, Vodvil, Milliyet Yayınları, C.23, s.12244-12245

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Vodvil

[3] Büyük Larousse, Vodvil, Milliyet Yayınları, C.23, s.12244-12245