Yol Ayrımı  Romanı ve Kemal Tahir Hakkında 

Yol Ayrımı adlı eser Kemal Tahir’in ilk baskısı 1971 yılında yapılmış olan ve yazarın  Esir Şehir   üçlemesini oluşturan üçlemenin son romanı olmaktadır.  Kemal Tahir ’in “Esir Şehir Üçlemesi”  Esir Şehrin İnsanları ,  Esir Şehrin Mahpusu  ve Yol Ayrımı adlı romanlardan oluşur.  

Esir Şehir Üçlemesinin ilk romanı olan Esir Şehrin İnsanları   1918 yılı ve öncesinden başlayarak İstanbul’un işgali ve Anadolu da Milli Mücadelenin başlaması yıllarını anlatır.  Esir Şehrin İnsanları ‘nda önceleri Padişah ve İstanbul hükümetini destekleyen Kamil Bey,  yanlışını anlayarak Milli Mücadele hareketini desteklemeye başlar ve Anadolu’ya yardım ederken tutuklanır.

 Serinin ikinci romanı olan “ Esir Şehrin Mahpusu”  adlı roman ise 1921 başlarından Sakarya Savaşına kadar olan süreci,  serinin üçüncü romanı olan “Yol Ayrımı “ ise Sakarya Savaşı ile Cumhuriyet’in ilanı ve sonrasını anlatır. Her üç romanının da esas kahramanı eski bir Osmanlı Paşası ve Türk aydını olan Kamil Bey’dir.  Türkiye’nin üç dönemi Kamil Bey’in her üç dönemdeki yaşadıkları örtüştürülerek anlatılır

Esir Şehir Üçlemesi. Kurtuluş savaşını İstanbul, İstanbul’daki çevrelerden yapılan gözlemler  ve İstanbul’daki hapishanelerinden alınan duyumlara dayanarak Anadolu'daki Milli Mücadeleye değinilmekte  bu roman üçlemesinde esas konu  Milli Mücadele olmakla birlikte Padişah,  İstanbul Hükümeti  yanlıları,  Kuvay-ı Milliye, Mustafa Kemal ve işgalcilerin tutumlarını Kamil Bey’in hayatı üzerinden bizlere anlatmaktadır.

 Bu roman üçlemesi Anadolu’da ölüm kalım savaşı verilirken İstanbul’dakilerin duyarsızlığı,  büyük bir kemsin işgalciler ile çıkar ilişkileri kurmaları, bir çok kesimin Milli mücadeleye ihaneti,  İstanbul Hükümetinin düştüğü gaflet , hatta  ihanet vb Kamil Bey’in başına gelenler üzerinden yansıtılır.

Yol Ayrımı adlı romanın öncesi olan “ Esir Şehrin Mahpusu”   adlı romanda hapse atılan Kamil Bey getirildiği Sultanahmet’teki tevkifhanede katiler, hırsızlar ve dolandırıcılarla aynı koğuşta çok zor günler geçirirken tek umudu Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasıdır. Lakin aksine bir şekilde Yunanlıların Anadolu’da ilerlediği ve yakında İstanbul’a da girecekleri haberleri gelmektedir.  Kamil Bey, bir şekilde daha da iyi bir koğuşa geçmiş ama bu arada karısı Nermin’in de Fransızlarla işbirliği yaptığını daha da kötüsü Fransız subaylar ile kendisini aldattığını da öğrenip eşini boşamıştır.

Üçlemenin son romanı olan Yol Ayrımı adlı roman ise Sakarya Savaşından 8 yıl sonrasında başlar.

Milli Mücadele’nin başarıya ulaşmış, Cumhuriyet ilan edilmiş, inkılâplar gerçekleşmiş,  romanın ana kahramanları üçlemenin merkez karakteri Kamil Bey’in yerine, Cumhuriyet gençlerini temsil eden Murat ve Kadir karakterleri gelmiştir.

Yol Ayrımı romanı yeni kurulan Cumhuriyet’in çok partili hayata geçiş denemeleri sürecini 1930 yılındaki İstanbul ve Ankara’daki sosyal ve politik ortamı ortaya koymaya odaklanan ve üçlemenin sonuncusu olan bir romandır.  Yol Ayrımı adlı roman Cumhuriyet ilan edildikten sonra şahsi çıkarlar adına yapılan devletin gücünü çıkarı haline getirmek isteyn, mevki , makam ve para hırsı ile ortaya çıkan çatışmaları gerçek Kuvay ı milliyeciler ile çıkarcıların mücadelelerini konu edinmektedir.
 
Kemal Tahir, Yol Ayrımı adlı romanında üçlemenin ilk romanında üzerinde durduğu Kamil Bey, Ramiz Efendi, Binbaşı Arif Bey, Nermin ve Ayşe karakterlerinin akıbetlerini bu ortam içinde anlatmıştır.

 Esir Şehrin İnsanları , Esir-Şehrin-Mahpusu-,  Yorgun Savaşçı , Rahmet Yolları Kesti, Kurt Kanunu , Bozkırdaki Çekirdek gibi Sagirdere- ,  Yol-Ayrimi-  Kelleci Mehmet , Körduman-  romanları ile tanınan Kemal Tahir Türk Edebiyatının en mühim romancılarından biridir.

Kişileri:

Kâmil Bey:  Üçlemenin başkahramanı

Gazeteci Murat: Gazeteci genç

Selim Nuri :  Şair  ve Murat’ın arkadaşı

Ayşe : Kamil Bey’in kızı

Nermin: Kamil Bey’in boşadığı eski karısı

Doktor Münir: Kamil Bey’in arkadaşı

Kadir : Ayşe ile evlenmek isteyen genç

Ramiz Bey :  Kadir’in babası

YOL AYRIMI ÖZETİ

Murat adlı genç Vakit gazetesinde çalışmaktadır.  O günlerde çok partili hayata geçilmeye çalışıldığı için CHP ‘ye muhalif olan Serbest Cumhuriyet Fırkası adlı bir partinin kurulduğunu öğrenir.  Bu haber çabuk yayılmış ve heyecan yaratmıştır. Gazeteci Murat’da bu konu hakkında haber toplamaya başlar.

Atatürk’ün Serbest Cumhuriyet Fırkası ‘nın kurdurmaya başlaması ile birlikte Doktor Münir, Avukat Deli Celadet ve Ağaoğlu Ahmet gibi eski İttihat ve Terakki Partisi üyeleri derhal bu parti ile ilgilenmeye başlarlar. Serbest Fırkanın kurulması demek demokratikleşme yolunun açılması demektir. Fakat bazıları için bu durum mevki, makam, itibar ve para kazanmak için ortaya çıkmış bir fırsat gibi gözükür.
 
Gazeteci Murat ile şair arkadaşı Selim Nuri, “Kurtuluş” adlı edebiyat dergisinde Serbest Cumhuriyet Fırkası konusunu tartışırlar.  Selim Nuri, hemşerisi olan “saray şöförü” Dadal Efendi ile gittiği bir toplantıda, Ramiz Efendi’nin oğlu Kadir ile konuşur. Ramiz Efendi’nin oğlu Kadir, bu derginin Serbest Fırkayı desteklemesi gerektiğini savunur.

Kâmil Bey ‘de hapse düştüğünden beridir göremediği kızı Ayşe’yi bulmak için uğraşmaktadır.  Hapiste iken boşadığı eski eşi Nermin bir doktorla evlenmiştir. Nermin, kızı Ayşe’yi de yanına almış evlendiği bu doktor ile birlikte yaşamaktadır.  . Kâmil Bey,  eski eşi Nermin’i bularak kızı Ayşe ile görüşmek istediğini de söyler.

 
Serbest Fırka’nın İstanbul Teşkilatı başkanı avukat Deli Celadet’in yanında staj yapan Ramiz Efendi‘nin oğlu Kadir, Deli Celadet’in baldızı Şükran Hanım’ı ayartmaya çalışmaktadır.  Eğer Şükran’ı ayartamaz ise Kamil Bey’in kızı Ayşe ile evlenmeyi tasarlamaktadır.

Ramiz Efendi, annesinin ölümünden sonra kendisini içkiye vermiştir. Ayşe ise babasının öldüğünü zannetmektedir. Kamil Bey ise, kızı Ayşe ile yeniden bir araya gelmeyi tasarlamaktadır. Ayşe, öz babası Kamil Bey’in ölmediğini öğrenecektir. Fakat Ayşe’nin üvey babası çok zengin bir adam iken öz babası Kamil Bey, fakir bir adamdır. Kamil Bey bu nedenle kızı Ayşe’nin kendisini tercih edip etmeyeceği konusunda tereddüt etmektedir. Bu nedenle kızı Ayşe’yi kendisi ile yaşaması için bir plan kurmuştur.
 
Kamil Bey’in planına uygun olarak Kadir ve Ayşe yakınlaşmaya başlar.  Bu sırada dergiyi çıkarmak isteyen Selim Nuri, basımevinde çalışan Behram Efendi’yle tartışır ve onu döver. Ancak polisler onu yakalar Emniyetin ispiyoncusu olduğu anlaşılan Behram Efendi onu bir güzel döver.

Kamil Bey’in ölmediğini, kızı Ayşe’ye alıştıra alıştıra bildirmek için arkadaşı Doktor Münir’i devreye sokar.  Ayşe’ye babasının hayatta olduğu haber verilir. Doktor Münir, Ayşe  ile sohbet eder. Ayşe,  Kuvayımilliyecilere hayrandır ve babasının da bu hareket içinde olduğunu öğrenince çok sevinir.
 
Selim Nuri, bu dayaktan sonra hayatını kaybeder. Bu sırada, Serbest Fırka, tekrar dağılmaya başlamıştır.  Gazeteci Murat ise hastalığının son günlerinde Selim Nuri ile ilgilenen Şükran Hanım ile yakınlaşır.  Ayşe annesine ve üvey babasına Kuvay-yı milliye karşıtı oldukları için kızgındır. Bu arada Ramiz Bey’in eşi Fatma da ölmüş,   oğlu Kadir’de Ayşe ile evlenmek kararını vermiştir.

Şükran Hanım da Nermin’e Ayşe’nin yapacağı evlilik ve Kamil Bey ile yaşadıkları hakkında sohbet eder. Nermin yanlarından ayrıldıktan sonra Murat’ın Şükran Hanım’ı öper ve roman biter.