Abdülhak Hamit Tarhan'ın Tarık Oyunu Hakkında İnceleme ve Özet

Târik yahut Endülüs Fethi  ve Abdülhak Hamit Tarhan 

Târik yahut Endülüs Fethi adlı oyun (manzum piyes) Târik yahut Endülüs Fethi ’ın 1879 ‘da yayımlanan manzum bir oyunudur. Oyunlarında Namık Kemal ‘in tesirinde olan Abdülhak Hamit, bazı tiyatro oyunlarını Namık Kemal’in tesirinde yazmış,  üstad kabul ettiği Namık Kemal  gibi zaman zaman tarihi konular işleyen tiyatro eserleri de vermiştir. Târik yahut Endülüs Fethi adlı oyunu konusunu tarihten Tarık Bin Ziyad ve Endülüs Emevilerinin kuruluşundan alan bir oyun olmaktadır.

Hamit oyun yazarı olarak girdiği edebiyat dünyasında yazmış olduğu tragedya benzeri oyunları ve şiirleri ile tanınmıştır.. Çok sayıda oyun yazmasına rağmen yine de daha çok şair olarak ünlenmiş,  özellikle oyunlarında  Namık Kemal’i  üstat olarak kabul etmiştir.

Tiyatro türünde yirmi bir eseri olan Hamit’in bazı oyunları mensur, bazıları da manzum-mensur karışıktır. Manzum tiyatrolarını aruz ve hece ölçüsüyle yazmış, yazmış olduğu oyunları  sahnelenmek için değil okunmak için yazmış, şiirlerinde ve tiyatro eserlerinde  sanat sanat içindir anlayışını benimsemiştir.

Abdülhak Hamit’in tiyatro oyunlarının bir çoğu manzumdur. Manzum olmayanlarda dahi tıpkı trajedilerde olduğu gibi uzun tiradlar da bulunur. ( bkz Abdülhak Hamit Tarhan Duhter-i Hindu Hakkında Bilgiler Konu Özet İnceleme )Hamit oyunlarını “ okurda bir hayal dünyası yaratmak” amacıyla yazmış,  “Sanat sanat içindir,”  anlayışının hâkim olduğu oyunları ve şiirlerinde sosyal fayda amacı gütmemiş, bireysel konulara, derin bir içselliğe ve lirizme yönelmiştir.  

Devrin şartları gereği sosyal konulara temas edememiş, oyunların sahnelenmesinin yasak olduğu için oyunlarını süslü sanatlı bir dille okunmak için yazmıştır.  II. Abdülhamit idaresinin baskıları nedeni ile sosyal sorunlara temas etmek istemişse de hükümetin tepkisini çekmemek için diğer II. Kuşak Tanzimatçılar gibi suya sabuna dokunmayan ferdi konularda eserler veren bir sanatçı olmuştur.

Abdülhak Hamit’in  yazmış olduğu bu eser yayınlandığı yıllarda  çok sevilmiş hatta birkaç dile de çevrilmiştir.  Abdülhak Hamit, bu eserini yazarken Ziya Paşa ’nın “Endülüs Tarihi” adlı eserinden ilham almıştır.  

Tarık  adlı oyun, Hamid’in Vatan piyesi gibi İslam birliğini ve ideolojisini güden bir eseri olmaktadır.  

OYUNUN ÖZETİ

Musa, oğlu Mervan,  Aziz ve kızı Zehra’nın huzurunda İspanya’yı fethetmek kararını bildirir.  Musa ibn Nusayr,  kızı Zehra ile Tarık arasındaki aşktan haberdardır. Tarık ile Zehra bir birlerine aşk şiirleri yazıp okumuşlar ve Musa ibn Nusayr’da bunlardan haberdar olmuştur. Üstelik Zehra dışında Salha’da Tarık’ı çok sevmektedir.

Musa ibn Nusayr, İspanya’nın fethi amacından söz edince Endülüs kralı Rodrik’ten zulüm gördüğü için ona düşman olan Culyanus, İslam ordularının yanında yer alacağını  Septe’yi  de kan dökmeden İslam ordularına eli ile teslim edeceğini söyler.

Got hükümeti çeşitli karışıklıklar içinde olduğundan İspanya ve Endilüs’ün fethi o kadar zor olmayacaktır.  Musa ibn Nusayr , Tarık’a eğer zafer kazanırsan kızım Zehra’yı  sana vereceğim diyerek İspanya’nın fethedilmesine karar alır. Musa Bin Nazir’in kızı Zehra’yı Tarık’a vermesi için bir şartı daha vardır. Tarık bin Ziyad Kral Rodrik’in başını getirmelidir.

Bu kararını da bir mektupla halifeye bildirip izin ister. Fakat mektubun cevabını da beklemeden Tarık Bin Ziyad’ı bu fetih için görevlendirmek kararını almıştır.

Tarık,  emrindeki ordularıyla ispanya kıyılarına gelir. Cebel-i Tarık boğazından geçip İspanya Sahillerine indiklerinde gemileri yaktırarak dönüşün kalmadığını askerlerine gösterir. Ya İspanya fethedilecek veya herkes ölecektir.

Tarık, Rodrik’i öldürüp başını Musa’ya gönderir. Kazandığı zafer üzerine ordusuna uzun bir nutuk da çeker. ( tirad ) Endülüs, İslam orduları tarafından fethedilmiş, Zehra da Tarık ile evlenmesine bir engel kalmadığı için çok sevinmiştir.  Fakat Musa ibn Nusayr, Tuleytule’yi izinsiz işgal ettiği için Tarık’ı azarlamış, Tarık’ın başarısını kıskanmış ve onu hapsettirmiştir.

Musa sözünü tutmadığını üstelik Tarık’ı hapse attırdığını öğrenen Halife,olaya müdahil olur. Tarık’ı hapisten çıkartıp, Zehra ile evlendirir. Ancak bu defa da Tarık’a âşık olan Salha’nın kendisi öldürmesi üzerine bunca üzüntüyü kaldırmayan  Zehra’nın aklını yitirmesine sebep olur. Tarık da başka seferlere doğru yola çıkar.

Abdülhak Hamit Tarhan Hayatı ve Edebi Kişiliği

Abdülhak Hamit Tarhan Duhter-I Hindu Ve Diğer Oyunlarının Özeti

İçli Kız Özeti Abdülhak Hamit Tarhan

Eşber Özeti Ve Hakkında Abdülhak Hamit Tarhan

Abdülhak Hamit Tarhan Duhter-i Hindu Hakkında Bilgiler Konu Özet İnceleme

Eşber Hakkında Özeti ve Abdülhak Hamit Tarhan

Macera-yı Aşk ve Abdülhak Hamit

Abdülhak Hamit Tarhan'ın Tarık Oyunu Hakkında İnceleme ve Özet