Eşber Özeti Ve Hakkında Abdülhak Hamit Tarhan

Eşber,  Abdülhak Hamit Tarhan  ‘ın1880 yılında yazdığı, aruzla yazılan ilk manzum oyun ve  manzum bir  trajedidir. Eser mesnevi tarzında Şeyh Galip ’in Hüsn-ü Aşk Mesnevisi adlı eseri ile aynı ölçüde yazılmıştır.  Eserde Hüsn-ü Aşk Mesnevisi’nin bazı beyitlerini andıran beyitler de bulunmaktadır. [1] 

Eser sahnelenme güçlüğü taşıyan dekor ve  sahne  uygunsuzluklarına rağmen II. Meşrutiyet yıllarında bir kaç kez sahnelenmiş, 1954 yılında  İsmail Hamid Danişment ’in bazı düzenlemeleri ile yeni harflerle de yayımlanmıştır.  Eser, kaleme alındığı dönemde büyük bir ilgi görmüş,  edebiyatımızda ilk manzum trajedi türünde bir eser olarak ilgi çekmiştir.

Abdülhak Hamit Tarhan’ın oyunlar içinde en çok dikkat çeken eser olan bu manzum oyun bazı özellikleri ile Fransız şairi Corneille’in Horace adlı  piyesi ile büyük benzerlikler taşımaktadır.  Bu benzerliği Hamit’te onaylamış, Sumru ile Eşber’in arasındaki diyalogları bu eserdeki diyaloglardan esinlenerek yazdığını kabul etmiştir. [2]

Eser de Racine’nin  Alxsandre ile Grim adlı eserinden de esintiler bulunduğu yolunda iddialar  da vardır.

Eşber adlı oyunda Hamit’in diğer eserlerinde de gözüken klasik trajedilerin de konusu olan, aşk, ihtiras, ihanet, tezat, ikilemler, çatışmalar temel  temalar olarak karşımıza çıkar. Eşber de Eşber ve Sumru, İskender ile Sumru, Rozkan ile İskender arasında karşılıklı ikilemler, kıskançlık ve ihtiras çatışmaları vardır. Eserde  Tarihi olayların fonunda aşk ve ihtiras çatışmaları işlenmiştir.

KONUSU

Eşber’in konusu  Büyük İskender’in, Hint Seferi sırasında  Eşber  ile İskender arasındaki egemenlik mücadelesi Eşber’in kız kardeşi Sumru ile İskender ’in arasındaki  trajik aşk macerasını konu edinir. İran Hükümdarının kız kardeşi Rokzan da İskender’e âşıktır. Kadınların ve Eşber’in sonu trajik bitecektir.

OYUNUN  KISA ÖZETİ

Eşber, Pencap ülkesinin hükümdarıdır. Makedonya Kıralı İskender, Dârâ`yı yendikten sonra doğuda ilerlemektedir. Dârâ`nın kızı Rukzan da Pencap hükümdarı Eşber`in sarayına sığınmıştır. Büyük İskender,   Eşber ve Pencap ülkesine karşısına çıkan bütün ülkeleri fethetmiş ama Pencap ve Eşber karşısna çıkınca  durum biraz değişmiştir.

Pencap Hükümdarı Eşber, aslında  Büyük İskender’e karşı direnemeyecek kadar zayıf ama inancı ve iradesi ile İskender’i alt edebileceğine inanmaktadır.  İskender’e teslim olmayı düşünmeyecek ve ona karşı koyacaktır.

Eşber, Büyük İskender’e karşı  direnmeye başlar.  Fakat  Eşber’in kız kardeşi Sumru, İskender`i görmeden ona âşık olmuştur. Gizlice buluşan ve sevişen Sumru ile İskender arasında gidip gelirken Rukzan da İskender`e aşık olur. İskender Sumru`nun bütün ricalarına rağmen Pencap ülkesine yürümeye karalıdır. Sumru  ise bu defa ağabeyi Eşber’i direnmekten  vazgeçirmeye çalışmaktadır.

Eşber, ülkesini ele geçirmek İskender’e âşık olan kız kardeşi Sumru’nun niyetlerini anlamış ve Sumru’yu öldürmüştür.  Bu haber İskender’e ulaşınca kral kendisine engel olmak isteyen Rukzan’ı atıyla çiğneyerek geçer ve Pencap düşer,

Eşber  de İskender ile yaptığı büyük savaşı kaybeder ve İskender’e esir düşer. Eşber zincire vurulur. İskender, Eşber’in kendisine karşı  direnen en dirayetli hükümdar olduğu için  Eşber’i takdir edip, kılıcını  ona geri vermiştir.  Ancak mağlubiyete dayanamayan Eşber bu kılıçlar kendi canına kıyar.

Oyun, Eşber`in, Sumru`nun ve Rukzan`ın cesetlerine bakan İskender hocası Aristo’ya dönerek bunun anlamını sorar.  Oyun.  Aristo’nun İskender’e söylediği “Zafer veya hiç.” sözüyle son bulur.

 Abdülhak Hamit Tarhan Hayatı ve Edebi Kişiliği

Abdülhak Hamit Tarhan Duhter-I Hindu Ve Diğer Oyunlarının Özeti

İçli Kız Özeti Abdülhak Hamit Tarhan

Eşber Özeti Ve Hakkında Abdülhak Hamit Tarhan

Abdülhak Hamit Tarhan Duhter-i Hindu Hakkında Bilgiler Konu Özet İnceleme

Eşber Hakkında Özeti ve Abdülhak Hamit Tarhan

Macera-yı Aşk ve Abdülhak Hamit

Abdülhak Hamit Tarhan'ın Tarık Oyunu Hakkında İnceleme ve Özet

 KAYNAKÇA

[1] Eşber TDV İA

[2] https://www.filozof.net/Turkce/turk-edebiyati/12460-esber-abdulhak-hamit-tarhan-kitap-ozeti-konusu-ozellikleri-hakkinda-bilgi.html