Çetin Altan’ın Viski Adlı Romanı

Viski, Türk Edebiyatının kıvrak dilli gazeteci ve yazarı olan özellikle gazete fıkraları ile ün yapan Çetin Altan  ’ın (1927, 2015)  yayımladığı üçüncü romanıdır. Romanın ilk baskısı 1975 yılında yapılmış,  Fransa’da basılan bu roman Çetin Altan ’ın yazmış olduğu dört roman içinde en çok dikkat çeken ve en çok beğenilen romanlarından birisidir.

Viski adlı roman Fransa’da yayınlanmış ve bu romanı Fransızcaya da tercüme edilmiştir. Viski adlı romanı yazarın Fransa'da çıkan üçüncü romanıdır.

Sosyalist düşüncelere sahip olan ölene kadar bu yönünden pek de kopmuş sayılmayan yazar, Galatasaray lisesini ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdikten sonra 1959 yılında Ulus Gazetesinde muhabir olarak çalışmaya başlamıştı. Gazetecililiğe başladığı tarihten sonra hayatı boyunca gazeteci sol eksenli siyasetçi siyasi kimliği içinde sol görüşlü bir aydın olarak yaşamış ve tanınmıştı. 1965-1969 yılları arasında Türkiye İşçi Patisi Milletvekili olarak meclise giren Çetin Altan meclisteki bir konuşması esnasında diğer milletvekilleri tarafından linç edilmek istenmiş, bu olaydan büyük ölçüde etkilenen yazar Viski adlı romanının da milletvekilliği sırasında yaşadığı bu ve benzeti olayların etkisi altında kaleme almıştı.[1]

Çetin Altan 1971 yılındaki 12 Muhtırasında milletvekilliği dokunulmazlığı kaldırılarak Fait Türün ve kabinesi sırasında hapse atılmış ve on yedi ay hapishanede kalan ve hayatı boyunca üç kez hapiste yatan yazar bu romanını hapisten çıktıktan sonra 1974’de Göztepe'deki evinde bitirmişti.

Büyük Gözaltı adlı romanı ile 1973 Orhan Kema Roman Ödülünü kazanan ve romanları birkaç dile çevrilen [2]yazarın bu romanı 1968 yılında mecliste yaptığı bir konuşma sırasında Adalet Partili vekillerin kendisini linç etme girişimleri ve akabinde hapiste geçen günlerinden kalan izlenimleri ile yazılmış bir romandır.

Roman büyük ölçüde tutucu ve muhafazakâr bir çevrede yaşayan sosyalist bir politikacıların Sosyalist düşüncelere sahip bir aydının üzerinde oluşturduğu baskıları dile getiren bir atmosfer içinde yazılmıştır.  Bu nedenle Viski adlı romanında yazar Sosyalist bir Türk aydınının sorunlarını ve çevresinden gelen baskıları acımasız bir gözlem gücü ile dile getirmektedir.

Roman sık sık muhatap olduğu “Viski içenden solcu olamaz” suçlamasının ruh hali içinde yazılmış; yazar bu romanını adeta “Viski içenden de solcu olur” düşüncesi kanıtlamak için yazmıştır.    Roman  "hayır dediği için her gün linç edilen bir insanın çok değişik öyküsüyle, baskılı bir toplumun derinliklerini “  kara mizahi bir dille anlatmış, Kara Köpek adlı kahramanın şahsında büyük ölçüde kendi özgeçmişini kaleme almış ve yaşadığı olaylar neticesinde ortaya çıkan duygu düşünce ve tahlillerini romanda dile getirmiştir.

Roman başkahramanı Kara Köpek’in düşüncelerinden ve hayır demesini bile radikal huyundan dolayı linç edilmek istenmesi ile başlar.  Örgütteki gençlerin birbirine aşık olmasını yasaklayan mantıkla da savaşan Kara Köpek’in izlenimleri, aşkı ve davaya ihanet olarak nitelendirilen tutumları Viski adlı romanın başlıca mevzuları olmaktadır.

Romanın başkişisi olan Kara Köpek birçok anlamda yazarı temsil ederken,   Rezil Köpek, Tatlı Budala, Nallı Böcek, Ukala Bücür, Sarhoş Serseri gibi tiplemeler de yazara muhalif, yandaş ve nötr kimlikleri sembolize eden karakterler olmaktadırlar.

Viski adlı roman tekniği ve kurmaca yönünden çok dikkat çekici bir eser olmasa da Çetin Altan’ın kıvrak dili,  aydın kimliği, analizci düşünme biçimi okuru sarmalamakta ,  bilgece kurduğu cümleleri ve aydın bakış açısı ile okunmaya değer bir eser olma niteliği taşımaktadır.

ROMANDAN ALINTILAR

“Beni her seferinde linç ederler.”

“Her seferinde kollarımı, bacaklarımı, beynimi toplar yerli yerine yerleştiririm. Ve uzaktan bakarım kanımı yalayan köpeklere.”

“Park bomboştu. Sinsi bir yağmur yağıyordu. Banklar ıslaktı. Sıska kız ağlıyordu. Dünyanın bittiği yere düşmüş gibi boynunu bükmüş ağlıyordu.”

 ‘Sarhoş Serseri’, çikolata isteyen bir çocuğa, ‘Peki, alırız’ der gibi. ‘Haydi haydi ağlama’, dedi. ‘Daha olmazsa evleniriz…’”

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/cetin-altan-hayati-ve-eserleri/75679

[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/cetin-altan-hayati-ve-eserleri/75679