Yazılışları ve okunuşları aynı fakat anlamları farklı olan sözcüklerce cinas denir. Cinaslı kafiye ise okunuşu yazılışı aynı lakin anlamı farklı kafiyeler olmuş olur.  Yani cinaslı kafiye okunuşları yazılışları  aynı olan yani sesteş sözcüklerden veya sesteşliği çağrıştıran sözcükler, söz ve eklerle yapılan kafiyelerdir.

 

Cinaslı kafiye zengin kafiyenin bir türüdür.  Cinası oluşturan seslerin sözcük oluşturabilmesi nedeni ile tunç kafiye ile benzerlik gösterir. Fakat cinası oluşturan sözcüklerin okunuşları ve yazılışları aynı ama anlamca bir birlerinden çok farklı sözcükler oluşturması nedeni ile Tunç kafiyeden de ayrılır.

 

Zengin kafiye ise dize sonlarındaki kafiyeyi oluşturan ses benzerliğinin üç veya daha fazla sesten oluşmasıdır. Cinas ise bu ses benzerliklerinin anlamı bir sözcük oluşturması ama her bir dizede de farklı anlamda bir sözcüğün ortaya çıkması ile olur.

Cinas: okunuşları, yazılışları aynı ama anlamca diğerinden farklı sözcüklerle kurulan kafiye olarak da tarif edilebilir.

Bu yönü ile de Tunç kafiyeye benzer.  Kafiyeyi oluşturan sesler anlamlı bir kelimedir ama her kelime de diğerinden okunuş bakımından aynı anlam bakımlarından farklı olur.

 

Cinaslar aslında çoğu kez okunuş ve yazılış bakımlarından aynı değildir.   Cinası oluşturan sesler ve sözcüklerin yazımlarında çoğu kez farklılık olur. Hatta söylenirken dahi cinaslı sözcükler arasında fark vurgu ile yansıtılmış da olur.    Yaramaz, yaram az gibi Bu nedenle de cinaslar tam cinas, basit cinas,  mürekkep cinas, ayrık cinas, gayri tam cinas, gibi türlere ayrılmış olur. (Cinas Sanatı ve Cinas Türleri )

 

 

 

 

Her nefeste işledim ben bir günâh
Bir günâh için demedim bir gün âh         (Süleyman Çelebi)

 

Er isen sözünü yürüt bin ata

Söz ana değildir söz bence ata

Olur olmaz adem söz ata ata

Pare pare oldu Seyrani'sine

 

Sabırla, gün, haftayı ilâve et kar aya,

Saçın, gözün, ten çeker; elâ, esmer, karaya.

 

Gayet çoktur değil, benim yaram az

Bana yardan gayri cerrah yaramaz

 

Çağır sen gece yarı

Bahtından gece yarı

Yuhuda yarı gördüm

Oyandım gece yarı            Aşık Şemşir

 

Bülbül evler güle naz

Ağlayan çok gülen az     

Men aşıg adam çalar

Yarımçıg adamçalar

Adını şahmar goyub

Sohulcan adam çalar    Aşık Şemşir

 

 

Feleğin bir dağı var

Üstünde çardağı var

Men o bağa getmerem

Galbimde yar dağı var.    

 

Dağ sözcüğü hem yara hem de dağ anlamında kullanıldığı için cinaslıdır. Yar dağı yarin yarası anlamındadır.

 

Gızarmış alma yanı,

Nasıl gebre goyarlar,

Mıradın almayanı

 

Bir dal kestim almadan,

Bir de yâri göreydim,

Allah canım almadan

 

Aşıhdır Garabağ’ı

Gencenin Garabağ’ı

İtizmişem ceyranı

Gezerem gara bağı

 

Elemi yara sızlar

Oh deymiş yarasızlar

Yaralının halınnan

Ne bilsin yarasızlar

 

Çağlar sular yâr sana                  

Madem Ferhat'ım dersin          

Şu dağları yarsana       

 

Ya divit ya kalemi

Güzel seni yaradan

Dedi mi yak âlemi

 

Naçar ağlama,

Gündür geçer ağlama.

Bu kapıyı bağlayan,

Bir gün açar ağlama

 

Saçları küllesene

Kül vurub küllesene

Sen igidler neslisen

Deymez heç gülle sene

 

Sevdiğim baş ayağa

 Düşmesin baş ayağa

 Yar yanına gitmeye

Yalvarır baş ayağa. 

 

Yosma yar mendiline

El atdım mendiline

Şirin şirin söylersin

Hayranım men diline.