KategorilerEDEBİYATEdebiyat Terimleri MazmunlarHâb Nedir Anlamı Kökeni Şiirlerde Uyuyan Sevgili

Hâb Nedir Anlamı Kökeni Şiirlerde Uyuyan Sevgili

18.01.2022

 

Hâb Nedir Anlamı Kökeni Şiirlerde Uyuyan Sevgili

hâb :  خواب

Osmanlıca yazılışı hâb :   خواب

Hâb kelimesi Farsça kökenlidir. Türkçe ve Osmanlıcaya da bu dilden girmiştir. Sözcüğün Türkçe karşılığı ise uyku, uykuya dalmak şeklindedir.

Hâb kelimesi ile çok sayıda terkip ve tamlama kurulmuştur.

hâb-ı âdem : (Yokluk) : ölüm uykusu.

hâb-ı câvîd: ebedî uyku- ölmüş olmak

hâb-ı ecel: ecel- ölüm uykusu.

hâb-ı gaflet: gaflet uykusu, uyku ile uyanıklık arası, uykuya dalmak üzere

hâb-ı girân: ağır uyku.

hâb-ı hargûş:  çok hafifi uyku, tavşan uykusu, kuşkulu uyku; hileli uyku, uyurmuş gibi yapmak

hâb-ı nâz: naz uykusu, uykuda imiş gibi cilve yapmak

hâb-ı nûşîn: tatlı uyku, derin uyku

hâb-ı perişan:  rahatsız uyku, perişan şekilde uyumaya çalışmak

hâb-ı pür-ıztırâb: ıstırablı uyku.

hâb-ı rahat: rahat uyku dinlenme uykusu.

hasret-i hâb: Uyku hasreti

niyyet-i hâb: Uykuya niyet etmek

Hâb kelimesi divan şiirinde çok sık karşımıza çıkar. Uyku anlamı gibi gerçek anlamı ile kullanılması yanı sıra uyuyan sevgili, sevgilinin uyuması ile alakalı pek çok hayal ile birlikte kullanılır. Şairin sevgili hayali nedeni ile uykuya dalamaması, sevgiliyi düşünmekten gözüne uyku girmemesi, hicran nedeni ile uyuyamamak, uykusuzluk nedeni ile harap olmak, sevgili ile ayrı kalmaktan dolayı göze uyku girmemesi mevzuları şiirlerimizde uyku ile alakalı en sık görülen durumlardır.

Çeşmümde hayâlün geleli hâb mı kaldı

Ya hicrün ile aglamadan âb mı kaldı      Şeyhülislam Yahya

 Füsûnı yâda gelür eyleyince niyyet-i hâb

 O âhuvâne nigâh itdi çeşmi hasret-i hâb  Enderunlu Vasıf 

Dağıtdun hâb-ı nâz-ı yâri ey feryâd n'eylersin

Edüp fitneyle dünyâyı harâb-âbâd n'eylersin     Şeyhülislâm Bahayi Mehmed Efend

Gözlerün şol mestdür kim hâb ana hâcet degül

Leblerün ol mül durur kim âb ana hâcet degül      Cem Sultan 

Baht uyansun çeşm-i mestün hâbdan bî-dâr kıl

Göz yumup açınca bâg-ı dehri nergis-zâr kıl      Aşık Çelebi

Ben göz açmam hâbdan bîdârdır gönlümdeki

Gerçi ben mestem velî huşyârdır gönlümdeki    Enderunlu Vasıf 

Yorum yapmak için lütfenKayıt Olunya da