Kategoriler EDEBİYAT Halk Hikâyeleri Masal Destan Efsane Anonim Edebiyat Karabıyık Asar ve Hösem Dede Efsaneleri Hatay Dörtyol Rabat Köyü

Karabıyık Asar ve Hösem Dede Efsaneleri Hatay Dörtyol Rabat Köyü

19.02.2019

KARABIYIK DEDE VE YATIRI VE EFSANELERİ ( Hatay Dörtyol Rabat Köyü )

Karabıyık Dede, Hatay’ın Dörtyol ilçesine 5 km mesafede ve güneydoğu istikametindedir. Yatırın olduğu yer Mancınık kalesine giden antik bir yolak üzerindedir. [1] Yatırın olduğu alan yüksek ihtimalle Selevkos veya Roma döneminden kalma eski bir antik kent harabeleri içinde yer almaktadır.

Yatırın güney ve doğusuna düşen bitişik arazilerde çok miktarda antik vazo, seramik, küp kırıkları, bulmak bu gün dahi mümkündür. Yatırın kendisi de bu harabelerin içinde yer almaktadır. Antik kent insanlarının kiler olarak kullanmış olduklarını düşündüğüm devasa toprak altı küplerini bu yatırın civarında halen de görebilmek mümkündür.

Kazı yapılmadığı halde antik kente ait bir yapı yıkıntısı mevcutta görülebilinir. Bu harabelerin birkaç yüz metre doğusunda bazıları üç bölmeli yarım kubbe şeklinde Selevkoslara ait olması kuvvetle muhtemel olan onlarca oda mezarı da vardır. Kayaların altındaki bu oda mezarların pek çoğu köylüler tarafından açılmıştır. Bu açılmış mezarlarda halen kemikler ve kırık seramik ölü hediyesi parçaları bulabilmek de mümkündür.

Yatırın doğu istikametinde ve yatırdan Gürlevik denilen yaylaya ve Hassa tarafına giden bir yolak bulunmaktadır. Rabat köyünden beş on km uzakta ve yaklaşık beş yüz metre yükseklikte Mancınık Kalesi bulunmaktadır. Bu kalenin şu anda kayıp olan kitabesine göre kale 1260 lı yılların başlarında Ermeniler tarafından tamir edilmiştir. Ayncalut Savaşı 1260 yılında olmuş, bu savaşta Ermeniler Moğolların yanında ve Memlukların karşısında yer almıştı. Sultan Baybars, Moğolları def ettikten sonra Çukurova ve Ermeniler üzerine yürümüştü. Anlaşıldığı kadarı ile yöredeki Ermeniler, Roma ve Bizans devrinden beri var olan Mancınık Kalesini Memluk akınlarından korunmak için yeniden tahkim etmişti.

Karabıyık Dede Yatırı, Mancınık Kalesine ulaşılan yol üzerinde işte bu antik bu yerleşkenin içindeki harabelerin en geniş alanlısı üzerinde olmaktadır. Karabıyık Dede’nin yatırının olduğu bölgenin Hıristiyanlar tarafından da kutsal bir yer olduğuna, esasında orasının bir mabet veya kilise kalıntısı olduğuna dair bilgi kırıntıları da bulunmaktadır. Hatta yatırın yanında yakın zamanlarda asılmış olan levhada Karabıyık Dede’nin yatırının olduğu yerin bir Papaz’a ait olabileceğine dair ibareler yazılıdır. Zaten yatırın çok yakında kilise kubbesi olabilecek bir harabenin üst katmanları bulunmaktadır.

Karabıyık Dede yatırı hakkında 1872 tarihli Adana Vilâyeti Salnâmesi’nde “ Ribat (Rabat) Köyü’nde Eizze-i Kirâm’dan [Ulu Velîlerden] biri “[2] şeklinde bir ibare yazılmıştır.

Karabıyık Dede, Dörtyol ve Payas ilçelerinde yaygın olarak bilinen yerli halk tarafından yaşadıklarına inanılan, velilerden evliyalardan, üçlerden, yedilerden, kırklardan, gayb erenlerinden sayılan üç veya yedi kardeşten biri olarak bilinir. Yöredeki ahali Karabıyık Dede’nin, Asar ve Hösem Dede ile beraber üç kardeş oldukları inancı içindedir.

Karabıyık Dede’nin antik harabeler içindeki yatırı ahali tarafından kutsal kabul edilir. Karabıyık Dedenin kardeşi olan Asar Dede, üç gülle atarak Fransızları yöreden kovalayan bir ermiştir. ( bkz i Asar Dede Efsanesi ) [3]Diğer kardeşi Hösem Dede ise hiç su sızdırmadan kevgirle su taşıyabildiğine inanılan bir velidir. Dağların zirvelerinde yaşayan bu veli bir gün ovaya inmiş, düzde bir kadının çıplak ayak bileğini görünce kevgirinden su damlamış, bu nedenle de niyetini bozduğu için bir daha ovaya inmeyerek Amanosların zirvelerinde yaşamıştır. Hösem Dede, kardeşi Asar Dede ile bu dağlara ve bu dağların baktığı ovalara yâdları yabanları sokmayan velilerdir.

Dörtyol’da yaşadıklarına inanılan yedi Evliya’nın isimleri şunlardır: Asar Dede, Kömbe Dede, Hösem Dede, Cennet Ana, Ali Baba, Karabıyık Dede, Gavuklu Dede. Ahali bu evliyalarının yedisinin mi, yoksa üçünün mü kardeş oldukları konusunda mutabık değillerdir. Bazılarına göre Asar Dede Karabıyık Dede ve Hösem Dede kardeştir. , Bazılarına göre yedi evliyanın yedisi de kardeştir.

Asar Dede ile Hösem Dede’nin kardeşi olan Karabıyık Dede’nin yatırı konum olarak dağın ova ile birleştiği bir rakımda yer almaktadır. Daha yukarısında Asar Dede’nin en yukarılarda ise Hösem Dede’nin yatırları bulunur.

Yerleşim yerlerine en yakın konumda olduğu için Karabıyık Dede’nin yatırı en çok ziyaret edilen yatırdır. Diğer kardeşlerinin yerleri daha yükseklerde olduğundan onların ziyaretçileri daha azdır. Bu türbeye gidenler yatırdan şifalar umar. Karabıyık Dede’nin yatırında dualar edilmekte ve adaklar adanmaktadır. Bu nedenlerle yatırın yakınındaki ağaçlara ve çalılara kesilen adaklar ve yapılan dualar kabul edilsin diye çaputlar da bağlanır. Özellikle ruh ve akıl hastaları Karabıyık Dede’den şifa ummakta, şifa bulmak için de son yıllarda yapılmış olan basit bir odanın içinde uyumaktadır. Halkın inancına göre yatırda uyuyup da rüyalarında Karabıyık Dede’yi görürlerse şifa bulacaklardır. .

Yaşadığı zamanlarda diğer kardeşleri gibi kerametler gösterdiğine inanılan Karabıyık Dede’nin ne tür kerametler gösterdiğine dair bir bilgi tarafımızdan tespit edilememiştir. Buna mukabil Karabıyık Dede’nin öldükten sonra da kerametlerinin devam ettiğine dair inançlar devam eder.

İLGİLİ LİNKLER - BAŞLIKLARA TKLAYIN

Hatay Efsaneleri Asar Dede Efsanesi

Hatay Efsaneleri Harbiye Şelalesi ve Defne Ağacı Nasıl Oluştu.

Yarıkkaya Hz Ali ve Yarıkkaya İskenderun Efsaneleri

HATAY EFSANELERİ: MUSA AĞACI EFSANESİ

Hatay Efsaneleri ) Karabıyık Dede Yatırı ( Dörtyol Rabat Köyü)

Hatay Efsaneleri Asar Dede Efsanesi

Hatay Erzin'deki Su Kemerleri Efsanesi

Hatay Efsaneleri Asi Nehri ve Lokman Hekim Efsanesi

HATAY EFSANELERİ ANTAKYA VE SELEUCİA PİERİA KENTLERİN KURULMASI

İSKENDERUN YARIKKAYA EFSANESİ ( Hz Ali ve Yarıkkaya )

İSKENDERUN YARIKKAYA VE AMANOS EFSANESİ