Harbiye Şelalesi ve Defne Ağacı Nasıl Oluştu Hatay Efsaneleri
DEFNE İE APOLLON
HARBİYE ŞELALESİ VE DEFNE AĞACI NASIL OLUŞTU
Defne ağacının ana vatanı Anadolu ve Balkanlardır. Defne bütün yıl koku veren ve yaprakları hiç solmayan ağaçlardan birisidir. İlacı, sabunu, kokusu, güneşli yerlerde yetişmesi, güneşli yerleri sevmesi, her mevsim yeşil kalabilmesi nedeni ile ve Işık tanrısı Apollon’un da gözdesi olan bu ağaç hakkında birçok efsanede vardır.
Hatay’ın en gözde mesire ve turistik yerlerinden birisi olan Harbiye’deki şelalelerin ortaya çıkış nedeni de Apollon’dan kaçıp kurtulmak isteyen Peri Kızı Defne’nin gözyaşlarına bağlanır.
Hiçbir vakit yapraklarının solmaması nedeni yaşamın kaynağı ve ölümsüzlüğün sembolü olan bu ağaç mitolojilerde kendisini elde etmek isteyen Apollon’dan kaçıp kurtulmak için toprak anaya sığınan ve duası kabul olduğu için defne ağacına çevrilen peri kızı Defne’nin ağacıdır.
Zeus’un oğlu Apollon, bir ırmakta yıkanan Defne’yi görmüş ve ondan çok hoşlanmıştır. Işık Tanrısı Apollon Daphne (Defne)’yle sevişmek için içinde büyük bir arzu duyar.
Am Defne, Apollon’un kendisine arzu ile baktığını görmüş ve onun aklından geçenleri de anlamıştır. Tanrılarla sevişen kadınların başlarına neler geldiğini de bilen Defne, ışıkların tanrısı Apollon’un onun ile konuşmak isteğini de reddedip kaçmaya başlar.
Çapkın bir Tanrı olan Apollon onun peşinden koşar. Defne’yi mutlaka yakalamak istemektedir. Fakat Defne ile Apollon’un arasındaki mesafe gittikçe kapanmaktadır. Defne, Apollon’un nefesini saçlarının arasında duyunca yakalanacağını ve Apollon’un elinden kurtulmayacağını anlar.Apollon’dan kaçan Defne, Antakya’nın Defne ( Harbiye ) şelalelerinin olduğu yere kadar gelir.
Hiçbir kurtuluş imkânı kalmadığını anlayan Defne, ayağı ile toprağı kazıyarak: “Ey toprak ana, beni ört, beni sakla, “ diye acıyla haykırır. Onun bu haline acıyan toprak ana onu hemen bağrına saklamaya başlar. Defnenin ayakları kök olup toprağın içine girer. Defne’nin kolları ağaç dalları; gövdesi ağaç gövdesi, saçları ise defne ağacının yaprakları oluverir. Kısaca güzeller güzeli Defne, defne ağacı oluvermiştir.
Ağaç olmaya başladığını fak eden Peri kızı Defne’nin gözlerinden gürül gürül yaşlar da akmaya başlamıştır. Defne’nin gözyaşları Harbiye şelalesinin oluştururken bedeni ise Defne ağcı olmaktadır.
Apollon, kendinden kaçan güzeller güzeli Defne’nin bir ağaç oluşunu hayret ve üzüntü ile seyreder. Bir yandan gözyaşlarına bakarken diğer yandan da ağacın kabukları içinde atan Defne’nin kalbini hissedince:
“Defne, bundan sonra sen benim kutsal ağacım olacaksın solmayan ve dökülmeyen yaprakların, başıma çelenk olacak, savaşlarda zafere kavuşanlar senin yapraklarından başlarına taç yapacaklar Şarkılarda, şiirlerde adımız söylenecek “ diye seslenir.[1]
O günden sonra Apollon başına defneyapraklarından bir taç yapar. Mitolojik resimlerde ve mozaiklerde Apollon bu nedenle başında Defne yapraklarından yapılmış bir taç ile betimlenir.
Ayrıca bu nedenle defne yapraklarından taç takınmak şerefi sadece müzisyenler, şairler ve büyük kahramanlara bahşedilmiştir. Bir başka deyişle başında defne yaprakları ile betimlenmiş resimler ve mozaiklerdeki kişiler ya müzisyen, ya şair, ya sanatçı veya da önemli bir savaşıdır.
Antakya ve Harbiye’deki ahali Defne ile Apollon arasında geçtiğine inanılan bu efsanenin Harbiye’de gerçekleştiğine inanırlar. Harbiye’de defne ağacının bol olmasının nedeni de yine bu öyküye bağlamaktadırlar.
Üstelik Harbiye' nin diğer adı Defne'dir. Hatta Antakya ve Harbiye'de bulunan antik yapılarda Defne ile Apollon arasındaki bu mitolojik efsaneyi betimleyen çok sayıda mozaik bulunmuştur. Nitekim Antakya Mozaik Müzesinde Apollon'un Dapne'yi tam yakaladığı sırada defne ağacına dönüşmeye başlayan çok sayıda Defne ve Apollon figürü bulunmaktadır.
Şu halde Defne’nin yıkandığı ırmak da Asi nehri olmakta, Apollon’da Defne’yi Asi de yıkanırken görmüş olarak tasavvur edilmektedir.
Bu efsaneyi betimleyen çok sayıda Roma mozaikinin burada bulunmuş olması bile bu efsanenin Harbiye’de geçtiği inancının çok eskiye dayandığına kanıttır.
Harbiye’nin diğer ve eski adı Defne’dir ve burada bir hayli gür ve bol akan yüzlerce irili ufaklı şelale bulunmaktadır. Çok sayıdaki defne ağaçları ile güzelliğine güzellik katılmış bu muhteşem doğa ile şelaleler ortamı efsaneyle uyumludur.
İLGİLİ LİNKLER - BAŞLIKLARA TKLAYIN
İLGİLİ LİNKLER - BAŞLIKLARA TKLAYIN
Hatay Efsaneleri Asar Dede Efsanesi
Hatay Efsaneleri Harbiye Şelalesi ve Defne Ağacı Nasıl Oluştu.
Yarıkkaya Hz Ali ve Yarıkkaya İskenderun Efsaneleri
HATAY EFSANELERİ: MUSA AĞACI EFSANESİ
Hatay Efsaneleri ) Karabıyık Dede Yatırı ( Dörtyol Rabat Köyü)
Hatay Efsaneleri Asar Dede Efsanesi
Hatay Erzin'deki Su Kemerleri Efsanesi
Hatay Efsaneleri Asi Nehri ve Lokman Hekim Efsanesi
HATAY EFSANELERİ ANTAKYA VE SELEUCİA PİERİA KENTLERİN KURULMASI
İSKENDERUN YARIKKAYA EFSANESİ ( Hz Ali ve Yarıkkaya )
İSKENDERUN YARIKKAYA VE AMANOS EFSANESİ
KAYNAK
[1] Kaynak: KALAYCIOĞLU,M. (2011) Hatay Halk Bilimi. Hatay.Antakya Belediyesi Kültür Yayını
