Hülle ( Elbise- Cennet Elbisesi )

 

Hülle Elbisesi 

Osmanlıca yazılışı; hülle : حله

Osmanlıca yazılışı; hulle : حلة hulle

KONU BAŞLIKLARI 

• Hülle Giymek Ve Hulle Nikâhı Nedir
• Hülle Giymek ve Hülle Elbisesi
• Araplarda ve Türklerde Hülle Elbisesi
• Divan Şiirinde Hülle Giymek ve Hülle Elbisesi
• Tasavvufta Hülle Giymek

 

Hülle Giymek Ve Hulle Nikâhı Nedir

Hülle giymek ile hülle nikâhı ayrı ayrı şeylerdir.  Giymek manasındaki hüllenin Osmanlıca sözlüklerdeki anlamları: “Cennet elbisesi,  belden aşağı ve belden yukarı olmak üzere iki kısımdan ibaret elbise şeklindedir.” Kelimenin nikâh manasına gelen diğer anlamı ise üç defa kocasından boşanan bir kadının, eski kocası ile tekrar evlenebilmesi için önce bir başka erkek ile nikâhlanıp boşanması sonrasında yapılabilecek olan evliliktir.

Hulle-i Âdem'in :(Hz. Âdem'in elbisesi) : incir yaprağı.

Hülle ( Boşanmış kadının yeniden kocasına dönebilmesi )

Hülle Giymek ve Hülle Elbisesi

Eski devirlerde belden aşağı ve belden yukarı olmak üzere iki parçadan oluşan astarlı elbiseye hülle denmiştir. Elbise manasındaki hüllenin çok eskiden beri bilinen ve giyilen bir giysi olduğu eski metinlerden de anlaşılır. Örneğin sahabelerin bildirdiğine göre Hz Peygamber de hülle giymiştir. “Kırmızı bir hulle (alt üst takım) giydi. Hulule izâr ve ridâdan ibarettir ve ancak iki elbiseye birden verilen isimdir.

Fakat bu hüllenin, içinde başka renk karışmadan, sade kırmızıdan olduğunu zannedenler yanılmışlardır. Bu “Kırmızı Hülle” diğer Yemen hırkaları gibi kırmızı siyah çizgiler halinde dokunan iki Yemen hırkasından ibarettir. Üzerinde kırmızıçizgilerin bulunması itibarıyla bu adla bilinmektedir. Yoksa sade kırmızı, son derece yasaklanmıştır. Buhari’nin “Sahih” [1]

Araplarda ve Türklerde Hülle Elbisesi

Araplarda İslamiyet öncesinden beri var olan bu elbise tipinin eski Türkler tarafından da giyildiği ve bilindiği anlaşılmaktadır. Örneğin elbise manası ile Yunus Emre’nin divanında da hüllenin adı geçmektedir.

Divan şiirinde hülle,  en çok  kadınları giydiği, beyaz ve yeşil renkli elbiseler olarak gösterilmiştir. Fakat hülle, cennet elbisesi olarak da bilinmiş hurilerin cennette giydikleri kıyafet olarak da anlatılmıştır. “Cennetteki hurilerin her birinin yetmiş kat hüllesi olacak ve her biri yetmiş renkte görünecekmiş. “[2]   

Divan Şiirinde Hülle Giymek ve Hülle Elbisesi

Divan şiirinde hülle giyen kadınlar cennetten gelmiş hurilere benzetilmiş, fakat elbiseden ziyade elbiseyi giyen güzellerden söz edilmiştir. Divan şiirinde hülle zevk ve sefa ile birlikte ele alınarak zevk ve sefa elbisesi olarak gösterilmiştir.

Geydirür cânına zevk ile safâ hullelerin
Her kim ol sîm-teni bir gice ‘uryân eyler      Avnî - Fatih Sultan Mehmet

“O gümüş tenli sevgiliyi bir geceliğine de olsa soyup (bedenine saran) kişi, canına zevk ve safa hüllesini giydirmiş gibi olur”[3]

Hülle sadece hurilerin değil cennetteki müminlerin de giyeceği bir elbise olarak bilinir. “ Dünyada yokluğa erenlerin manevi hil'ati (makamı) hülle olacaktır. (Tatçı 1990:13 8). “[4]

Tasavvufta Hülle Giymek

Hülle giymek Tasavvufta da kullanılan bir terimdir.  Hülle giymek, tasavvufta tarikata girenlerin üzerine örtüldüğü sayılan manevî giyecek manasına gelmektedir.  Bu manası ile bir çeşit şeyhin koruması altına girmek anlamına gelir. Bu ifadesi ile hulle giymek,  Hz Peygamberin en yakınlarına abası altına alması (AL-İ ABA (Ehl-i Kısa , Pençe-i Al-i Aba, Hamse-i Ali Aba)  olayına benzer manevi bir ifade taşır.

Halil’in hullesi Ya'kub'un dini
Yusuf’un bend ile zindanı sensin    Yunus Emre

Kudret haznesi açıldı
Aleme rahmet saçıldı
Hulle donları biçildi
Söyle bülbülcüğüm söyle     Yunus Emre [5]

Ademe halet verir manend-i hur-ı bi-kusûr
Hulle-i cennetle giymiş nurdan efser liva     Yahyâ Bey

 

 Kaynakça

• [1] Prof. Dr. Ahmed Akgündüz, Hz.Peygamber’in Filistinde Bir Vakfı, https://serdarselcuk.wordpress.com/2007/page/9/
• [2] İskender Pala, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, s. 223
• [3] NİHAT ÖZTOPRAK, Divan Şiirinde Giyim Kuşam Üzerine Bir Deneme, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 4, İstanbul 2010, 103-154.
• [4] Eyüp AKMAN, YUNUS EMRE DİV ANI'NDA GİYİM KUŞAM, 1. Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu 8-10 Ekim 1008, Aksaray Üniversitesi, Aksaray
• [5] Eyüp AKMAN, YUNUS EMRE DİV ANI'NDA GİYİM KUŞAM, 1. Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu 8-10 Ekim 1008, Aksaray Üniversitesi, Aksaray