Hüseyin Rahmi Gürpınar Nimetşinas Hakkında Konu Özet İnceleme

ESERİN YAZIMI BASIMI YAZARI İÇERİĞİ HAKKINDA

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Nimetşinas adlı romanı ilk kez 1896 yılında yayımlamış ve bu roman yedi bölümden oluşmuştur.

Hüseyin Rahmi, Nimetşinas’ın ilk baskısında yazdığı önsözünde; bu eserini “küçük yaşta kaybettiği annesine “ithaf ettiğini belirtmiş ve “kadınlığa şeref bahşeden iki kadının, namus uğruna verdikleri mücadeleyi ve fedakârlıkları” anlattığını;  romanı yazmaktaki amacının da “ kadın okuyucularına kadınlığın yüceliğini göstererek birkaç damla gözyaşı döktürmek “  olduğunu ifade etmiştir.  

Yazarın bu romanı konu ve amaç bakımlarından tüm açlık ve yoksulluğuna rağmen iffetini korumak yolunda kötü yola düşmektense ölmeye razı olan  İffet  adlı romanına benzemektedir.  Bu romanındaki Neriman ile  İffet  adlı romanındaki iffet karakterleri bu bakımlardan oldukça benzerlik taşır.

Yetenekli bir gözlemci olan Hüseyin Rahmi Gürpınar  İffet ve   Nimetşinas adlı eserlerinde yüce bir ahlaka, iffete, namus ve sadakat duygusuna sahip kadınları konu edinmiş olmasına rağmen her iki romanındaki kadın tipleri de sadece sahip oldukları ahlaki değerleri ile öne çıkmış karakterlerinin diğer yönleri bu romanlarında hayli yüzeysel kalmıştır.  Buna rağmen yazarın her iki eserinde de kadınların düşünme biçimlerini başarı ile yansıtmış olduğu ve onlarla empati kurabildiği de fark edilir. İyi bir gözlemci olan yazar bu romanlarında da bu becerisini başarı ile kullanabilmiştir.   

Yazar İffet ve Nimetşinas adlı eserlerinde diğer eserlerindeki gibi mizahi ve ironik bir yaklaşım göstermeden sosyal bir eleştiri yapmış ve sergilemeye de çalışmıştır. Diğer eserlerinde mizaha önemli bir yer vermiş özellikle Gulyabani , Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Mürebbiye  ve Şık  adlı romanlarında mizahi ve ironik bir tutum sergilemiş olan yazar Nimetlşinas adlı eserinde böyle bir yaklaşımda bulunmamıştır.  Üstadı kabul ettiği Ahmet Mithat Efendi gibi yerli tipler ve yerli konular işleyen romancı bu eserinde ahlak, sadakat ve namus kavramaları üzerinde durmuştur.

KİTABIN KONUSU

Çok terbiyeli, çok dürüst ve namuslu genç bir kız hizmetçi olarak çalıştığı evin hanımı ölünce, evin reisinin onu eş olarak istemesine rağmen, evin hanımını aldatmaktansa  başka bir hanıma hizmet etmeye razı olması üzerine kurgulanmıştır.

KİTABIN ANA FİKRİ

Dürüst, namuslu,  iffetli ve sadık olan insanlar hiçbir şartta dürüstlüğünden ve sadakatinden taviz vermeyen kişilerdir.

ROMANIN KARAKTERLERİ

Neriman:  iffetli, dürüst, namuslu ve sadık bir hizmetçi kızdır.

Talat Hanım:  Ailesine düşkün, iyimser, hayata olumlu yönlerden bakan yanında çalışanlara da iyi davranan bir ev hanımıdır.

Nihat Bey:  Dürüst, çalışkan ve evine bağlı İdeal bir babadır. Etrafında olan bitene çok dikkat edemeyen soğukkanlı bir insandır. . Romanda aile içinde geçen bir faciaya normal bir olay gibi tavır takınmıştır.  Fakat Nihat Bey,  gönlüne hâkim olamayarak eşsiz bir güzelliğe sahip olan Neriman’a âşık olmaktan kendini kurtaramamıştır.

KİTABIN ÖZETİ

Neriman, Talat Hanım ile Nihat Bey’in konağında çalışan namus ve iffet timsali genç bir kızdır. Oldukça güzel bir kız olan Neriman evin sahibesi Nevber Hanım ile çok iyi anlaşmaktadır. Neriman bu eve her şeyi ile gönülden bağlı ve hanımının dediğinden dışarı çıkmayan, hanımına çok sadık bir hizmetçidir.

Neriman tüm vaktini  evin hanımı olan Nevber ile  geçirmektedir.  Fakat Nevber Hanım, amansız bir hastalığa yakalanıp ölünce, Neriman ile annesi o evden çıkıp Nihat Bey ile tanışırlar. Nihat Bey de konağına hizmetçi aramaktadır ve Neriman ile annesi bu konakta çalışmaya başlamıştır.

Konakta hizmet etmesi gereken kişi Talat Hanım, oğlu ve kocasıdır. Neriman, annesi Hayriye Hanım ile bu konağın her işini yapmakta ev halkı ise onu hizmetçi olarak değil, sanki evin bir kızı olarak görmektedir.  Güzel ahlakı güzel bedeni ve çok güzel yüzü ile çok sevimli ve çok sadık bir kız olan Neriman yeni hanımına da gönülden bağlıdır ve ona ihanet etmeyi asla düşünmemektedir.

Yeni hanımı da Neriman’ı kızı gibi görmeye başlamıştır. Evin reisi Nihat Bey de evine eşine çocuklarına çok bağlı bir insandır. Talat Hanım da kocası Nihat Bey’e sonsuz bir aşk ve güven duymaktadır. Fakat Neriman herkesin aklını başından alabilecek bir güzelliğe sahip olduğundan Nihat Bey, Neriman’a ilgi duymaya başlar.

Nihat Bey, çok kısa bir zamanda Neriman’a âşık olmuştur. Nihat Bey bu nedenle sık sık Neriman’ı odasına çağırmakta sadece onunla vakit geçirebilmek için ona lüzumlu lüzumsuz işler söylemektedir.  Nihat Bey, her seferinde Neriman’a karşı hissettiklerini belli etmeye çalışmakta ama Neriman ise Nihat Bey’in bu tür yaklaşımlarına olumsuz davranmaktadır.  Hanımına ihanet etmek istemeyen Neriman evin hanımı ve evin beyi arasında kalmıştır.  Hanımına duyduğu sadakat ve saygı dolayısı ile her seferinde Nihat Bey’i terslemek ve onu reddetmek zorunda kalmakta hanımına da hiçbir şey belli ettirmemektedir. En sonunda Nihat Bey ona âşık olduğunu da söylemiş ikinci eşi olarak da evlenme teklif etmiştir. Neriman ise bu teklifi de reddeder, çünkü Talat Hanım’a büyük bir saygı ve sadakat ile bağlıdır. Fakat bir gece Talat Hanım, Nihat Bey’in Neriman’ı kandırmak için yaptığı oyunlara ve sözlere şahit olmuş; Talat Hanım ve bütün ev halkı Nihat Bey’in Neriman’a karşı hislerini öğrenmiştir.

Bunun üzerine evde büyük bir sorun oluşmuş Nihat Bey ile Talat Hanım’ın boşanması dahi artık gündeme gelmiştir.  Bunun üzerine Neriman ve annesi evden ayrılmak zorunda kalır. Eşi Nihat Bey de karısını ikna etmek için doktorla da anlaşarak aşkından verem olmuş gibi davranmaya çalışmıştır. Kocasını çok seven ve onun için her türlü fedakârlığı yapmaya razı olan Talat Hanım kocasının bu durumuna inanarak kocasını Neriman ile evlendirmeye de karar verir. Neriman konağa çağıran Talat Hanım bu kararını bildirir ve Neriman’ın kocası ile evlenmesini ister.  Fakat her şeye rağmen Neriman bu teklifi kabul etmez.

“Hanımcığım yetişir… ..Ben sizin zevcenize varamam. Siz, güzel terbiye görmüş asil bir hanımsınız. O terbiyeniz, o asaletiniz muktezâsı olarak beni kendi üzerinize beye almak istiyorsunuz... Evet bu ilk muvaffakiyetinden cesaret alarak yine böyle bir cür’ette bulunacak.. O zaman bendeniz sizin bugün beye yaptığınız gibi o kadının ayaklarına kapanarak: “ Kocam seni seviyor. Ona var. Biçareyi bedbaht etme” istirhâmında bulunamam. Buna terbiyem müsait değildir. Siz kocanıza karşı istediğiniz fedakârlıkta bulunur, icab ederse kendinizi bedbahta mahkûm bırakabilirsiniz. Nefsinize karşı bu salâhiyeti hâizsiniz. Fakat göz göre göre böyle bir adama varmayı bana nasıl teklif ediyorsunuz? Beni böyle bir tezevvüce icbâra vicdanınız nasıl râzı oluyor?  Nihat Beyefendi dünyayı alt üst etse kendisine sizden fedakar bir kadın bulamaz. İşte bendeniz ebediyyen aranızdan çıkıyorum!”  diyerek köşkten ayrılır.