ESER VE YAZAR HAKKINDA
İlahi Komedya (İtalyanca: Commedia, Divina Commedia), Dante tarafından 14. yüzyılın ilk yarısında yazılmış, İtalyan ve dünya edebiyatının en meşhur epik konulu manzum başyapıtlarından biridir[1] Eser evrensel konusu ile Dünya klasikleri arasına girmiştir.
Orta çağda “Komedya", "tragedya'nın" aksini ifade etmek amacıyla “sonu iyi biten hikâyeler anlamında” kullanılan bir kelimeydi. Bu yüzden eser sonu iyi biten hikâye anlamına gelecek anlamı ile esere ad seçilmiştir. Dante, eserine sadece Komedya adını vermiş iken 1360 yılında Giovanni Boccaccio, İlahi adını da ekleyerek eseri Hıristiyanlaştırır.[2] Eserin İlahi adını alışı ile ilgili farklı görüşler vardır. Örneğin bu eseri dilimize çeviren Nurseren Yurtman’a göre bu tarih farklıdır. “Yazarın Komedya olarak adlandırdığı eserin “ilahi” sıfatını alışı, şairin ölümünden iki asır sonraya, 1555 tarihine denk geliyor. Bu tarihte eserin Venedikli yayıncısı... Esere “ilahi” sıfatını layık görmüş.” Demektedir.[3]
Dante’nin adını ölümsüz kılan bu eser, aynı zamanda Dante’nin yakılarak idam edilmesine sebep olan olayların da başında gelecekti. “Dante’nin Papa’ya hükümete ve politikaya bulaşmaları ve akabinde ortaya çıkan yolsuzluklar ve skandallar yüzünden eleştirmesi –ki bu Komedya’da çeşitli bölümlerde geçer– onun yakılarak ölüm cezasına çarptırılmasına yol açacaktı” [4]
İlahi Komedya'da Dante’nin hayal dünyasında canlandırdığı ölüm sonrasında sırasıyla Cehennem, Araf ve Cennette geçen alegorik ve hayali bir yolculuk anlatılır. Eser kilse tarafından benimsenip halka önerilen bir eser olarak takdir edilince Komedya oldukça tanınan bir eser haline gelivermiştir.
“İlahi Komedya, Marx’ın Kapital’i ya da James Joyce’un Ulysses ’i gibi, sahibinin ismiyle müsemma, adeta yazarıyla özdeşleşmiş eserler arasındadır.”[5]
Dante'nin "İlahi Komedya" sı 14233'e [6]ulaşan dize sayısına sahip dünya tarihinin en uzun manzum yapıtlarından biri olmaktadır. Bu eser dünyanın en uzun şiiri kabul eden kaynaklar Divan şiirindeki mesnevilerimizi göz ardı etmektedirler. Bu ifade ancak ve ancak Türk ve Fars edebiyatındaki mesneviler düşünülmezse doğru kabul edilebilir.
İlahi Komedaya’sında Dante'nin 1300 yılının 7 Nisan Perşembe gecesi başlayan gezisi bir hafta sürer, Dante'ye Cehennem ve Araf yolculuğu boyunca Latin şair Vergilius rehberlik eder. Araf'ın tepesindeki Cennet'te Vergilius yerini Beatrice'ye bırakır. Dante, Beatrice'yi ilk kez gördüğünde kendisi dokuz, Beatrice sekiz yaşındadır. Dante, ömrü boyunca Beatrice'ye bağlı kaldığı gibi, düşünce dünyasının da esin kaynağı olmuştur.
Eser Vergilius'un Aeneis destanını örnek alan onun gibi sıra dışı bir aşk mitoloji, tarih ve kutsal metinlere de temas eden, gerçeküstücü konular ve kurmacaya dayanan bir eserdir. "İlahi Komedya" tarih ve felsefeden dilbilime, gökbilimden geometriye uzanan pek çok ansiklopedik bilgiler de veren bir ser olarak dikkat çekmiştir.
İLAHİ KOMEDYA ÖZETİ ( Cehennem ve Araf ) [7]
Cehennem (Inferno): “ İlahi Komedya’nın ilk bölümünü oluşturan Cehennem’i Dante’nin 1308 yılında tamamladığı sanılıyor. Cehennem 34 kanto içerir. Bu kantoların toplam dize sayısı 4720’dır. Dante, bu yolculuk boyunca 112 kişiyle karşılaşır.”[8]
Cehennem, dibe doğru inildikçe daralan bir çukurdur. Bu çukur, iç içe geçmiş dokuz kattan oluşur. Dairelerin her biri günah derecelerine göre sıralanmıştır. Aşağıya inildikçe cezalar ağırlaşır. İnsanlar yaşarken işledikleri günahlara göre cehennemdeki katlara yerleşmişlerdir.
Cehennem, Kudüs kentinin altındadır. Cehennemin giriş bölümü “kötülük de iyilik de yapmadan yaşamış olanların ruhlarına yarılmıştır. Cehennem ’in ilk akarsuyu Akheron da buranın sınırındadır. Cehennem’in ilk dairesi olan Limbus’taki ruhlar Hıristiyanlıktan önce doğdukları için vaftizden yoksun kalmış ruhlardır. Daha sonra asıl cehennem başlar. İkinci dairede şehvet düşkünleri, üçüncü dairede oburlar, dördüncü dairede cimriler, savurganlar, beşinci dairede öfkeliler cezalandırılır. Beşinci daire ve altıncı daireyi “ağır suçluların bulunduğu”, içinde “sonsuza dek ateş yanacak olan” Dite katı yer alır. . Altıncı dairede sapkınlar, yedinci dairede, Tanrı’ya isyan ve hakaret edenler vardır. Sekizinci kata kadın satıcıları , sömürücüler,, rüşvet yiyenler, hilekarlar, hırsızlar, simyacılar ve kalpazanlar atılmıştır. Hz Muhammed de Hıristiyanlığın üzerine yeni bir din getirerek bölücülük yaptığı için buradadır. Dokuzuncu dairede kötülüklerin simgesi Lucifer’ de, yarı beline dek buzlara gömülü olarak görürler.
Araf (Purgatario):
Araf, 33 kanto içerir; toplam dize sayısı 4755’dir. Dante, bu yolculuk sırasında 46 kişiyle karşılar. 10 Nisan Perşembe, paskalya günü başlayan gezi üç gün sürer.
Dante’ye göre Araf, meleklerin yer aldığı; sık sık şarkı söylenen, Cehennem ve Cennet arasındaki bir köprüdür.
Araf’a gidecek olan ruhları bir melek, Tevere ırmağının denize döküldüğü yerden, Araf’ın bulunduğu adanın kumsalına taşımakla görevlidir. Kumsalda, kayalık bir bölüme geçilir, Araf’ın girişine. Ruhlar, Araf’a girmeden önce, ruhlarının ağırlığıyla doğru orantılı olarak bir süre burada bekletilmektedir. . Araf’ın üst katlarına çıkıldıkça, günahın ağırlığı ve verilen ceza azalmaktadır. . Cezanın amacı, ruhun eğitilmesi, günahlardan pişman olmanın sağlanmasıdır. İyilik kötülük karşıtlığının bir sonucu olarak Cennet-Cehennem ikilisine eklenen Araf, bir değişim merkezidir.
Vergilius ile birlikte Araf’a tırmanan Dante, Yeryüzü Cenneti’nde yıllardan beri görmemiş olduğu Beatrice ile karşılaşınca, Vergilius birden yok olur. Lethe ve Eunoe ırmaklarında arınan Dante, Beatrice ile birlikte Cennet yolculuğuna başlar.
Kaynakça
[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0lah%C3%AE_Komedya
[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0lah%C3%AE_Komedya
[3] Nurseren Yurtman İLAHİ KOMEDYA, Dante Alighieri, ANTİK DÜNYA KLASİKLERİİstanbul2012 / s.8
[4] Nurseren Yurtman İLAHİ KOMEDYA, Dante Alighieri, ANTİK DÜNYA KLASİKLERİİstanbul2012 / s.8
[5] Nurseren Yurtman İLAHİ KOMEDYA, Dante Alighieri, ANTİK DÜNYA KLASİKLERİİstanbul2012 / s.8
[6] https://www.idefix.com/kitap/ilahi-komedya-cehennem-araf-cennet-3-
[7] Anıl Öztürk, https://www.gazetebilkent.com/2012/09/22/dante-ve-ilahi-komedya-gunesi-yildizlari-donduren-sevgi-2/
[8] Anıl Öztürk, https://www.gazetebilkent.com/2012/09/22/dante-ve-ilahi-komedya-gunesi-yildizlari-donduren-sevgi-2/