Kaside

Ramazaniyye Berây-ı Baltacı Mehmed Paşa

1. Yevm-i şek sohbetine şîre sıkarken yârân

 Sık bogaz itdi basup şahne-i şehr-i ramazân

2. Kaldurur keffe-i mîzânını nâr-ı şeytân

 İhtisâb emrine bed’ itdi mübârek ramazân

3. Çilleye vesvesesiz girdi kapandı zâhid

 Habs olur tâ ramazân âhir olınca şeytân

4. Dehen ü destini meyhâre yudı sahbâdan

 Kûze-i bâdeyi ibrîk-i vuzû‘ itdi hemân

5. Döndi bahtı gibi levni yine ‘ayyâşlaruñ

Şimdi tevhîde giren şeyhlerüñdür devrân

6. Âteş-i hardal-ı teşnî‘i virüp rind-i meyüñ

 İçdügi bâdeyi burnından iderler rîzân

7. Yılduzı düşdi siyeh-kâre-i mînâ-nûşuñ

 Sanma kandîl uçurur kayyim-i seyyâre-feşân

8. Alınur mı ramazân sôfilerinden Mushaf

 Rahlenüñ nevbetini beklemeyince insân

9. İtdi mâhiyye berât-ı hasenâtı tezhîb

 Sıganup girdi zerefşânluga kandîlciyân

10. Kubbe kandîlleridür dâire-i halkârî

 Zû‘-i kâşâne-i tâ‘ate zer-endûde tavân

11. Oldı her câmi‘-i zîbende birer hırmen-i nûr

 Silme mikyâli kanâdîl-i zücâc-ı rahşân

12. Kalb-i mü’min gibi mescid mütesellî ma’mûr

 Dil-i fâsık gibi meyhâne harâb u vîrân

13. Donanup âl akîdeyle şeker tablaları

 İtdi her gûşe-i İstanbulı sûk-ı Mercân

14. Cân virür râhat-i hulkûma esîr-i helvâ

 Gelse efsürdegî-i savm ile hulkûmına cân

15. Biri rindüñ mütevazzâda kamış helvâsın

 Şâh-ı misvâka bedel eyledi idhâl-i dehân

16. Elde işkenbe fenâr arkada zenbîl-i sahûr

 Gice faslında şikem-hârelerüñdür seyrân

17. Vakt-i imsâkdeki micmere-i ‘anberden

 Hôşdür âlüfteye iftârda bir lûle dühân

18. Kadeh-i rıtl-ı girân mertebesi neş’e virür

 Kahve-âşâme agır kahve ile bir fincân

19. Her makâm üstine iftârda tercîh olunur

 Nagme-i nerm ile âheng-i dügâh-ı dendân

20. Bu da bu şehr-i ‘azîmüñ berekâtındandur

 Fukarâsında da ârâste hân-ı elvân

21. Matbah-ı rûzeyi miftâh-ı ‘akîdeyle açar

 Feth-i rûzîye bakan agzı mühürlü yârân

22. Bu kadar şevket-i İslâmı görüp şem‘-i künişt

 İtmede mescide îmân getürüp ref‘-i benân

23. Her menâr oldı birer şâtır-ı zerrîne-kemer

 Sadr-ı a‘zamla ola tâ ki terâvîhe revân

24. Kıble-i kubbe-nişînân Mehemmed Paşa

 Leyletü’l-Kadr-i kerem ‘ıyd-i sabâh-ı ihsân

25. ‘Ahdinüñ bir günidür mevsim-i ‘ıyd-i ekber

 Güninüñ her gicesidür şeb-i kadr-i ramazân

26. Âb-ı in‘âmı hayât-ı ‘ulemâ-yı a‘lâm

 Bâb-ı ikrâmı medâr-ı vüzerâ-yı zîşân

27. Şîve-i şâhid-i ihsânına dünyâ meftûn

 Rütbe-i dâniş ü irfânına ‘âlem hayrân

28. Lutf ü ikbâli ile hüsn-i teveccühleridür

 Kıbleden kendüye mihrâbı iden rû-gerdân

29. Şeref-i cûdda Hâtim gibi ma‘rûf-i enâm

 Hüner-i tîrde Rüstem gibi meşhûr-i cihân

30. Vardı bir menzile kim Toz Koparan merhûmuñ

 Şöhret-i nâmını basdurdı gubâr-ı nisyân

31. Çeşm-i hışm ile nigâh itse eger mercâna

 Kehrübâ gibi olur haste-i renc-i yerekân

32. Kehrübâya nigeh-i ‘âtıfet itse ammâ

 Beñzinüñ kanı gelüp kesb ide reng-i mercân

33. Genc-i Husrev kef-i cûdında bir avuç mankır

 Tâc-i Cem dîde-i kadrinde külâh-ı fincân

34. Hân-ı lutfından alur kâse-i hasret vâye

 Havz-ı cûdında olur kûze-i hâcet mel’ân

35. Şâ‘ire hüsn-i teveccühleri in‘âma delîl

 Lutf-i mazmûna tebessümleri ihsâna nişân

36. Hôş kumâş-ı suheni zîver-i bâzâr idelüm

 Hîç söz satmaga girmez ele bir böyle zemân

37. Pâdişeh fâzıl ü ehl-i dil ü mazmûn-şinâs

 Vüzerâ kâmil ü sâhib-hüner ü nâdiredân

38. Ne zemân görse gerek hayr-ı metâ‘-ı suheni

 Bu revâyicde iden kizb ile da‘vâ-yı ziyân

39. Böyle bâzârda da eylemeyen istiftâh

 Ne zemân açsa gerek sûk-i me‘ânîde dükân

40. Dîde-i bahtı açıldı yine erbâb-i dilüñ

 Eyledi kevkeb-i dürrî gibi çeşmi leme‘ân

41. Ey harîdâr-ı hüner sadr-ı ahâlî-perver

 Sensin eyyâm-ı telâfî-i zemân-ı hüsrân

42. Kasd-ı ecr ile seni sâim iken medh itdüm

 Şevklendirdi derûnuñdaki nûr-ı îmân

43. Sende âsâr-ı verâ sende nişân-ı takvâ

 Sende envâ‘-ı edeb sende sunûf-i erkân

44. Her ser-i mûyuña dîbâ-yı vezâret lâyık

 Her bir engüştüñe bir mühr-i vezâret şâyân

45. Pôstuñ sahibini çekdi kadîmî sadra

 Kutbü’l-aktâb-ı velâyet mi degül Ahmed Han

46. Sadr-i dîvâna şu ârâyişi kim virmişdür

 İşte eslâf-ı kirâm işte kibâr-ı devrân

47. Tutalum ikisi bir hil‘atüñ eczâsı imiş

 Çıkamaz sadr-ı girîbâna tırâz-ı dâmân

48. Tutalum ikisi bir kârda şirketde imiş

 Bir midür kesmede sikkîn ile tîg-i bürrân

49. Cevher-i saykalı var ikisinüñ de ammâ

 Safha-i âhene âyîne virür mi meydân

50. Sen harîdâr-ı tefârîk-i kemâl olduguña

 Bu yeter ârif-i âgâha delîl ü bürhân

51. Yükledüp tâze kumâş-ı Haleb-i ma‘nâyı

 Geldi İstanbul’a şehbender-i mülk-i ‘irfân

52. Mûcid-i vâdî-i nev muhteri‘-i tarz-i cedîd

 Mû-şikâf-ı kalemi nâdire üstâd-ı cihân

53. Farzdur rûze gibi mükrem ü mer‘î tutmak

 Geldi bir kadri büyük zâtı mübârek mihmân

54. Şi‘r-i yârândan el kesmek içün sârikler

 Düzdi teftîşe buyur ustaya kat‘î fermân

55. Şu‘arâdan müteşâ‘irleri temyîz eyler

 Ayrılur gayri ısırgan dikeninden reyhân

56. Kaldırım taşları altında birer şâ‘ir var

 Dâmen âlûde-i çirk-âb-ı dehân-ı hezeyân

57. Tartılur bulsa Odun İskelesi hammâlı

 Bir sebük-magz agır şâ‘ir-i sencîde-beyân

58. Rezm-gâh-ı hezeyâna gelicek her birinüñ

 Gürzi var dest-i tasallüfde beşer yüz batman

59. Vezn olındukda devâvîn-i sakîl-süheni

 Rûz-i mahşerde neler çekse gerekdür mîzân

60. Bu da ammâ sühan erbâbına ihsânuñdur

 Bî-nevâlar düşeler pâyüñe üftân hîzân

61. Bu da dânâlara bir lutf-i firâvânuñdur

 Ma‘rifet semtine ölçümlene şahs-ı nâdân

62. Vâ‘iz-i müksir-i kürsî gibi bir söz kaldı

 Diyelüm soñra du‘â eyleyelüm bî-pâyân

63. Esb-i hırsı çekerüz âhûr-i istignâya

 Semt-i cerre boşanur eylesek irhâ-yı ‘inân

64. Köstegi kırsa da ma‘zûrdur ol ma‘nâya

 Köhne pâ-bend-i tevekkülde durur mı hayvân

65. Kocalıkdan silinüp arpalıgı nâçâruñ

 Kaldı ıstabl-ı riyâzetde ne arpa ne saman

66. Sâbitâ şimdi mübârek ramazân günleridür

 Aç da‘vâcı gibi eyleme feryâd ü figân

67. Rûze-i fakr ‘akîbinde gelür ‘ıyd-i gınâ

 Fıtre-i vâcibe-i himmete yok mı imkân

68. Nitekim her sene ziynetle gelüp mâh-ı sıyâm

 İde her gûşe-i dünyâyı çerâgân-ı cinân

69. Sadr-ı ‘âlî-i kerem-kâruñ ola hemvâre

 Güni ‘ıyd ü gicesi leyle-i kadr-i ramazân

70. Kendü her fıtr ü her adhâda selâmetde olup

 Düşmeni var ise koç başına olsun kurbân

 

(Karacan, 1991)