Kayabaşı Koşma Nedir ve Örnekleri
KAYABAŞI KOŞMA TÜRÜ
Kayabaşı halk şiirimizde koşma türlerinden biridir. Bilindiği gibi koşmalar 7-8-11 li hece ölçüleri ile yazılan- söylenen, aşk, gurbet, yayla, tabiat, kahramanlık vb konulu şiirler olmaktadır. Koşma nazım şekli konularına, ölçülerine ve ezgilerine göre güzelleme, varsağı, koçaklama, semai, tecnis, kayabaşı gibi türlere ayrılmaktadır.
Kayabaşı denilen halk şiiri türümüz de koşma türlerinden birisidir. Halk edebiyatımızda kayabaşı olarak adlandırılan bu koşma türü, diğer koşma türlerinden bazı nitelikleri ile ayrılır. Kayabaşı türündeki koşmaların temel ayırıcı niteliği kendine özgü bir hava, ezgi ile söylenmesidir.
Kayabaşı koşma türü kendine mahsus bir ezgi ile söylenmesi ile diğer koşma türlerinden farklı hale gelir. Kayabaşı koşmaları özel ve usulsüz bir ezgi ile okunur. Ezgilerinin usulsüz olması nedeni ile kayabasi koşmaları ağıt, bozlak, maya, türkmani, gibi uzun hava türlerinden biridir. Kayabaşı türü koşmalar, pastoral konulu genellikle kır ve köy hayatı ile ilgili konular işleyen şiirlerdir. Konu olarak diger koşmalardan pek de farklı degildir.
Kayabaşı özellikle kendine özgü ezgisi nedeni ile çoban türküsü olarak da bilinir.
Kafiye şeması, ölçüsü, durak sistemi, bent sistemi diğer koşmalar ile ortak özellikler taşır. Kayabaşı, ” Taşralarda ve çöğür şairleri arasında deyiş, üçleme ve kayabaşı tabir olunan nazımlardır.” (Ziyâ Paşa).
Kayabaşı Koşma Türü Sözleri Örneği
Ayrılığın firkatine,
Dağ iniler, taş iniler.
Ah ettikçe şu gözümden,
Kan dökülür, yaş iniler.
Ayrılık olmaz beylerde,
Bülbül zâr eder bağlarda.
Gök çimen ağlar dağlarda,
Kurt iniler, kuş iniler.
Sevdam dalgalınıp taşar,
Mevci gelir baştan aşar.
Ahımdan dağa od düşer,
Kuru ağlar, yaş iniler.
Elden çıkan ele girmez,
Giderse artık el ermez.
Deli gönlüm ebsem olmaz,
Yaz iniler, kış iniler.
Karac'oğlan ağlar, gülmez,
Bu dünya fânidir, kalmaz.
Başına gelmeyen bilmez,
Bilmeyen de hoş iniler.
Koşma Nedir Koşma Türleri Tüm Özellikleri ve Örnekleri
YEDEKLİ KOŞMA Ne gözeldir bizim bahar çağımız
