Mark Twain Hayatı Eserleri

Mark Twain, gerçek adı ile Samuel Langhorne Clemens (D. ABD, Missouri- Florida 30 Kasım 1835 – 21 Nisan 1910 , ABD, Connecticut,Redding )) Amerikalı roman , öykü, gezi yazarı ve öğretmeni. Mississippi gemilerinde “iki kulaç derinlik” anlamında kullanılan Mark Twain, adını kendisine mahlas olarak seçmiştir.  Ancak yazdığı eserleri kendi adı ve şöhretini aşınca edebiyat dünyasında da gerçek adı yerine Mark Twain takma adı ile popüler olmuştur.

Çocukluk  ve Gençlik Yılları

30 Kasım 1835’te ABD, Florida’da dünyaya geldi.  Henüz dört yaşındayken ailesi Mississippi Nehri civarındaki Hannibal’a taşındı. Esnaf ve avukat babasını on bir yaşında iken kaybedince çocuk yaşında iken bir basımevinde çalışmak zorunda kaldı. Demirci çırağı, matbaa işçisi gibi işlerde çalıştıktan sonra Daha sonra ağabeyinin çıkardığı Hannibal Journal adlı gazetede dizgiciliğe başladı. İlk yazıları  “Rambler “ yani Gezgin takma adıyla ağabeyine ait bu dergide çıkmıştı.

On sekiz yaşında ülkenin değişik yerlerine gidip o şehirlerdeki matbaalarda çalıştı.  Dört yıl sonra Missouri’ye döndü.  Buharlı gemilerde kaptanlık yapmak için iki yıl kılavuz yardımcılığı yaptığı Missisipi kıyılarını ve St. Petersburgu oldukça yakından tanımıştı.[1] Missisipi ve kıyıları hakkındaki bu bilgileri romanlarında mekân ve konu olarak kullandı.  

Kardeşi Henry’in çalıştığı vapurda yangın çıkması ile yangında ölmesini rüyasında görmüş bu olayın 1858 yılında [2]gerçek hayatında da yaşanması sonrasında parapsikoloji ile ilgilenmeye başlamıştı.  24 yaşında iken amacına ulaşmış ve buharlı gemilerde kaptanlık yapmaya başlamıştı. Amerikan İç Savaşı sırasında nehir gezileri yasaklananınca 1861 ‘de iç savaşa katıldı.  Nevada’da vali olan ağabeyinin yanında posta arabasıyla yöreyi gezmiş,  altın arayan madencilere özenmişti. [3] Nevada’da altın madeni bulmak hayali suya düşmüş olsa bile yazacağı öykü ve romanlarda bu günlerinde yaşadığı deneyimlerden önemli ölçüde faydalanmıştı.

Gezdiği yerleri anlatarak ve dinlediği bazı öyküleri yazarak yazar olmaya karar verdi. Carson’dan Mektup adlı yazısı,  Mark Twain imzası ile çıkan ilk yazısı olmuş, New York Saturday Pres adlı gazetede yayımlanan “Claravas’ta Zıplayan Kurbağa Kutlaması” adlı hikâyesi ile dikkati çekmişti.  Hikâye 1867’de yayımlanan ilk kitabında da yer aldı.

1866’da bir gazete onu Hawaii’ye göndermiş, Hawaii’den dergiye birçok yazı göndermişti. İki yıl sonra Alta California gazetesi adına Akdeniz’de gemi turuna çıktı. Avrupa’yı ve Kutsal Topraklar’ı gezip bu gezilerle ilgili Alta California ve New York Tribune gazetelerine mektuplar yazdı.[4] Bu gezilerdeki anılarını “ İnnocents Abroad “ - “Saflar Yabancı Ülkede “ adlı kitabına da almış, bu kitap çok satınca hayli para da kazanmıştı. 1869[5] Üstelik bu yazıları ve kitabı sayesinde ünlü bir güldürü yazarı oluvermişti.

Evlilik ve Yazarlık Hayatı

1870’te bir arkadaşının kız kardeşi olan Olivia Langdon ile evlendi. Eşinden dört çocuğu dünyaya gelmiş ama ilk çocuğu kısa sürede ölmüştü. Bir süre New York’ta gazete editörü ve yazar olarak çalıştı.  Altın aradığı günlerde yaşadığı deneyimlerden ortaya çıkan “Rughing it “ adlı eserini 1872’de yayımladı. 1872’de Connecticut’ta Hartford’a taşınmış, ileride Mark Twain Müzesi olacak olan evi yaptırmış ve en değerli eserlerini bu evde iken yazmıştı.

Daktilo makinesini ilk satın alanlardan birisi olan daktilo ile ilk romanı yazan ilk romancı da olan Mark Twain, 1875 yılında Öksüz ve yaramaz bir çocuk olan Tom Sawyer’in Missisipi’deki Maceralarını anlatan eserini kaleme aldı.  ( bkz Tom Sawyer'in Maceraları ) Amerikan edebiyatının başyapıtlarından bir olarak kabul edilecek olan bu roman serisinin ilki 1876 yılında basılmış ve Tom Sawyer dört ayrı romanın kahramanı olmuştu.[6]  Mark Twain’in  Tom Sawyer, Yurtdışında (1894) ve Tom Sawyer, Detektif (1894) adlı romanlarını bitirmiş  ancak Huck ve Tom Sawyer – Kızılderililer, Tom Sawyer – Komplo ve Okul Tepesi adlı romanlarını tamamlayamadan hayata veda etmişti.

1878 ‘de Avrupa ile ilgili bir roman yazmak için bir yayıncı ile anlaşıp bir yıl sürecek olan Avrupa gezisine gitmişlerdi.  1879 Eylül’ünde geri döndü. 1881’de yayımlanan Prens ve Dilenci adlı romanını kızları Susy ve Clara’ya ithaf etti.

1885’de ikinci dev eseri olan Huckleberry Finn'in Serüvenleri  adlı eseri de Amerikan edebiyatının ilk büyük eserlerinden birisi hatta ilki kabul edilmiş,  bu kitapta da yaramaz ve asi bir çocuğun Missisipi kıyıları ve St. Petersburg’da yaşadığı maceraları anlatmıştır.

Huckleberry Finn'in Serüvenleri adlı eseri çok tutulduğu halde iş adamı olmaya kalkmış yaptığı yatırımlardan hep ziyanla çıkmıştı. 1885’te kurduğu yayınevi onu iflas ettirmişti. Ulysses Grant’ın anıları ve  Papa XIII. Leo’nun anılarını  adlı eserleri ile de ilgi görmedi.

İflas ettikten sonra daha ucuz olan 1891’de Avrupa’ya gitmiş ancak dizgi makinesi ve yayıncılık teşebbüsleri orada da başarılı olmamıştı. Borçlarını ödeyebilmek için, “tüm dünyayı kapsayan bir söyleşi turuna çıktı. Avustralya’dan Hindistan’a, Güney Afrika’dan İngiltere’ye kadar pek çok ülkeyi dolaştı. Bu konferanslar dizisine ait gezi notlarını Ekvatorun İzinde adlı yazısıyla paylaştı.”[7]

1896’da 23 yaşındaki kızı Susy’nin menenjit olup ölünce depresyona kapılmıştı. 1900’de borçlarını kapatana kadar ailesiyle birlikte İsviçre, Avusturya ve İngiltere’de yaşadı. 1899’danitibaren Amerikan Milliyetçiliğinden vazgeçip antiemperyalist olmuştu.  ABD’ye dönünce de American Anti-Imperialist League'in başkan yardımcısı oldu. Fakat eşi Olivia’nın sağlığı bozulmuştu. 1903’de eşinin sağlığı düzelsin diye İtalya’ya gitmişler ancak eşi Olivia’yı 1904’te Floransa’da ölmüştü. [8]

 “1905’te yetmişinci yaşını Beyaz Saray’da Theodore Roosevelt’in onuruna verdiği yemekte kutladı. 1907’de Oxford Üniversitesi ona fahri doktora unvanı verdi. 21 Nisan 1910’da Connecticut’ta öldü.”

Mark Twain, yazarlığa ağabeyinin matbaasında dizgici vb olarak çalışırken başlamış Amerikan edebiyatının ilk büyük romancılarından biridir.  Amerikan Gerçekçiliği denilen realist anlayışa sahip olan Twain, eserlerinde kendi yaşantısını, deneyimlerini, anılarını, gözlemlerini gerçekçi bir dille kaleme almış Amerikan yazarlarından biridir. Kurmaca eserlerinde oluşturduğu hayali karakterler dahi kendi yaşamında yakından görüp tanıdığı bildiği kişilerin zenginleştirilmiş öykülerinden oluşur.

Romanlarındaki kişileri yakından tanıdığı insanlardan geliştirmiş,  betimlediği mekânlar ise çok yakından bildiği mekânlardır. Mississippi Nehri ve civarındaki Hannibal’da yetişip büyüyen, Mississippi Nehrinde yıllarca kılavuz kaptan yardımcılığı dahi yapan yazar,  en önemli kurmaca eserleri olan Tom Sawyer' ve Huckleberry Finn' de dahi çok iyi bildiği bu mekânları kullanmıştır.

Başlıca Eserleri

1867 - Jim Smiley ve Zıplayan Kurbağa

1869 - Saflar Yabancı Ülkede

1876 - Tom Sawyer’ın Maceraları

1876 - Bir Cinayet, Bir Sır ve Bir Evlilik

1880 - Yurtdışında Bir Serseri

1881 - Prens Ve Dilenci

1881 - Çalınan Taç

1882 - Küçük Prens ve Sokak Çocuğu / Prens ve Dilenci

1883 - Mississippi'de Yaşam

1884 - Huckleberry Finn’in Maceraları

1889 - A Connecticut Yankee in King Arthur’s Court

1897 - Ekvatorun İzinde

1904 - Adem’le Havva’nın Cennet Günlüğü

KAYNAK

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/huckleberry-finn-in-seruvenleri-hakkinda-ve-ozeti/84722

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Mark_Twain

[3] Meydan Larousse, Mark Twain Maddesi, Milliyet Yayınları, C. 24, s.11891

[4] https://www.iskultur.com.tr/yazarlar/mark-twain?srsltid=AfmBOooRr

[5] Meydan Larousse, Mark Twain Maddesi, Milliyet Yayınları, C. 24, s.11891

[6] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/tom-sawyer-in-maceralari-mark-twain/84464

[7] https://tr.wikipedia.org/wiki/Mark_Twain

[8] https://tr.wikipedia.org/wiki/Mark_Twain