Mekes Nedir Sinek Leb Ateş

Mekes, yani karasinek divan şairlerinin tasavvurunda sevgilinin dudakları kenarında veya gamzesinin yanında duran kara bir beni sembolize etmektedir.

Diğer bir bakış açısı ile şairler sevgilinin dudağına ve yanağına erişemeyen aşığı da sembolize eder. Aşık sevgilinin yanağına ve dudağına erişmekte aciz kaldığı için kara sinek olup konabilmeyi düşünür. Hatta aynı nedenlerle sevgilisine erişmeyi başaran rakibi bir mekes olarak görür.

Fakat, bir aşık için mekes olup sevgilinin al dudağının kenarına konabilmek, ateşe erişmek için lambanın camında fır fır dönen sineklerin halinden daha beter bir sonuç doğuracaktır. Çünkü sevgilinin ateşe benzeyen al dudaklarının yanına konmak ateşe atılmak demektir.

Sevgilinin dudağı şekere  ( Kand )de benzetildiğinden, karasineklerin de şekere olan düşkünlüğü; şeker, sevgilinin dudağı ve mekes üçlemesi ile birlikte bir başka hayale daha yol açmaktadır.[1]  Bu durumda âşık sevgilinin bal dudağına konmak isteyen ve oradan emmeye çalışan bir mekes haline benzemektedir.

Eğer sevgilinin etrafı rakipler ile dolmuş ise[2] bu defa bu rakipler peşşe (sivrisinek) olarak anlatılmıştır.

Sihirle bir mekes olsam konardım öl sanemin
Lebinde hâli gibi yer idim şeker giistâh       Alhmed Paşa

Mekes hâline mesken olalı kand-i lebin
Reşk edip tûtî-i dil kıldı teveccüh ademe      Ahmed Paşa

Busen isterken gönül yandı cemâlin tab'ına
Bal umarken âteş-i sûzâna düşdi bir mekes         Aşkî

Gönül kocîfe-i dünyâya itme kerkeslik
Mekes şikârına pervâzurur mı gör şehbâz      (G/64-4,s.104)

Hân-ı emn üzre te'adi mekesi açmadı bâl.
 Sît-i 'adlünle şeref bulalı sahrâ-yi cihân       (Tarlan 1992: k.16).

 KAYNAKÇA

• [1] Kand Nedir ( Şeker Şükker ) Ve Sevgilinin Dudağı - Edebiyat Terimleri ...
• https://edebiyatvesanatakademisi.com/edebiyat-terimleri-mazmunlar/kand..
• [2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/edebiyat-terimleri-mazmunlar/agyar-nedir-divan-siirinde-rakip/4819