Na’t Okumak Adabı

Na’t Okumak Adabı

Bilindiği gibi  na’t  : نعت Hz. Peygamberimize övgü amaçlı yazılan şiirlerdir. Na’t kelimesinin sözlüklerdeki anlamları: Övme. “nitelemek, iyi ve güzel şeyleri abartılı biçimde dile getirmek; nitelik, vasıf”; Hz. Muhammed'i övmek amaçlı şiir. Medih ve senâ ederek, vasıflarını göstererek bir şeyi anlatmak. Hz. Muhammed’i övmek amaçlı yazılmış kaside türü. Şekillerindedir.[1]

Hz. Muhammed’i övmek, Hz Peygamberden şefaat dilemek, Hz Muhammed’e yalvarmak amaçlı yazılmış şiirlere na’t denirdi ve eski devrilerde na’t okuyan kişilerde na't-hân denirdi ve tekkelerde camilerde na’t okumanın özel gelenekleri de vardı. (Na’t Okumak Na’t hân Nedir)  Örneğin “Mevlevi dergâhlarında na’t okunurken Şeyh, mihrabın sol tarafına oturur,   sırtını mihraba döner, dervişler de önünde âdâpla diz çöküp otururlardı. Bu sırada sesi güzel na’t han derviş, müezzin mahfilinde ayaküstü Hz Peygamberi öven bir na’t okurdu” [2]

Cumhuriyet devrine kadar selatin camilerde her Cuma günü bu âdâb üzre na’t okunduğu da bilinmektedir.[3] Bu adet Cumhuriyetin ilanından sonra terk edilmiştir. Günümüzde de zaman zaman camilerde, mevlitlerde v e değişik dini törenlerde na’t okuma geleneği devam ettirilmektedir.

Na’t okuma geleneği divan şiirinde sözü edilen adetler arasındadır. Na’t okumak divan şiirinde çeşitli şekillerde de kullanılmıştır.

Mahfil-i camîi gülşende gül-i âli-i çemen
Bülbül-i hoş nefese na’t-ı sezâvar okutur.   Naili

( Naili bu beytinde, çemendeki gülün, gülşen mahfilinde güzel sesli bülbüle na’t okuttuğunu ifade ederek değişik bir hayal içinde kullanmıştır. )

Döner bir hâfız-ı mahvil – nişin –i nağme-i pervâza
Ser- âğâz eyledikçe  andelibân aşiyan üzre                Nefi

( Bülbüller yuvada nağmeye başlayınca mahfilde oturup  makamı ile Kuran okuyan hafıza benzerler )

Dürler nisâr eder serine ebr –i nev- bahar
Oldukça na’t- hân- çemen andelipler    Nabî

Bülbüller çemende, na’t hân olunca ( na’t okurken)  ilkbahar yaprakları başına inciler gibi dökülmeye başlar.  Nabi , bu şiirinde kaside okuyan şairlerin başına hünkarlar veya vezirler tarafından inciler döküldüğüne işaret ediyor.

KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/na-t-okumak-na-t-han-nedir/135746

[2] Ahmet Talat Onay, Eski Türk edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, S. 377

[3] Ahmet Talat Onay, Eski Türk edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, S. 377