Refik Halit Gurbet Hikayeleri Öyküleri Özetleri ve Metinlerine Bağlantılar
GURBET HİKÂYELERİ HAKKINDA BİLGİLER
Refik Halit, birisi 1913- 1918 yılları arasında memleket içinde diğeri ise 1923- 1938 yıları arasında memleket dışında iki kere uzun süreli sürgün yaşamış, ilk sürgün yıllarından Memleket Hikâyeleri ( 1920) , yurt dışında olmak zorunda kaldığı ikinci sürgününde ise Gurbet Hikâyelerini yazmıştı. ( 1940
GURBET HİKÂYELERİ KİTABI HAKKINDA GEREKLİ BİLGİLER
Gurbet Hikâyeleri’nin de 1940’ta yapılan ilk baskısında 15 öykü yer almıştı. Gurbet Hikâyelerindeki bu öykülerden “Akrep", "Köpek", "Çıban", "Lavrens", "Güneş Çarpması", "Keklik", "Hülle", "Antikacı" adlı öyküleri sürgün yıllarında yazılmış, bu öykülerin dışında kalan hikâyelerini ise İstanbul’a döndükte sonra yazmıştı. Refik Halit’in Gurbet Hikâyeleri adlı öykü kitabının sonraki baskılarında Fırat adlı öyküsü bu kitaptan çıkarılmış kitaba , Dişçi ve Lavrence adlı hikâyeleri de eklenmişti.
ilk baskısı ile 1965’teki ikinci baskısı birbirinden farklı 1940’taki baskıda yer alan “ülke içi sürgün yılları”na ait kimi notlardan, anılardan, kesitlerden oluşan metinler ikinci baskıda yoktur. İlk baskıda olan Fırat adlı öykü 1965 yılı baskısında yer almamıştır. Bu on yedi “gurbet” hikâyesinin sekizi gurbette, dokuzu -Memleket Hikâyeleri’nde olduğu gibi- sürgünlük sonrasında yazılmıştır.
Gurbet Hikâyeleri adlı eserine alınan hikâyeler, ilk önce 1939 yılında Tan gazetesinde ve "Hafta Musahâbeleri" başlıklı yazı serilerinin içinde yayımlanmıştı. Refik Halit daha sonra öykülerini bir kitap oylumu haline getirerek 1940 yılında [1] Semih Lütfi Kitabevi vasıtası ile bastırdı. Gurbet Hikâyeleri adlı eserinin ilk baskısında hikâyelerinin yanı sıra gurbet yazıları da yer alıyordu. Fakat eserin sonraki baskılarında "Gurbet Yazıları" kitaptan çıkarılmış "Fırat" adlı hikâyesi de Gurbet Hikâyeleri temasına uygun olmadığı için bu baskılarından kaldırılmıştı. Sonraki baskılarında ise "Fırat" adlı hikâyenin yerine de "Dişçi", "Lavrens" ve " Gözyaşı" adlı hikâyeleri eklenmiş, çıkartılan "Gurbet Yazıları "yerine ise " Yer Altında Dünya Var" adlı romanı eklenmişti.[2]
Ali Birinci’ye göre, Tan Gazetesinde yayımlanan yazıların listesine "Zincir" ve "İstanbul" adlı yazıları da eklenmiş, fakat "Dil Bahsi", "Fırat Kayıkçıları", "Kiraza Çileğe Dair", "Şerbete Dair" hikâyeleri kitaba alınmamıştı.[3]
GURBET HİKÂYELERİNDEKİ ÖYKÜLERİN ÖZETLERİ VE GENİŞ ÖZET BAĞLANTILARI
Eskici Ailesi ölünce Arabistan’daki akrabalarının yanına gönderilen Hasan isimli bir çocuğun memleket özlemi çekerken orada Türkçe konuşan bir eskici ile karşılaşması ve her ikisinin de yaşadığı buruk sevinci anlatır. ( Öykünün geniş özeti ve metni : bkz )
Köpek : Yurdundan uzakta ve Lübnan da sürgün hayatı yaşayan Osman adlı çaresiz bir Türk gencinin yolda bulduğu bir köpeği Türkiye’den gelen bir köpek olarak farz edip, vaktini o köpekle geçirmeye başlaması ama bu genç ile köpeğin polisler tarafından bir birlerinden zorla ayrı bırakılmaları konusu ele alınmıştır. ( Öykünün geniş özeti ve metni : bkz https://edebiyatvesanatakademisi.com/writer/refik-halit-karay )
Testi: Ömer adlı bir Türk genci Suriye de sürgünde yaşamakta ve taksicilik yapmaktadır. Ömer, testiden su içerken boğazı arı tarafından sokulan bir Bedevi’yi doktora yetiştirmek için uğraşır ( Öykünün geniş özeti ve metni : bkz https://edebiyatvesanatakademisi.com/writer/refik-halit-karay )
Antikacı : Kendisini Afganlı bir antikacı olarak tanıtan Şeyh Afganî, aslında bir İngiliz ajanıdır ve antikacı kisvesi altında yaptığı ajanlık anlatılır. ( Öykünün geniş özeti ve metni : bkz https://edebiyatvesanatakademisi.com/writer/refik-halit-karay )
Fener : Hayatında daha önce hiç fener görmemiş Ebu Ali isimli bir Bedevi’nin bir fenere sahip olması ve pili bittikten sonra yaşadığı olaylar konu ediliştir. ( bkz https://edebiyatvesanatakademisi.com/writer/refik-halit-karay )
Zincir : Yazar bu hikâyesinde zincire bağlı olarak yaşayan korkunç bir köpeğin zincirden kurtulup kaçması ve daha sonra yeniden yakalanıp zincire bağlanması konusunu işlemiştir. ( Öykünün geniş özeti ve metni : bkz https://edebiyatvesanatakademisi.com/writer/refik-halit-karay )
Akrep : Ebu Akrep adlı bir adamın akrepler tarafından hiç sokulmayışı ile İstanbul’da iken hukuk okuduğu eski bir arkadaşı ile Suriye’de karşılaşmış olan anlatıcı ile arkadaşının İstanbul hasreti ile yanıp tutuşmaları, İstanbul ve memleket hasreti, konuları işlenmiştir. ( Öykünün geniş özeti ve metni : bkz Refik Halit Akrep Öyküsü Konusu ve Özeti)
Keklik : Avcıların elindeki çığırtkan keklik avcılara hizmet için ötmeye ve erkek keklikleri çağırmaya başlar. Kendi soyuna ihanet eden çığırtkan kekliğin sahibi olan avcılar ise dişi kekliğin sesine koşup gelen erkek keklikleri avlar.
Öyküde kadın uğruna erkeklerin düştüğü zor durumlar öykünün konusudur. ( Öykünün geniş özeti ve metni : bkzRefik Halit Keklik Öyküsü Hakkında Konusu Özeti )
Gözyaşı : Düşman işgali ve esir düşme tehlikesi altında kalan ve anayurda yetişmek için üç çocuğu ile düşmandan kaçan, dul bir Türk kadının çok hazin bir öyküsü dile getirilmektedir. Yazar bu trajik öyküsünde ilerleyen düşmanın tecavüzünden ve çocuklarının süngülenmesinden kurtulmak isteyen bir ananın üç çocuğu ile düşmandan kurtulmak çabasını anlatmaktadır. (Refik Halit Gurbet Hikâyeleri ve Gözyaşı Konusu Özeti Metni )
Çıban : Hadramut’a görevli giden eski bir Türk Subayının suratından bir çıbanın çıkması ve bu Türk’ün on gün boyunca hiç kımıldamadan yatması ve tedavi edilmesi anlatılır.( Refik Halit ve Çıban Adlı Öyküsü)
Kaçak: Ülkesi dışında mahpus kalan bir Türk mahkûmun hapishaneden kaçması ve bir aileye sığınışı ele alınır.
Hülle: Bir adamın gittiği bir evdeki evlilik oyunu konusu işlenmiştir.
Güneş: bir askerin kendisine verilen bir altını Emir Sadun’a götürüşünün hikâyesi işlenir.
Lavrens , İngiliz Ajanı Lawrence Doğulu gibi giyinip o,nlar gibi Arapça konuşup, onlar gibi yaşamaya çalışan bir adamdır. Bu adam bu kılıkta ve bu görüntü altında bölge ve bölge halk hakkında bilgiler toplamaktadır. (Lavrens Adlı Öyküsü Konusu Metni ve Refik Halit )
TÜM ESERLERİ İÇİN TIKLAYIN
https://edebiyatvesanatakademisi.com/writer/refik-halit-karay
[1] Aktaş, Şerif (1986). Refik Halid Karay, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/refik-halit-keklik-oykusu-hakkinda-konusu-ozeti/113363
[3] Gözde ÖZLEM, REFİK HALİD KARAY'IN GURBET HİKÂYELERİ ADLI ESERİNDE ÖTEKİ BAĞLAMINDA ARAPLAR VE AVRUPALILAR, U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt / Volume 10 Sayı / Issue 1 2017 ss./pp. 81-98
