Şâhid Nedir ve Kökeni

Şâhid

 Osmanlıca yazılışı şâhid : شاهد

Şāhid Sözcüğünün Kökeni

Şāhid شاهد  sözcüğü Arapça kökenlidir ve Arapçada tanık, gören, izleyen anlamlarında sözcükler üretilen [şhd ] sözcüğünden türemiştir.  [1] Şahitlik, şehitlik anlamlarına gelen “şehadet”, tanık oldu anlamına gelen “şâhida,”,  din uğruna ölen kişi anlamına gelen “şehid”,[2] gözlemci anlamına gelen “müşâhid”, Görünen, şehadet edilen anlamına gelen “meşhûd “ aynı kökten ( şhd) türemiş sözcüklerdir.

Şāhid Sözcüğünün Sözlük Anlamları

Şâhid sözcüğü sözlüklerde “ Şâhidlik eden, görüp bilen, tanıyan. Birinin başkasında hakkının bulunduğunu ispat için şehâdet (şâhidlik) ederim demek suretiyle hâkimin huzurunda ve hasmın karşısında haber veren. Senet yerine geçecek kadar mâkul ve mu'teber sayılan[3]” anlamları ile tarif edilir.

Şevâhid) :) şahit (tanık). Senet yerine geçecek şekilde büyük bir eserden veya kimseden alınan örnek.

Şâhid-i âdil: doğru sözlü şahit.

Şâhid-i adl :  Âdil şahid, doğru sözlü şahid.

Şahid-i ezeli : Ezelden beri tüm zamanları ve herşeyi gören ve herşeye şahid olan Allah.Başlangıcı olmayan şahid (Allah).

Şahid-i gaybi :  Görünmeyen, gizli şahid.

Şâhid-i sâdık : Doğru şâhid.

Şahid-i vahdaniyet :  Allah'ın bir ve tek oluşunu gösteren şahid, delil.

İstihşâd  : Dil bilgisinde  kelimelerin yapı ve anlamlarını kanıtlayan kesin misal

Şâhid : fıkıh terimi olarak bir olaya veya duruma tanık olan veya tanıklık eden kişiyi ifade eder. Bir kimsenin bir hukukî işleme şahit olmak üzere davet edilip şahit tutulması işhâd, birinin şahitliğine başvurulması, şahitliğini eda etmek üzere çağrılması istişhâd diye adlandırılır.

Şâhid, sözcüğü şiirlerde tanık, gören, şahitlik eden anlamları ile kullanıldığından kendi manası ile kullanılır.

Ramazan oldu çekib şahid-i mey perdeye rû

Mey için çeng tutup ta'ziye açtı gisû  FUZULİ

Şahid-i şevk u safa etmez teveccüh bizlere,

Yaver-i bahtı ezelde gırtlağından boğmuşuz.

Safha-i mazi mülevves, hal bok, ati kenef

Mader-i hürriyetin guya g...nden doğmuşuz. Neyzen Tevfik

İstemez bir hakim şahidi baydan

Kurda koyun ata eğer har dese

Yahşi balık tuttum ben kuru çaydan

Yerden göğe doğru yağar kar dese   Everekli Seyrani

KAYNAKÇA 

[1]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/%C5%9Fahit

[2]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/%C5%9Fehit

[3]https://www.luggat.com/%C5%9E%C3%A2hid/1/1