Selm Nedir Sözlük Anlamı ve Destan Karkateri Selm Kimdir. 

Selm sözcüğü aslında Arapça kökenlidir ve sözlük anlamı ile  “ barış, sulh. İtaat” anlamalarına gelir. Ancak bu yazımızın konusu İran Destanlarının efsanevi şehşnşahı Feridun’un oğlu Selm olmaktadır.  Selm, edebiyata ve destanlarda Feridun’un büyük oğlu Arabistan hükümdarıdır.  Ayrıca Selm,  Hami Sami kuşakların atası olarak gösterilen Acem Destanları kahramanı olmaktadır. ( bkz FERIDUN KIMDIR ( ŞEHNAME'DE ACEM HÜKÜMDARI) DIVAN ŞIIRINDE FERIDUN

Selm,  Acem destanlarında mühim bir karakter olan Feridun’un üç oğlundan biri olarak gösterilmiştir. Feridun, İran destanlarında Firdevs’inin Şehnamesinde ve Avesta da  Cem - Cemşid-i Hurşit ‘in soyundan gelen biri olarak gösterilir.  Arap çöllerinden gelerek İran tahtına zorla geçen zalim Dehhak’ı öldüren demirci Gâve'yi örgütleyen, Dahhâk-i Mâri öldükten sonra İran tahtına geçmiş olan, diğer  lakabı ise Ferruh’ olan Feridun’dur.  Feridun veya Ferruh astrolojide sekizinci felek veya gök olarak da bilinir.[1] (  bkz  Dahhak ,  Gave , )

FERİDUN VE TAHTA ÇIKIŞI

Feridun,  Cemşîd’in soyundan gelen Atbîn’in (Abtîn) oğlu olarak anlatılır ve Atbin,  zalim Dahhak tarafından öldürülüp beyni, Dahhak’ın omuzlarında yaşayan yılanlara yedirişmiş biridir. Dahhak, öldürülünce İran tahtı Feridun’un olmuştur. Destanlara göre Feridun’un annesi Ferânek, oğlu Feridun’un zalim Dehhak’ın elinden kurtarmak için Elburz dağına götürüp bir ulu kişiye teslim etmiş ve Feridun bu şekilde katledilmekten kurtulmuştur.

Feridun büyüyünce babasının intikamını Dahhak’tan alır ve onun yerine tahta geçer. ( bkz  DEMİRCİ KAVA GAVE DESTANI ) Ferîdun’un Dahhâk’i  ortadan kaldırdığı Mihrigân (Arapça şekliyle Mihricân) bayramı Nevruz gibi bayram olarak ilan edilmiş bir gün olmaktadır. Bilindiği gibi Nevruz’un bayram günü olarak ilan edilmesi Cem’in tahta çıktığı gün olarak da anlatılmaktadır. ( bkz Cem - Cemşid-i Hurşit ( Divan Şiirinde Cem ve Tüm Özellikleri )

Feridun, Dehhak’ın kanı ile bulanan isyan sembolü Direfş-i Gayvani ( Sahtiyan önlüğü )  devletine bayrak yapan DEMİRCİ  GAVE sayesinde tahta çıkan,  Dahhak’ın yerine geçen adalet timsali bir şehnişin olarak divan şiirimizde de hakkında çok söz edilen biri hükümdardır. Feridun’un adı   Dahhak ,  Gave , sahtiyan  Direfş-i Gayvani, adalet,   iyilik ve uzun ömür, İksir-i Hayat  ile birlikte anılmıştır.

FERİDUN’UN OĞULLARI SELM TUR İREÇ  ÖN ASYA MİLLETLERİNİN OLUŞMASI

Şehnameye göre Ferîdûn, Pîşdâdî ( Pişdadiyan ) hanedanının altıncı hükümdarıdır. Feridun’un üç oğlu dünyaya gelmiş ve İran Destanlarına göre Asya’daki milletlerin pek çoğu Feridun’un bu üç oğlunun soyundan türemiş milletler olmaktadır. Ferdın’un ön Asya milletlerinin atası olarak gösterilen üç oğlunun adları Selm, Tûr ve İrec’tir.  Bu sıralamaya göre Feridun’un en büyük oğlu Selm olmaktadır. Selm, Sâmi kavimlerin atası kabul edilir. ^[2]

Feridun Acem ülkesinin Dahhak’tan kalan sınırlarını korumuş hatta bir yandan Turan ülkesini diğer yandan Irak, Suriye, Arp ve Yemen Arap ülkesini ele geçirmiş ihtiyarlayınca da ülkeyi üç oğlu arasında pay etmiştir. Feridun’un bu payına göre Arabistan en büyük oğlu Selm’e düşer.  Bu hikâyenin insanların bilinçaltına yüklediği mesaj ise Arap ülkelerinin atasının Selm olmuş olduğudur.

Feridun, Turan ülkesini ise ortanca oğlu Tur’a bırakmıştır. Şu halde destanın bilinçaltına ilettiği mesaj Turan ülkesinin soyunun ve adının Feridun’un oğlu Tur’a dayandırılmasıdır. Fridun, Acem ülkesini ise en küçük oğlu İreç’e bahşetmiştir. İreç ile İran sözcüğü arasındaki benzerliklere dikkat ettiğimizde İran develetinin ve İran milletinin tası İreç olarak gösterilmiş olacaktır.

Lakin bu paylaşım sonrasında Feridun’un en büyük oğlu Selm ile ortanca oğlu Tur, en küçük kardeşleri ireç’i kıskanırlar..

Şu halde İreç’e düşen İran ülkesi,  Arap ülkesi ve Turan ülkesinden daha kıymetli olmaktadır.  Bu kıskançlık sonrasında Tur ile Selm güçlerini birleştirerek İrec'i öldürürler. Bunun üzerine oğullarının isyanı karşılaşan Feridun îrec'in torunu Minüçehr'i kendisine Veliaht tayin etmiştir.

KAYNAKÇA 

[1]https://edebiyatvesanatakademisi.com//search?term=FERIDUN+KIMDIR+(+%c5%9eEHNAME%27DE+ACEM+H%c3%9cK%c3%9cMDARI)+DIVAN+%c5%9eIIRINDE+FERIDUN

[2] FERIDUN KIMDIR ( ŞEHNAME'DE ACEM HÜKÜMDARI) DIVAN ŞIIRINDE FERIDUN