Direfş-i Gâvyâni Gave'nin Önlüğü Sahtiyan Bayrak
04.10.2015
Direfş-i Gâvyâni Gave'nin Önlüğü Sahtiyan Bayrak
İranlıların meşhur destanı olan Dahhak destanında Dehhak’ı öldüren DEMİRCİ KAVA’nın
Dehhak’ı öldürüldüğünü simgelediğinden bayrak haline dönüşen kanlı önlüğüdür. ( Geniş bilgi için bkz: DEMİRCİ KAVA GAVE DESTANI- k)
İran Efsanelerinde Zalim Dahhak , Cemşid ü Hurşid ‘itahttan indirmiş, yerine geçmişti. Zerdüşt İblisi Ehrimen , Zalim Dehhak’ın omzundan öpmüş ve Dehhak’ın omuzlarından iki yılan çıkmıştı. Dehhak acılar içindeyken İblis Ehrimen Hekim kılığında gelip her iki gencin ve cocuğun başını kestirip beyinlerini omuzlarına sürersen acıların azalır demiş, bu yüzden de Dehhak her gün iki genç veya çocuğun kafasını kestirip beyinlerini omzuna sürmeye başlamıştı. Demirci Gave’nin 17 çocuğunu Dehhak’ın omzundaki yılanlar için kesmişler sıra Gave’nin 18. çocuğuna gelince artık dayanamayan Gave, demirci örsünü sahtiyan önlüğünün (Direfş-i Gayvani) arasına alıp Dehhak’ın karşısına çıktı. Örsü Dehhak’ın başına vurup Dehhak’ı öldürüdü ve Dehhak’ın kanları sahtiyan önlüğe bulaştı. Bunun üzerine aahtiyan önlüğü bir sırığa bağlayıp bayrak gibi sallayarak “ Dehhak öldü “ diye kutlamalara başladılar. [1]
Direfş-i Gâveyâni şol deri bayrak ki itmişdür
Demirci Gâve Dahhâki anunla eyledi ber-bâd Tuhfe-i Vehbî
Gâve'nin şu deri bayrağı ki demirci Gâve onunla Dahhâk'ı perişan etmişti
Demirci Gave’nin Dehhak’ı öldürdüğünde giydiği ve Dehhak’ın kanının bulaştığı bu örtü Dehhak’ın yerine tahta geçen Feridun tarafından kutsal bir bayrak kabul edilmiş, bu bayrağın her yanı mücevherlere süslenmişti.[2]
Feridun ‘un bu kutsal bayrağı Feridun’dan sonra gelen diğer İran Hükümdarları taarfından da uğurlu kabul edilmiş Hz Ömer’in İranlıları mağlup ederek bu bayrağı ele geçirmesine kadar İran Hükümdarlarının en kutsal kabul ettiği objlerden biri olmuştur. A. Talat Onay’ın kaynak göstermeden verdiği bilgilere göre “Hz Ömer bu bayrağı Kadisiye Muharebersinde İran Hükümdarı Yezdcert’i yenerek ele geçirmiş, Hz Ömer bu bayrak üzerindeki mücevherleri Arap cengâverlerine taksim etmiştir. “ [3]
Acep mi galip olsam hasma bu kuvvetle ey Vehbi
Müzerkeş cildi divanım çün direfşi geyvan Sünbülzade Vehbi
Kametin hem kuşte kılmakta Direşfi Gayvan
Ruyet- i mansurunun peşinde daima rakibi Nedim
Başı dururken iki omzunda zülf-i yar
Dahhak var lebleri yetime acep güler Necati Bey
Başı ve İki omzunda yarin zülüfleri gibi iki yılan dururken Dahhak’ın dudakları yetime bir acaip gülüyor.
Degşürüp İblîs bir gün sûretin
Geldi Dahhâkün katına ol La’în Ahmedî
“İblis bir gün çehresini değiştirdi. O melun Dahhâk'ın huzuruna çıktı.”
Her fenâ ehline bir ser-rişte-i maksûd imiş
Mâr-ı magz-âşâmlar kim var imiş Dahhâkte Hayâli
Fenalık yolunda olan her kişinin bir dileği olduğu gibi Dahhâk'ta da beyin içen yılanlar varmış.”[4]
Râyet-keş-i adâlet ü kahr ede
Dahhâk-ı zulmü Gâve-i âhengerân gibi Nâilî
(Sultan Mehmet'in) Adalet ve insaf bayrağı, demirci Gâve'nin Dahhâk'ın zulmünü kahır ettiği gibi kahır etsin[5]
Aceb mi ġālib olsam ḫaṣma bu ḳuvvetle ey Vehb
Müzerkeş cild-i d/vānım direfş-i Gāvyān/dir Sünbülzade Vehbi
FERİDUN GAVE, GEYVANİ, DEHHAK İLE İLGİLİ DİĞER YAZILAR
KAYNAKÇA
[1] Şahamettin Kuzucular, https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/dahhak-ve-efsanesi-siirlerde-dahhak-gave-sahtiyan/85466
[2] Şahamettin Kuzucular, https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/dahhak-ve-efsanesi-siirlerde-dahhak-gave-sahtiyan/85466
[3] A. Talat Onay, Edebiyatımızda mazmunlar, MEB, Shf, 178,
[4] Ali ZENGİN, ŞEHNÂME'DE GÖRÜLEN KAHRAMANLARIN KLASİK TÜRK EDEBİYATINA YANSIMASI, FATİH ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, YÜKSEK LİSANS TEZİ, İSTANBUL 2012
[5] Atabey Kılıç, Tuhfe-i Vehbî, Turkish Studies, 1.Cilt 4. Sayı Bahar 2007, s.410-475, mes. 249 80İskender Pala, a.g.e., 2010, s.163
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın