Semend Nedir Kula Rahş Esb Rahşiyye ve Esbiyye

Osmanlıca yazılışı: semend :   سمند

Semend Farsça kökenlidir. Sözlük anlamı ile al renkli veya Al ile boz arası bir renkte olan kula at.  Çevik ve güzel at, doru, at , “Vücudu koyu sarı, kuyruğu ve yelesi siyah olan at”  manalarına gelir.  

Farsça ve Osmanlıcada gövdesi sarı veya kirli sarı renkte, yele, kuyruk ve bacağın alt kısmındaki kılların koyu renkte olan atlara Farsçada semend denmiştir.  

Semend-i hâme: kalemi, çevik ve güzel bir ata benzetme amaçlı tamlama

Gördüm semend-i himmet sa'y ile menzil almaz

Aşkî inân-ı sabrı dest-i rızâya verdim Aşki

Semend kelimesini sadece at anlamı ile düşündüğümüzde Farsçada diğer anlamdaşı rahş sözcüğüdür. ( bkz  RAHŞ NEDIR  DIVAN ŞIIRINDE AT-   RAHŞIYYE NEDIR VE RAHŞIYE ÖRNEKLERI)  Rahş, kelimesinin sözlüklerdeki anlamları “Gösterişli,  yürük at”, hızlı ve gösterişli parlak tüylü at anlamındadır.

Kıldı âfâkı münevver tal’ at-ı rahşân-ı ‘ îd

Halka dîbâlar geyürdi mâh-ı nûr-efşân-ı ‘ îd     Baki

Eski edebiyatta rahş sözcüğünden başka at veya beygir anlamına gelen esb -  اسب – sözcüğü de kullanılır.  Rahşiyeler için bu nedenle “esbiye “ tabiri de kullanılabilir.

Atın beli ince boynu uzunu

Kuru suratlısı elma gözünü

Kızın iplik iplik süt beyazını

Severim kıratı bir de güzeli …….., Dadaloğl

Türkçede Kula At

Kırmızı, kızıl veya saman rengine yakın güzel ve bakımlı atlara ise Türkçede kula denmiştir. Kula sözcüğü Türkçe asıllı olup Divan-i Lugat-it Türki’ye  (1070) alınmış ve Divan-i Lugat-it Türki’de^[1] karşımıza çıkan Türkçe kökenli bir kelimedir. Ancak Türkçede kula at dendiğinde iyi koşan, diğer atlara göre daha çevik at manasına da geldiği anlaşılır.

Kula sözcüğünün, sadece güzel ve çevik at anlamında değil,  genel olarak güzel, ince belli, narin ( kadın vb ) anlamlarına da kullanıldığına dair işaretler de bulunur.

Kula at da der ki yavuz kaçarımKepir tusbasının uğrun geçerimÜstümde yiğitin kanın içerimYalımlar arkamdan sündüğü zaman  Dadaloğlu

Kula da sevdiğim kula

Kolunu boynuma dola

Sarılalım ince bele

Bülbüller öttüğü zaman    Karacaoğlan

[1]https://turkcenedemek.com/kelime/kula/