Yılanların Öcü Romanı Özeti Fakir BAYKURT

Yılanların Öcü,Fakir Baykurt

ESER HAKKINDA

Yılanların Öcü adlı roman Fakir Baykurt  ‘un 1954 yılında yazdığı, köy hayatını anlatan ilk romanıdır. Edebiyatımızda köy romancılığının moda haline geldiği yıllarda yazılmış olan bu eser devrin hükümeti tarafından kuşku ile karşılanmış, Fakir Baykurt  bu eseri nedeni ile  1959 yılında soruşturma geçirmiş ve öğretmenlikten uzaklaştırılmıştır.   Köy romancılığı konusunun moda olduğu 1958 yılında yazılan bu roman DP iktidarı tarafından sakıncalı bir eser kabul edilmiş ama bu roman aynı yıl içinde Cumhuriyet Gazetesi’nin açtığı Yunus Nadi Roman Ödülleri'nde birinci olmuştur.

Muhtar-köylü çatışması konusunun işlendiği romanda Kara Bayram ile ailesine yapılan eziyet, köylü Ağa, Köylü idareci çatışmalarının sık sık ele alındığı bu dönemde, romanın konusunun bir çeşit isyana teşvik, hükümet karşıtlığı, hatta sosyalist fikirlere dayalı bir eylem olarak algılanmış; roman Menderes hükümeti tarafından yasaklandığı gibi,  yazarın öğretmenlikten de atılmasına da sebep olmuştur. [1]Sosyalist  fikirlerle    yazılmış olduğu suçlamasına uğrayan roman , ödül almış olması ile de ses getirmiş ve çok  eleştirilmiştir.

“Bu yüzden romanları ve romanlarından çekilen filmleri 1960lı yıllarda sansasyonel olaylara sebep olmuştur. Bu da yazarın adının geniş bir kamuoyu kitlesinin zihninde yer etmesine sebep teşkil etmiştir. Bu romanlar arsında üzerinde en çok durulanı, film alındıktan sonra da büyük tartışmalar yaratan Yılanların Öcü'dür” (YALÇIN 2003: 109) [2]

 Romandaki anlatım köy ağzının özelliklerine dayanır, Yer yer argo sözlerin de kullanıldığı dikkat çeken romandaki  karakterler köy hayatındaki gerçek köylülere çok benzeyen karakterlerdir. Bu açıdan bakıldığında roman da yazarın da vakıf olduğu köy hayatına dair kuvvetli gözlemlerin ve tasvirlerin etkisi hissedilmektedir. Bu roman, devam romanları olan Irazca’nın Dirliği , Kara Ahmet Destanı ile birlikte Fakir Baykurt üçlemesi olarak anılır.( bkz ( Bkz : Fakir Baykurt Hayatı Eserleri Edebi Yönü )

Roman, yasaklanmış olması, Sosyalist anlayışla yazılmış bir eser olarak nitelendirilmesi, özgün konusu, aldığı ödül  ve yazıldığı dönemlerde moda olan köy romanı özelliği nedeni ile oldukça ilgi görmüş, gördüğü bu ilgi nedeni ile çok satılmış, çok basılmış filmlere de uyarlanmıştır.

Yılanların Öcü, romanından uyarlanmış filmler ile Tv dizileri de yapılmıştır.  Fakir Baykurt'un bu romanından perdeye uyarlanan ilk film 1962 yılında çekilmiş, bu filmin yönetmenliğini Metin Erksan yapmış,  bu filmin başrollerini ise Fikret Hakan, Nurhan Nur ve Aliye Rona üstlenmiştir. [3]

Romanın ikinci film uyarlaması daha çok sevilmiş İkinci kez beyaz perdeye aktarılan romanın 1985 yapımı filmin yönetmenliğini Şerif Gören yapmış, Kadir İnanır, Fatma Girik,  Serpil Çakmaklı ve Erdal Özyağcılar bu filmin başrollerini oynamışlardır.

 Televizyon dizisi haline de gelen romanın TV dizisi  Koliba Film yapımıdır. Senaryosunu Ali Esen Bilen, Bekir Baran Sıtkı, Rana Mamatlıoğlu'nun kaleme aldığı dizinin yapımcılığını Ata Türkoğlu, yönetmenliğini ise Cemal Şan üstlenmiştir.[4]

1.KİTABIN KONUSU

Kitap, yıllar önce bir köyde geçmiş toprak kavgasını anlatır. Bu köy Karataş’tır. Karataş köyünde oğlu Kara Bayram, gelini Haçça ve torunları Ahmet ve Şerife ile yaşayan Irazca köy içerisindeki hiyerarşiye başkaldırı yapmış yerel otorite ile mücadeleye girmiştir.  Irazca’nın oğlu Bayram annesi Iraz ve ve karısı Hatça ile yerel güçlere karşı haklı bir mücadele örneği vermektedir.

2. KİTAPTAKİ OLAYLARIN, ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

• BAYRAM: Delikanlı, mert, cesur, sözüne güvenilir bir delikanlıdır.

• HACELİ: Pısırık, toplumun arkasına sığınan, bencil bir kişilik yapısına sahiptir.

• IRAZCA ANA: Evladının sürekli yanında olan otoriter bir kişilik yapısındadır.

• MUHTAR: Para düşkünü, sadece kendini düşünen bencil birisidir.

• Romanda geçen olaylar insanı etkileyen olaylardır. Muhtarın haksız olmasına karşın dayakla bir işi halledebileceğine inanması gerçekten toplum için derin bir  yaradır.

3.KİTABIN ÖZETİ

“Romana ve romancıya saygı gereği özet kısa tutulmuş, final bölümü yazılmamıştır. “

Bayram,  Karataş köyünün doğru sözlü, bileği kuvvetli delikanlısıdır. Babası ölmüş, anası Iraz, ve karısı Hatça ile bu köyde yaşamaktadır. Dedesinin ve abasının topraklarında ve evinde yaşamakta geçimin buradan sağlamakta, hayatını buradan kazanmaktadır. Hayatını ve geçimini bu topraklarda çalışmaya ve geçirmeye mecburdur. Az miktardaki toprağıyla geçinmeye, ürününün mahsulünü almak için uğraşan işinde gücünde bir ev reisidir. Haceli karısı onların komşusudur.  Haceli ve karısı Fatma evlerinin çok nemli olmasından yakınarak Irazca ve ailesinin kaldığı evin tam önüne bir ev yapmak istemektedir.

Haceli, Bayram’ın evinin önündeki boş araziye yeni bir ev yapmak için teşebbüse geçer. Bayram buna karşı çıkar. Köyün muhtarı ise bu boş arazinin satılmasından menfaat temin edecektir. Bu maksatla Haceli ve Bayram arasında çıkan itilafta Bayram’a karşı cephe almıştır. Bayram haklı olduğu halde köyün ileri gelenleri çıkar ilişkileri ve yerel otorite menfaatleri gereği Haceli’nin tarafındadır.  Daha olaylar başlamadan Muhtar Haceli’den taraf olduğunu belli etmiştir. Bu yüzden de, sürekli Haceli denilen adama destek çıkmak zorunda kalmaktadır. Tüm baskılara rağmen Bayram yerini satmak istememektedir. En sonunda Muhtar birkaç adam ayarlayarak birkaç adamla Bayram’ı razı etmek için dövdürtmek zorunda kalır. Buna rağmen Bayram hakkını savunur. Ve yanında her zaman ona destek çıkmış olan annesi Irazca’yı bulmaktadır.  Irazca her şeye rağmen oğlunu desteklemekte ve ona güç vermektedir.

Olaylar Kaymakam’ kadar yansımıştır. Bu olaydan bir hafta sonra kaymakamın köye geleceği haberini duyan muhtar Kaymakamı memnun etmek için büyük bir hazırlık yapar. . Bayram’ın annesi haberi duyunca daha kaymakam gelmeden bir gün önce onun geleceği yolda, dövüldükten sonra sakat kalmış olan oğlunu da götürerek beklemeye başlar. Ve onu gördüğünde olup biten her şeyi anlatır. Kaymakam köye geldiğinde, köy muhtarı başta olmak üzere herkesi tersler. ..............

4.KİTABIN ANA FİKRİ

Ne şekilde ve ne amaçla olursa olsun insanların hakkını yenmemeli ve hakları zorla gasp edilmemelidir. İnsanların yaşadığı her yerde kuvvetli olanlar zayıfları ve yoksulları ezmeye kalkmaktadır. Güçlülerin ve zenginlerin zayıfları ezdiği toplum yapısı düzeltilmelidir.

5.KİTAP HAKKINDA

Kitap sade ve anlaşılması kolay bir dille köy ağzı ile yazılmıştır. Köy romancılığının moda haline geldiği yıllarda yerel güçler tarafından ezilen köylülerin dramını başarı ile anlatan eserlerden birisidir. 

6.KİTABIN YAZARI

Fakir Baykurt 1929 doğumludur. Babası 1938,annesi 1978’de ölmüştür. Baykurt,ilkokulu Akçaköy’de bitirmiş,sonra Isparta’daki Gönen Köy Enstitüsü’ne girmiştir. Buradan 1948’de öğretmen çıkmıştır. 1959’da ortaokul öğretmeniyken MEB kararıyla, Yılanların Öcü adlı romanı bahane edilerek, öğretmenlikten uzaklaştırılmıştır. O,sanata şiirle başlamıştır. Yılanların Öcü adlı romanıyla  da 1970’te TRT Roman Başarı Ödülü’nü,1971’de TDK Roman Armağanı’nı, Kara Ahmet Destanı ile 1978 Orhan Kemal Roman Ödülü’nü kazanmıştır. Sinemaya ve tiyatroya uyarlanan Yılanların Öcü, yabancı dillere de çevrilmiştir. Fakir Baykurt Almanya’da vefat etmiştir

FAKİR BAYKURT İLE İLGİLİ LİNKLERİMİZ

Fakir Baykurt Hayatı Eserleri Edebi Yönü

Yılanların Öcü Romanı Özeti Fakir BAYKURT

Kaplumbağalar Romanı Ve Özeti Fakir Baykurt

Fakir Baykurt Onuncu Köy Romanı Özet ve İnceleme

Irazca’nın Dirliği Konusu Özeti İnceleme Fakir Baykurt

Fakir Baykurt Tırpan Hakkında İnceleme Özet

Kara Ahmet Destanı Hakkında Konusu Özeti ve Fakir Baykurt

Amerikan Sargısı Konu Özet İnceleme ve Fakir Baykurt Hakkında

Köygöçüren Romanı ve Fakir Baykurt Hakkında Düşünceler Konusu ve Özeti

ESERLERİ:

ROMAN:

• Yılanların Öcü (1954),

• Irazcanın Dirliği (1961),

• Onuncu Köy (1961),

• Amerikan Sargısı (1967),

• Tırpan (1970),

• Köygöçüren (1973),

• Keklik (1975),

• Kara Ahmet Destanı (1977),

• Yayla (1977),

• Yüksek Fırınlar (1983),

• Koca Ren (1986),

• Yarım Ekmek (1997).

• ÖYKÜ: Çilli (1955),

• Efendilik Savaşı (1959),

• Karın Ağrısı (1961),

• Cüce Muhammet (1964),

• Anadolu Garajı (1970),

• On Binlerce Kağnı (1971),

• Can Parası (1973),

• İçerdeki Oğul (1974),

• Sınırdaki Ölü (1975),

• Gece Vardiyası (1982),

• Barış Çöreği (1982),

• Duirsbug Treni (1986),

• Bizim İnce Kızlar (1992),

• Dikenli Tel (1998).

TOPLUM-EĞİTİM YAZILARI:

• Efkar Tepesi (1960),

• Şamaroğlanları (1976),

• Kerem ile Aslı(1974),

• Kale Kale (1978).

ÇOCUK KİTAPLARI:

• Topal Arkadaş,

• Yandım Ali, Sakarca, Sarı Köpek, Dünya Güzeli (1985),

• Saka Kuşları (1985).

ŞİİR:

• Bir Uzun Yol.

ÖDÜLLERİ:

• 1958 Cumhuriyet Gazetesi’nin Yunus Nadi Roman Armağanı Irazca’nın Dirliği ve Yılanların Öcü ile

• 1970 TRT Öykü Ödülü Sınırdaki Ölü ile

• 1970 TRT ve 1971 Türk Dil Kurumu Roman armağanları Tırpan ile

• 1974 Sait Faik Öykü Armağanı Can Parası ile

• 1978 Orhan KemalRomanArmağanı Kara Ahmet Destanı ile de

• 1980 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü 1984 Berlin Senatosu Çocuk Yazını Ödülü Almanca’ya çevrilen Barış Çöreği ile

• 1985 Alman Endüstri Birliği (BDİ) Yazın Ödülü Gece Vardiyası ile

 KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/fakir-baykurt-hayati-eserleri-edebi-yonu/74956

[2] Vasfiye Ayça ŞAHİN, 1950 SONRASI TÜRK EDEBİYATINDA KÖY ROMANI,https://w3.gazi.edu.tr/web/bucelik/bucelik/pedi/r1.pdf

[3] https://www.beyazperde.com/filmler/film-179336/

[4] https://www.imdb.com/title/tt0275089/