Fakir Baykurt Tırpan Hakkında İnceleme Özet

TIRPAN VE FAKİR BAYKURT HAKKINDA GEREKLİ BİLGİLER.

Tırpan,  adlı roman, Burdur’un Yeşilova ilçesine bağlı Akçaköy'e  bağlı Yeşilova köyünde doğan Fakir-Baykurt,’un ( 1929, Burdur - 11 Ekim 1999,  Almanya)  ilk kez 1970 yılında yayımlanmış olan bir romanıdır.

Yılanların Öcü , Kaplumbağalar , Onuncu Köy , Irazca’nın Dirliği   gibi toplamda on üç romanı ile tanınan sosyal gerçekçi bir romancı olan Fakir Baykurt  Türk edebiyatının 20. Yy daki en önemli romancılardan biridir.

Tırpan adlı romanını Türkiye Öğretmenler Derneği TÖBDER kurucusu olduğu TÖS’ÜN genel başkan seçildiği  1966 yılında ise İlköğretim müfettişliğinden uzaklaştırıldığı yıllarda yazan Fakir-Baykurt, 1967 yılında, Onuncu Köy  adlı romanını  yayımladıktan sonra yazmış, bu yıllarda TÖS’teki çalışmaları yüzünden Gaziantep’in Fevzipaşa bucağına sürülmüş katıldığı boykot ve yürüyüşler sonrasında da  görevinden alındığı yıllar içinde yazmıştı. Yazarın bu romanı da Yılanların Öcü , Kaplumbağalar , Onuncu Köy  Irazca’nın Dirliği   adlı romanlarındaki gibi köy hayatını konu alan köy sorunlarını dile getiren, yasalar ve yerel toprak zenginleri eli altında ezilen köylülerin dramlarını ele alan bir romanıdır.

Altmış yaşındaki bir ağanın fakir ve genç bir köylü kızına sevdalanması; eski başlık parası yerine süt parası alma konusu üzerinden zenginlerin fukara köylüler üzerindeki tahakkümü konusunu işleyen Tırpan adlı roman yazarın en sevilen romanları arasındadır. Birçok romanında köylerde gerçekleşen tecavüz, cinayet, çocuk istismarı konularını da ele alan bu roman ilk baskısından sonra da birçok baskı görmüştür. Tırpan adlı roman büyük ölçüde yaşlı olduğu halde ekonomik gücü kuvvetli olan “Parayı kuşağına doldurup gelen, istenen altınları da takınca, on üç, on dört yaşındaki istediği kızı ata bindirip götüren” köy ağaları ile onların arzularına boyun eğmek zorunda kalan fukara köylülerin romanıdır.

Romanlarında daha ziyade Burdur ve civarındaki köyleri mekân olarak seçen Fakir Baykurt , Tırpan adlı romanında Ankara’da Gökçimen köyünü mekan seçmiştir.

Tırpan adlı romanı yazdığı yıllarda Fakir Baykurt, 1966 yılında İlköğretim müfettişliğinden atılmış ve Kaplumbağalar, ve Amerikan Sargısı ile  Köygöçüren  romanlarını henüz yayımlamıştı. Yazıları ve TÖS’teki çalışmaları yüzünden Gaziantep’in Fevzipaşa bucağına sürülmüş, TÖS “Devrimci Eğitim Şurası”, “Büyük Eğitim Yürüyüşü” ve “Genel Öğretmen Boykotu” gibi eylemleri düzenlemek suçlamaları ile görevinden de alınmıştı. Fakir Baykurt, Tırpan adlı romanını işte bu yıllarda yazmış, onun bu eseri en çok ödül aldığı eser olarak dikkat çekmiştir

Tırpan, adlı romanı Fakir Baykurt’a en çok ödül kazandıran romanı olmaktadır.  Fakir Baykurt bu

romanı ile  1970 TRT Sanat Ödülleri (Tırpan), 1971 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü (Tırpan); 1980 Avni Dilligil Tiyatro Ödülünü (Tırpan) kazanmıştır. ( bkz Fakir Baykurt Hayatı Eserleri Edebi Yönü ) 

KONUSU: 

Küçük bir kız olan  Dürü, yaşlı ve zengin bir adam olan Musdu Ağa ile  evlendirilmek istenir. Babası kabul etmiş ama Dürü ile annesi buna karşı çıkmıştır. Dürü intihar etmek isteyince köydeki yaşlı bir nine onu bu kararından vaz geçirecek bambaşka bir akıl vermiştir. 

ŞAHIS KADROSU

Dürü:  Güzel gözlü, küçük yaşta gelin olan köy kızlarından biridir. Ulugış Nine’nin verdiği akıl ile intihardan vaz geçip, töreyi yıkacak cesur bir karar vermiştir.

Musdu Ağa  : Kabak Musdu’dur. Dürü ile evlenmek isteyen yaşlı ve zengin adam.

Uluguş Nine : Köyün deli olarak gördüğü ama akıllı ve yaşlı, Dürü’nün akıl hocasıdır.

Havana : Dürü’nün Musdu Ağa ile evlenmesine karşı çıkan annesi

Velikul : Dürü’nün Musdu Ağa  tarafından aklı çelinen babası

Tırpan Roman Özeti

Gökçimen köyünün kızları büyüyüp serpilince civardaki toprak zengini ağalar gelerek süt parası verip ailelerinden almaktadır. Çünkü “başlık parası” kalkmış modern bir toplum olduğumuz için yerine
“Süt parası” gelmiştir. Kız güzelse ve yaşı da küçükse daha fazla süt parası alınmaktadır.  Eğer kızın ailesinin hali vakti yerinde ise eğer bir de diploması varsa biraz daha fazla süt parası almak mümkün olmaktadır. Kızın ailesi yoksulsa “yoksul yine ucuza gitmektedir. ”

Bu köyde kızların fikri önemli değildir. Sevdiğine gidip gitmemesi, evlendiği adamın yaşlı olup olmaması da önemsenen bir şey değildir. “Sevgi mi? Anlaşmak mı? Geçiniz efendim bunları; evlenince severler birbirlerini. Hem anlaşarak evlenenler daha mı mutlu?”. Parası , malı , mülkü çok olan kaç yaşında olursa olsun 13, 14 yaşındaki kızı süt parası verip alabilmektedir.

Köydeki anneler ve babalar bu durumu kanıksamış hatta savunur hale gelmiştir. Lakin birkaç altına verilen kızların parasında da çok bir bereket yoktur. “Canım, kız parası değil mi? Elde avuçta eyleşmez! Tütüne gayfaya anca yeter…”

Dürü de bu köydeki güzel gözlü küçük ve Göküş kızlardan biridir. Dürü, ilkokulu yeni bitirmiş köyde gezerken komşu köyde yaşayan altmış yaşındaki Musdu Ağa, Dürü’yü görmüş ve çok beğenmiştir.  Dürü, Musdu Ağa’nın aklından hiç çıkmaz. Bunun üzerine Musdu Ağa, Gökçimen köyündeki Dürü ile evlenmeye karar verir.  

Musdu Ağa geleneklere uygun olarak yanına birkaç hatırlı insan alıp Dürü’nün babası Velikul’un yanına kızı istemeye gelir. En sonunda yanında getirdiği adamlar ile birlikte Dürü’nün babası Velikul’u ikna ederler.  Velikul da ağzından çıkan lafa sahip bir adamdır ve kızını Musdu Ağa’ya anlaşılan süt parası miktarına razı olarak verir. Fakat Musdu Ağa, bu sözünü verirken Dürü ile annesi Havana’ya danışmadan söz vermiştir. Dürü ile annesi Havana bunu duyunca Velikul’a çok tepki göstererek bunu kabul etmezler.

Fakat Velikul, ağzından söz çıktığını verdiği sözden dönemeyeceğini söyler. Bunun üzerine Dürü, bu tip evliliklere karşı çıkıp kendisini asan diğer kızlar gibi intihar etmeyi düşünmeye başlamıştır.  Fakat Dürü’nün intihar edeceğini anlayan köydeki Uluguş Nine, Dürü’yü kendini asma niyetinden vazgeçirecek güzel akıllar verir.

Uluguş Nine’nin söyledikleri Dürü’nün aklına yatar ve Musdu Ağa ile evlenmeye razı olur. Düğüne Ulugış Nine de gelir ve Dürü’ye hediye olarak bir tırpan getir. Dürü o gece Musdu Ağa’yı öldürüp kaçar.

FAKİR BAYKURT İLE İLGİLİ LİNKLERİMİZ

Fakir Baykurt Hayatı Eserleri Edebi Yönü

Yılanların Öcü Romanı Özeti Fakir BAYKURT

Kaplumbağalar Romanı Ve Özeti Fakir Baykurt

Fakir Baykurt Onuncu Köy Romanı Özet ve İnceleme

Irazca’nın Dirliği Konusu Özeti İnceleme Fakir Baykurt

Fakir Baykurt Tırpan Hakkında İnceleme Özet

Kara Ahmet Destanı Hakkında Konusu Özeti ve Fakir Baykurt

Amerikan Sargısı Konu Özet İnceleme ve Fakir Baykurt Hakkında

Köygöçüren Romanı ve Fakir Baykurt Hakkında Düşünceler Konusu ve Özeti