Beyit Anlamı Kelime Kökeni İlgili Tamlamalar

08.01.2022

Beyit Anlamı Kelime Kökeni İlgili Tamlamalar

Osmanlıca yazılışı Beyt : بيت

Beyt kelimesi Arapça kökenlidir. Arapça “ byt ” kökünden gelmiştir. Arapçada ev hane anlamına gelen bayt بيت beyt kelimesi edebiyatta iki dizeden oluşan nazım birimleri için de kullanılmıştır.

Beyt kelimesinin sözlüklerde: :mesken, hâne, ev, oda, oba, çadırın iki kanatlı kapısı, “ hatta “Allah evi cami ve aile anlamları ile tarif edilmiştir. Eski devrilerde bedevilerin ev veya oda derken çadırı da kastettikleri eski devrilerde evlerin kapılarının iki parça kapıdan veya perdeden oluştuğu beyit kelimesinin de iki parçalı çadır kapısı veya ev kapısı anlamına geldiğini ifade edenler de vardır.

Edebiyat ve Şiirde Beyit

Beyt veya beyit edebiyatta bir terim olarak da kullanılmıştır. Eski edebiyatçıların tariflerine göre edebiyattaki terim anlamı ile beyt “ aynı vezinde yazılmış olan iki mısradan teşekkül eden “ şiir birimi – nazım birimidir. “ bu tarife göre düşünürsek muhtelif, farklı, vezinlerde yazılmış iki dizeye beyit denemez.

Beyt- beyit divan edebiyatının temel nazım birimi olmaktadır. Gazel, kaside, mesnevi beyt nazım birimi esasıyla yazılar. Murabba, muhammes, müseddes gibi nazım şekilleri ise beyitlerin üzerine iki, üç, dört, beş mısra vb ilave edilerek beytin arttırılmış nazım şekilleri olmaktadır.

Beyt ile Yapılmış Tamlamalar

beyt-i ahir / beyt-i âhir : Son beyit.

beyt-i ankebût, beyt-ül-ankebût: örümcek yuvası; mec. Derme çatma ev.

beyt-i iddet : huk. evlilik devam ederken karı ile kocanın birlikte oturdukları ev.

beyt-i muzlim : fotoğraf kutusu.

beyi-i şerîf : Kabe. (bkz. : Beytullâh).

beyt-ül-ahzân : Yusuf'u kaybeden Yâkub'un çadırır; mecazi manada dünyâ.

beyt-ül-arûs : gelin odası, gelin çadırı (bkz. : hacle, hacle-gâh).

beyt-ül-gazel :ed. gazelin en güzel, en iyi olan beyti.

bayt-ül-hüzn : hüzün evi, gamlı, kederli ev.

beyt-ül-kasîd :ed. kasidenin seçilmiş en güzel beyti.

beyt-i kıymettârî: değerli beyit;

beyt-ül-mâl : mâliye hazinesi, [islâm hukukunda].

beyt-ül matla : Bir şiirin ilk beyti- ( gazel, kaside )

beyt’ül makta : gazel veya kasidenin vb son beyti.

beyt-ül-ma'mûr, beyt-i ma'mûr : yedinci kat gökte, Cennet-i Firdevs'te bir köşk olup Hz. Ademle yer yüzüne indirilmiş -Kabe mevkiine- Tufandan sonra yine Cennetteki yerine alınmıştır.

beyt-i merhûn: manası diğer beyit ile tamamlanan beyit

beyt-i murassa: İki mısrası da kafiyeli olan beyit.

beyt-i musarra' :ed. mısrâların ikisi de kafiyeli olan beyit.

beyt-üz-zifâf: gelin odası, (beyt-ül-arûs)

şah beyit: mutlak surette bir şiirin en güzel beyti

taç beyit: şairin adı ya da mahlasının bulunduğu beyit

vasıta beyti: Terci' ve terkib-i bentleri teşkil eden parçaları birbirine bağlayan beyit.

ESA'DA KONUYLA İLGİLİ BAŞLIKLAR

Mısra Azade Berceste Beyit Nedir ve Seçkin Örnekleri

Beyit Nedir Azade Müfred Şah Beyit Matla Makta Metali Berceste

Ferd Müfred Beyit Nedir ve Örnekler

Beyit Nedir Merhun Tac Mütali Musarra Matla Makta Beyitleri