Bibliyografya Tanımı Amacı Türleri Hazırlanışı

 

YAZAN:    Yrd.Doç.Dr. Recep USLU

 
TANIMI ve AMACI

Bibliyografya, belli bir konuda yazılmış eserleri inceleyen bilim dalıdır. Bibliyolojinin alt dalıdır. Bibli, “kitap”, graphie n“yazımak” anlamındanır. Eşanlamlı kelimeler: Türkçede kullanılan eşanlamlı kelimeler “Külliyat, Literatür, Kitabiyat, Fihrist, Katalok, Kaynakça, Sistematik İndesk. Bilimsel terim “Bibliyografya”dır. [1]


 BİBLİYOLOJİ:  YAZINBİLİM   

Dört kısımdır:

* Müze:
* Kütüphane: Yazılı malzemenin saklandığı arşiv ve kütüphaneler
* Fototeknik: Mikrofilimden CD yapmaya kadar belge arşivleme yöntemleri
* Restorasyon: müze malzemesi veya kitap restorasyonları (Guruplandırma için bk. Hadi Tamer, “Bir Kitap hastanesine Dair” www.kutuphaneci.org.tr/web/node.php)  

Bibliyografi kitap bilgisi anlamında bunlardan kütüphaneciliğe girmektedir. Kütüphaneciliğin gelişmesi, bibliyografya bilgisinin de gelişmesini gerekli kılmıştır. Böylece bibliyografya çeşitleri ortaya çıkmıştır. Bibliyoloji’nin bir başka anlamı “İncil bilimi” demektir. Günümüzde “Göstergebilim, Semioloji, Sembolbilimi, Sembolizm” gibi diğer uğraşlar da iletişimde kullanılan sembolleri anlamaya yöneliktir. 



BİBLİYOGRAFYA TÜRLERİ  

Bibliyografyaların yapılış biçimlerine, yöntemlerine veya amaçlarına göre çeşitleri vardır. Öncelikle iki türe ayrılan  ( Genel ve Özel ) bibliyografya türleri:  

* Tertip yöntemlerine göre:
1. Alfabetik,
2. Kronolojik,
3. Konularına göre  (Kütüphanecilikte de kullanılan bilgiyi sınıflandırma yöntemi ve J. Dewey ondalık konu sistematiği).  

* Amaçlarına göre:
1. Yazar veya kitap adına göre,
2. Eleştirel bibliyografya (açıklamalı veya tenkitli),
3. Bibliyografyalar bibliyografyası. *

 Ulusal (Türkiye Bibliyografyası, 1939’dan beri; www.toplukatalog.gov.tr) ve uluslar arası bibliyografyalar (Index Islamicus, 1906’dan beri). * Bilgi iletişim ağlarında görülen “ MLA Yöntemi Bibliyografya Yazım Kuralları , APA 6.0 Yazım Dipnot Kuralları , Chicago” gibi adlandırmalar bibliyografya türü değil, Amerikada yaygın kullanılan yöntem tercihleridir. 


 BİBLİYOGRAFİK  KÜNYE  

Künye gösterim şekilleri/yöntemleri bütün bilimler için ortak özellikleri taşımakla birlikte ülkelerin dil alışkanlıklarından kaynaklanan farklılarda taşır. Künyelerin gösteriminde kullanılan iletişim araçlarına göre ortak olmayan kuralları da vardır. Bilimsel yazılarda künyeler basittir (bk. Kitap Kapağı), bu haliyle dipnotlarda da kullanılırlar. Ama bilimsel bibliyografya yayınlarında uyulması gereken künye gösterimlerinden en çok kullanılanlar:

Kitap: Yazar adı Soyadı,

Kitap adı (italik), Baskı yeri: basan kurum, tarih, sayfa adedi,  ISBN nosu, resim, şekil, nota olup olmadığı

Kitap Çeviri/Hazırlama:

Yazar adı soyadı, Kitap adı (çev. /haz.),  Baskı yeri: basan kurum, tarih, sayfa , ISBN nosu, resim, şekil, nota olup olmadığı

Makale: Yazar adı Soyadı, “Makale adı”, Süreliyayın adı (italik), c./ sy., Baskı yeri tarih, başlangıç – bitiş sayfa

Tezler: Yazar adı Soyadı, Tez adı (türü, tarih), Yapıldığı üniversite adı, sayfa Yazmalar: Yazar, Kitap adı (italik), Bulunduğu kütüphane, bölümü ve nosu, sayfa 21  



YAZAR ADI 

Modern anlamda yazar adı, isim ve soyadından oluşur. İkiden fazla isim zincirlerinde son kelime soyad, diğerleri addır. 



 KİTAP ADI   

*Kitap adı kaydedilirken imlada değişiklik yapılmamalıdır. *Kitap adı özel isimdir.  *Kitap adı uzunsa kısaltılmamalıdır.  Bibliyografyalarda, Latin alfabesi dışındaki kitap adları, latince okunuşa göre çevrilebilirler, ancak mümkünse yanında orijinali de verilmelidir (Arap, Latin, Japonca). *Kitap adı anlam çevrisiyle kayıt yapılmamalıdır. * Kitap adları ile ilgili kütüphaneciliğin aldığı kurallar, genellikle kütüphane fişlerinde ve bilgisayar kataloklarında uygulanmaktadır. Fakat farklı kültür ve bilgideki kütüphanecilerin olduğu düşünülürse araştırmacılar mutlaka kitabın kendisini görüp künyelerini kitaptaki bilgilerden yazmalıdırlar. 


BASKI YERİ VE TARİHİ 

Baskı yerlerinin kitap üzerinde belirtilmesi ihtiyaca göre zamanla değişmiştir. Önceleri kilise matbaaları, daha sonra ticari maksatla kurulan matbaa adları belirtilirdi. Sadece matbaa adının bulunduğu kitap künyesi şehir adı tespit edilerek yazılmalıdır. Modern anlamda bir kitap künyesinde şehir adı mutlaka bulunmalıdır. Matbaa adı zamanla bibliyografya amacına göre künyelerde yer alabilir. Bilimsel çalışmalarda matbaa adı şehir kadar zorunlu değildir. Ancak araştırmacı yöntemlerini anlatırken gerekli görürse bunun nedenlerine değinmelidir. Basan kurum önceleri sadece matbaadan oluşmakta iken, XX. Yüzyıldan itibaren araştırma kurumları ve üniversiteler adlarını yayınladıkları kitaplara gururla yazmaktadırlar. Akademik yazılarda zorunlu olmamakla birlikte bibliyografya listelerinde yazmaları daha iyidir. Birden fazla baskı yeri ve tarihi bulunan kitaplarda, sadece birisini kitap veya makale sonlarındaki bibliyografyalarda kullanmak yeterli, iken, bibliyografya amaçlı kitaplarda hepsi belirtilmelidir.    

Kaynak:  Yrd.Doç.Dr. Recep USLU, ( Ders  notları: 2010 ),  BİBLİYOGRAFYA , For Musicology  Department of  ITU in Istanbul Beethoven , ay ışığı Sonatı


[1] Yrd.Doç.Dr. Recep USLU, ( Ders  notları: 2010 ),  BİBLİYOGRAFYA , For Musicology  Department of  ITU in Istanbul Beethoven , ay ışığı Sonatı
  
 

İlgili Linklerimiz

• APA 6.0 YAZIM KURALLARI ve KAYNAK GÖSTERME BİÇİMİ
•  BİBLİYOGRAFYA HAZIRLAMA VE BİBLİYOGRAFİ ÖRNEKLERİ
•  Bibliyografya Tez ve Dipnot Hazırlama Yönergesi
•  Bibliyografya Nedir Türleri ve Hazırlanışı
• Bibliyografya Nedir ve Nasıl Düzenlenir
• Bibliyografya Tanımı Amacı Türleri Hazırlanışı Yrd.Doç.Dr. Recep USLU
• MLA Yöntemi Bibliyografya Yazım Kuralları

Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya s_kuzucular@hotmail.com