Bibliyografya Tanımı Amacı Türleri Hazırlanışı Yrd.Doç.Dr. Recep USLU
25.08.2016
Bibliyografya Tanımı Amacı Türleri Hazırlanışı
YAZAN: Yrd.Doç.Dr. Recep USLU
TANIMI ve AMACI
Bibliyografya, belli bir konuda yazılmış eserleri inceleyen bilim dalıdır. Bibliyolojinin alt dalıdır. Bibli, “kitap”, graphie n“yazımak” anlamındanır. Eşanlamlı kelimeler: Türkçede kullanılan eşanlamlı kelimeler “Külliyat, Literatür, Kitabiyat, Fihrist, Katalok, Kaynakça, Sistematik İndesk. Bilimsel terim “Bibliyografya”dır. [1]
BİBLİYOLOJİ: YAZINBİLİM
Dört kısımdır:
* Müze:
* Kütüphane: Yazılı malzemenin saklandığı arşiv ve kütüphaneler
* Fototeknik: Mikrofilimden CD yapmaya kadar belge arşivleme yöntemleri
* Restorasyon: müze malzemesi veya kitap restorasyonları (Guruplandırma için bk. Hadi Tamer, “Bir Kitap hastanesine Dair” www.kutuphaneci.org.tr/web/node.php)
Bibliyografi kitap bilgisi anlamında bunlardan kütüphaneciliğe girmektedir. Kütüphaneciliğin gelişmesi, bibliyografya bilgisinin de gelişmesini gerekli kılmıştır. Böylece bibliyografya çeşitleri ortaya çıkmıştır. Bibliyoloji’nin bir başka anlamı “İncil bilimi” demektir. Günümüzde “Göstergebilim, Semioloji, Sembolbilimi, Sembolizm” gibi diğer uğraşlar da iletişimde kullanılan sembolleri anlamaya yöneliktir.
BİBLİYOGRAFYA TÜRLERİ
Bibliyografyaların yapılış biçimlerine, yöntemlerine veya amaçlarına göre çeşitleri vardır. Öncelikle iki türe ayrılan ( Genel ve Özel ) bibliyografya türleri:
* Tertip yöntemlerine göre:
1. Alfabetik,
2. Kronolojik,
3. Konularına göre (Kütüphanecilikte de kullanılan bilgiyi sınıflandırma yöntemi ve J. Dewey ondalık konu sistematiği).
* Amaçlarına göre:
1. Yazar veya kitap adına göre,
2. Eleştirel bibliyografya (açıklamalı veya tenkitli),
3. Bibliyografyalar bibliyografyası. *
Ulusal (Türkiye Bibliyografyası, 1939’dan beri; www.toplukatalog.gov.tr) ve uluslar arası bibliyografyalar (Index Islamicus, 1906’dan beri). * Bilgi iletişim ağlarında görülen “ MLA Yöntemi Bibliyografya Yazım Kuralları , APA 6.0 Yazım Dipnot Kuralları , Chicago” gibi adlandırmalar bibliyografya türü değil, Amerikada yaygın kullanılan yöntem tercihleridir.
BİBLİYOGRAFİK KÜNYE
Künye gösterim şekilleri/yöntemleri bütün bilimler için ortak özellikleri taşımakla birlikte ülkelerin dil alışkanlıklarından kaynaklanan farklılarda taşır. Künyelerin gösteriminde kullanılan iletişim araçlarına göre ortak olmayan kuralları da vardır. Bilimsel yazılarda künyeler basittir (bk. Kitap Kapağı), bu haliyle dipnotlarda da kullanılırlar. Ama bilimsel bibliyografya yayınlarında uyulması gereken künye gösterimlerinden en çok kullanılanlar:
Kitap: Yazar adı Soyadı,
Kitap adı (italik), Baskı yeri: basan kurum, tarih, sayfa adedi, ISBN nosu, resim, şekil, nota olup olmadığı
Kitap Çeviri/Hazırlama:
Yazar adı soyadı, Kitap adı (çev. /haz.), Baskı yeri: basan kurum, tarih, sayfa , ISBN nosu, resim, şekil, nota olup olmadığı
Makale: Yazar adı Soyadı, “Makale adı”, Süreliyayın adı (italik), c./ sy., Baskı yeri tarih, başlangıç – bitiş sayfa
Tezler: Yazar adı Soyadı, Tez adı (türü, tarih), Yapıldığı üniversite adı, sayfa Yazmalar: Yazar, Kitap adı (italik), Bulunduğu kütüphane, bölümü ve nosu, sayfa 21
YAZAR ADI
Modern anlamda yazar adı, isim ve soyadından oluşur. İkiden fazla isim zincirlerinde son kelime soyad, diğerleri addır.
KİTAP ADI
*Kitap adı kaydedilirken imlada değişiklik yapılmamalıdır. *Kitap adı özel isimdir. *Kitap adı uzunsa kısaltılmamalıdır. Bibliyografyalarda, Latin alfabesi dışındaki kitap adları, latince okunuşa göre çevrilebilirler, ancak mümkünse yanında orijinali de verilmelidir (Arap, Latin, Japonca). *Kitap adı anlam çevrisiyle kayıt yapılmamalıdır. * Kitap adları ile ilgili kütüphaneciliğin aldığı kurallar, genellikle kütüphane fişlerinde ve bilgisayar kataloklarında uygulanmaktadır. Fakat farklı kültür ve bilgideki kütüphanecilerin olduğu düşünülürse araştırmacılar mutlaka kitabın kendisini görüp künyelerini kitaptaki bilgilerden yazmalıdırlar.
BASKI YERİ VE TARİHİ
Baskı yerlerinin kitap üzerinde belirtilmesi ihtiyaca göre zamanla değişmiştir. Önceleri kilise matbaaları, daha sonra ticari maksatla kurulan matbaa adları belirtilirdi. Sadece matbaa adının bulunduğu kitap künyesi şehir adı tespit edilerek yazılmalıdır. Modern anlamda bir kitap künyesinde şehir adı mutlaka bulunmalıdır. Matbaa adı zamanla bibliyografya amacına göre künyelerde yer alabilir. Bilimsel çalışmalarda matbaa adı şehir kadar zorunlu değildir. Ancak araştırmacı yöntemlerini anlatırken gerekli görürse bunun nedenlerine değinmelidir. Basan kurum önceleri sadece matbaadan oluşmakta iken, XX. Yüzyıldan itibaren araştırma kurumları ve üniversiteler adlarını yayınladıkları kitaplara gururla yazmaktadırlar. Akademik yazılarda zorunlu olmamakla birlikte bibliyografya listelerinde yazmaları daha iyidir. Birden fazla baskı yeri ve tarihi bulunan kitaplarda, sadece birisini kitap veya makale sonlarındaki bibliyografyalarda kullanmak yeterli, iken, bibliyografya amaçlı kitaplarda hepsi belirtilmelidir.
Kaynak: Yrd.Doç.Dr. Recep USLU, ( Ders notları: 2010 ), BİBLİYOGRAFYA , For Musicology Department of ITU in Istanbul Beethoven , ay ışığı Sonatı
[1] Yrd.Doç.Dr. Recep USLU, ( Ders notları: 2010 ), BİBLİYOGRAFYA , For Musicology Department of ITU in Istanbul Beethoven , ay ışığı Sonatı
İlgili Linklerimiz
Bibliyografya Tez ve Dipnot Hazırlama Yönergesi
Bibliyografya Nedir Türleri ve Hazırlanışı
Bibliyografya Tanımı Amacı Türleri Hazırlanışı Yrd.Doç.Dr. Recep USLU
MLA Yöntemi Bibliyografya Yazım Kuralları
Bibliyografya Hazırlama Bibliyografi Örnekleri
Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.
BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM veya s_kuzucular@hotmail.com
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın