Binbir Gece Masalları Şehrazat ve Şehriyar Öyküsü
Konusu
Bu masalların ortaya çıkışı ile ilgili olarak da bir hikâye oluşmuştur. Binbir Gece Masalları çerçeve bir hikâye içinde anlatılan bazıları birkaç dizilik seriler halinde bazıları tamamen diğerlerinden bağımsız öyküler şeklinde bazıları ise ortak kahramanlara sahip hikâyeler şeklinde anlatılan hikâyeler olmaktadır.
Bin bir gece Masallarındaki çerçeve hikâye diğer öykülerin ortaya çıkmasını sağlayan ve her öykü bittikten sonra çerçeve öyküdeki olaya yeniden dönülen bir yapıya sahiptir.
Hikâyeye göre; İran Şah'ı Şehriyar, Hindistan ile Çin arasında egemenlik kurmuş bir hükümdardır. Bu ülkeleri kardeşi Şahzaman ile yönetmektedir. Şehriyar ve Şahzaman adlı iki kardeş hükümdar, eşleri tarafından aldatılmışlar bu yüzden de bütün kadınların iffetsiz ve sadakatsiz olduklarına inanmışlardır. Bu olayların etkisiyle kadınlara kin duymaya başlayan Hükümdar Şehriyar, kendi ülkesinde, her gün bir kızla evlenip ertesi gün onu idam ettirmeye başlar. ( bkz Hükümdar Şehriyar ile Hükümdar Şehzaman'ın Öyküsü Binbir Gece Masalları )
Hükümdar Şehriyar, her gün yeni bir genç kız ile evlenip bir gece yattıktan sonra o genç kızı idam ettirmektedir. Vezirin akıllı kızı Şehrazat bir gün sıranın kendisine de geleceğini bildiğinden hükümdar ile evlenip onu oyalamayı başarıp, ona da sadakatli bir kadın olduğunu ispat edip, hem kendini, hem kız kardeşi Dimyazat’ı, hem de ülkedeki diğer kadınları kurtarmak için harekete geçmiştir.
Vezirin güzel, bilgili kızı Şehrazat’a vezirin diğer kızı Dimyazat’ da yardım etmektedir. Hükümdarla evlenen Şehrazat ya bu uğurda yaşamını yitirmeye ya da ülkenin tüm kadınlarını da bu belâdan kurtarmaya karar vermiştir.
Bu planını babasına açan Şehrazat bin güçlükle babasını da ikna etmiştir. Kız kardeşi Dünyazat da ona yardım edecektir. Şeharazat gündüz kız kardeşi Dünyazat’tan hikâyeler dinleyecek kendisi de geceleri hükümdar Şehriyar'a anlatacaktır.
Çerçeve hikâyede Vezirin kızı Şehrazat hükümdarla evlenerek hem kendi canının hem de ülkedeki diğer kızların canının kurtarmak için Hükümdar Şehriyar’a hikâyeler anlatmakta ve her sabah olduğunda hikâyenin devamını bir dahaki akşama anlatacağını ifade ederek her bir hikâyeyi en meraklı yerinde kesmektedir. Şehrazat ve şafak sökerken masalı en heyecanlı yerinde " Gündüz masal anlatılmaz " diye hikâyeyi anlatmayı kesmektedir. Hikâyenin sonunu merak eden Şehriyar ise, Şehrazad’ın hikâyeye ertesi gece devam edebilmesi için, Şehrazad'ın idamını ertelemektedir. Böylece öykünün sonunu merak eden hükümdar o gün de Şehrazat’ı idam ettirmemekte ve ertesi akşamın olmasını beklemektedir.
Şehrazat, her gece bir önceki masalın devamını anlatıp yeni bir hikâyeye başlamakta ve yine tam tan vakti hikâyenin en heyecanlı yerinde anlatmayı bırakmaktadır. Şehrazad'in hikâyeye devam etmesini isteyen Şehriyar, her gece Şehrazad’ın idamını erteler ve hikâyenin sonunu bekler. Ama hikâyenin hemen bitiminde Şehrazad yeni bir masal başlar. Bu hikâyeler uzunca bir müddet böyle devam eder
Masalların sonu geldiğinde, Şehrazad'ın Hükümdar Şehriyar'dan üç erkek çocuğu dünyaya gelmiş ve evlilik üzerinden uzun bir süre geçmiştir. Şehriyar bin bir gecedir beraber olduklarını ve onu aldatmasının mümkün olmadığını tüm kadınların sadakatsiz olmadığını da ispat etmiş olmaktadır. Böylece Kralın kadınlara olan öfkesi ve kötü düşünceleri dinmiş, Şehrazad'ın sadakatine inanmıştır.
Hikâyeye göre kitaptaki bu öyküler Şehrazat'ın Şehriyara anlattığı bu öykülerdir. Bu öykülerin anlatımı bin bir geceyi bulmuş, çerçeve öykü içinde anlatılan masalların sayısı da 264 âdete ulaşmıştır.
ETKİLERİ
Hintçe, Farsça ve Arapça kökenli hikâyelerden oluşan bu eser içindeki masallar, kahramanlar, tiplemeler ve konuları ile tüm dünya edebiyatında pek çok milletin masallarını ve yazarlarını etkilemiştir. Pek çok ulusun dillerine çevrilen bu masallar dünyanınım çeşitli yerlerindeki pek çok yazarı etkisi altına almıştır. Bu yazarlar arasında Voltaire, Borges, Goethe [1] gibi çok ünlü yazarlar dahi vardır. Katharina Mommsen Binbirgece Masallarının yarattığı etkiler konusunda bir çalışma yapmış bu masallardan etkilenen yazarları ve milletleri ayrıntılı olarak ele almıştır.[2]
Binbir Gece Masalları defalarca televizyon ve sinemaya uyarlanmış, çizgi filmlere konu olmuştur. Masalların içerisinde geçen olaylarda yer yer müstehcen bölümler vardır. Bu yüzden hem geçmişte hem de günümüzde masaldaki bu bölümler zaman zaman çeşitli yazarlar tarafından değiştirilmiş, zaman zaman da bu masalların tamamen yasaklanmasına sebep olmuştur. Masallardaki bu özellik yüzünden bu masallar birçok İslam ülkesinde okunması yasaklanmış durumdadır. Bu yasaklanmalar hatta batı dünyasına ait ülkelerde dahi görülebilmektedir.
Binbir gece" sık sık sansüre maruz kalmıştı. "Örneğin Suudi Arabistan'da "Binbir Gece" yasak kitaplar listesinde yer alır. Mısır'da yakın zamanlarda bir grup avukat, kitabın yeni baskısının piyasadan toplatılması için dava açtı; bu avukatlardan biri olan Ayman İmam, Deutsche Welle'ye verdiği mülakatta kitabın yeni baskısı yapılmadan önce, "ahlaka aykırı" olan ve çocukların ve gençlerin okumaması gereken "müstehcen cinsel sözcüklerden" arındırılmasını talep ettiklerini söyledi.[3]
Çerçeve hikâye içinde hikâye anlatma tekniği doğu edebiyatına mahsus bir yöntemdir. Binbir Gece Masalları öncesinde de birçok doğu edebiyatı ürünlerinde görülen bu teknik batı ve dünya edebiyatının ilk roman öyküleri olarak kabul edilen Decameron Öykülerinde de karşımıza çıkmaktadır. Decameron, Yunancada “on günlük bir olay” anlamına gelir. Öyküler veba salgını sırasında vebadan kurtulmak için bir araya gelen yedi genç kadınla (Pampinea, Filomena, Lauretta, Emilia, Ellisa, Fieametta ve Neifile) üç erkektir (Panfilo, Filostrato, Dioneo) nun on gün boyunca bir birlerine anlattıkları yüz hikâyeden oluşur. Kitapta anlatılan öyküler böyle bir çerçeve hikâye içerisinde oluştuğu için bu yapı bir açıdan Arap Edebiyatındaki Binbir Gece Masallarının çerçeve hikâyesine benzemektedir. ( bkz Binbir Gece Masalları Hakkında Tarihçe Konuları Etkileri )[4]
İLGİLİ LİNKLERİMİZ. Anlatım sırasına göre Bin Bir Gece Masalları
Kral Yunan'ın Veziri ile Ruyan'ın Öyküsü 1 Binbir gece Masalları
Tacir İle İfrit Binbir gece Masalları
Hükümdar Şehriyar ile Hükümdar Şehzaman'ın Öyküsü Binbir Gece Masalları
Eşek Öküz ve Çiftçinin Öyküsü Binbirgece Gece Masalları
Birinci Şeyhin Öyküsü Bin bir Gece Masalları
İkinci Şeyh'in Öyküsü Binbirgece Masalları
Üçüncü Şeyh'in Öyküsü Binbirgece Masalları
Balıkçı ile Ecinni Bin bir Gece Masalları
Şah Sinbad'ın Şahini Bin bir Gece Masalları
Şahzade İle Gulyabani 1 Binbirgece Masalları
Şahzade ile Gulyabani II Binbirgece masalları
Büyülenmiş Genç Adam İle Balıkların Öyküsü Binbir Gece Masalları
Büyülenmiş Genç Adam İle Balıkların Öyküsü 2 Binbir Gece Masalları
Büyülenmiş Genç Adam İle Balıkların Öyküsü 3 Binbir Gece Masalları12.03.2015
Hamal İle Genç Kızlar 1001 Gece Masalları
Birinci Kalenderin Öyküsü 1001 Gece Masalları
İkinci Kalenderin Öyküsü Binbir Gece Masalları
Üçüncü Kalenderin Öyküsü Binbir Gece Masalları
Kesilerek Öldürülen Kadın ile Üc Elma Ve Zenci Reyhan Bin Gece Masalları
Vezir Nureddin Vezir Şemseddin Ve Hasan Bedrettin Binbir Gece Masalları
Birinci Genç Kız Zübeyde'nin Öyküsü Binbir Gece Masalları
İkinci Genç Kiz Emine" nin Öyküsü Binbir Gece Masalları)12.04.2015
Alaadin'in Sihirli Lambası Binbir Gece Masalları
Kedi ile Karga Masalı Binbir Gece Masalları
Şehrazat ve Şehriyar Öyküsü Binbir Gece Masalları
KAYNAKÇA
[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Binbir_Gece_Masallar%C4%B1
[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/binbir-gece-masallari-hakkinda-tarihce-konulari-etkileri/75257
[3] https://tr.wikipedia.org/wiki/Binbir_Gece_Masallar%C4%B1
[4] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/decameron-hikayeleri-ve-giovanni-boccaccio/130168
