Salah Birsel (d. 1919, Bandırma - ö. 10 Mart 1999, İstanbul.) İzmir, İstanbul ve Ankara'da uzun yıllar yaşadıktan sonra İstanbul'a yerleşmiş,  İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirmiş, iş müfettişliği, kitaplık ve basımevi müdürlüğü gibi görevlerde bulunmuş,  Türk Dil Kurumu yönetim kurulu üyeliği de yapmış, şair ve yazarımızdır. 10 Mart 1999'da ölmüştür.[1]

 

Pek çok yazı türünde eser veren yazarın asıl adı Ahmet Selahattin’dir. Tiyatro oyuncusu Jale Birsel’in eşidir.

Boğaziçi Şıngır Mıngır, Salâh Birsel’in 3. kitabıdır. Eser ilk baskısını 1980 [2] yılında yapmış, daha sonra ise birçok kez daha basılmıştır.  Salâh Birsel bu eseri için Boğaziçi’nin gizli tarihi” demiş, eser Boğaziçi Şıngır Mıngır veya Salah Bey Tarihi 3 adı ile de anılmıştır.

 

Eserin  ilk  baskisi 1980'de 5000 adet  olarak İs bankası kültür yayınları  arasında çıkmıştır. Eser İstanbul’un 600 yıllık Türk hâkimiyetindeki geçmişi ait birbirinden bağımsız 38  parça deneme, öykü karışımı yazı halinde anlatılmaktadır azar,   bu eserinde İstanbul’u anlatırken bazen olaylar bizzat yaşamış gibi bazen de  duyduklarını anlatırmış  gibi  anlatıcı tekniklerini kullanmış, eserinde içten, hüzünlü ve imrendirici bir üslup kullanmıştır.  Kitapta İstanbul’un tarihi  yerleri hakkında eşsiz bilgiler bulmuş ve eserinin ilgili yerlerinde bu bilgileri paylaşmıştır.

Eser  İstanbul Boğazı hakkında yazılmış en başarılı çalışmalardan bir olarak kabul  görmüştür. Boğaz’ı tanıtmak ve Boğaza duyulan sevgiyi dile getirmek amaçlı yazılmış bu eser,  güzellikleri nostaljileri, boğaza hayran bir kalemin izlenimlerini bizlerle paylaşmıştır. Eserde   “Padişahlar, sultanlar, şehzadeler, sadrazamlar, damad-ı şehriyariler, vezirler, ferikler, ferik elmaları sıra sıra dizilip Boğaz’ı seyrederler.” Kitap, Boğaziçi’nin güzelliklerini, tarihi  dokusunu ve  eserlerini,  bu eserlerin  özelliklerini mimari dokuları, görünümleri anıları, serüvenleri ve sosyal hayattaki yerleri ile birlikte bizlere yansıtıyor. Eserin diğer bir boyutu ise Boğazdaki insanları haritasını gelenek, kültür, davranış ve gündelik yaşantısını, işçi, kentli seyyar satıcı, bürokrat, sosyete gibi her kesim insanını Boğaziçi dekorunda bizlere aktarmaktadır. [3]

 

Eser  İstanbul’un tarihi eserleri hakkında  çok ilginç bilgiler sunması bakımından da hayli ilgi çekicidir. Eser, İstanbul’daki saraylar, kahvehaneler, yalılar ve buralarda geçen olaylar, Çinli köşk, haliç, sandallar,  seyyar satıcılar, eğlenceler,  Kâğıthane, Hazerfan Ahmet Çelebi, Galata Kulesi,  İstanbul ve İstanbullularla ilgili anekdotlar anılar, adetler ve sunduğu  hatırlarla  İstanbul ve nostaljisi hakkında yazılmış en önemli eserlerden bir olmaktadır. Eser bir anlamda Boğaziçi’nin sosyal, toplumsal ve geleneksel gizli bir tarihi belgesi olmaktadır.  

 

Eser MEB  Yüz Temel Eser listesine alınarak onurlandırılmış; eser okur ve öğrencilere  okunması için tavisye edilen en önemli yüz eserden biir olarak kabul edilmiştir.  

 

---