“Halide Edip Adıvar Tatarcık Hakkında Konusu Özeti

02.02.2020

TATARCIK ROMANI HAKKINDA BİLGİLER VE YORUMLAR

Tatarcık, adlı roman Halide Edip Adıvar’ ın ilk kez 1939 yılında yayımlanan konusu itibarı ile de yazarın Sinekli Bakkal ve Zeyno’nun Oğlu adlı romanlarının devamı kabul edilebilecek başkahramanı yine bir kadın ve öğretmen olan bir romanıdır.

Halide Edip, Vurun Kahpeye , ATEŞTEN GÖMLEK , Sinekli Bakkalip, Mor Salkımlı Ev , Sinekli Bakkal

adlı romanları ile çok ses getirmiş, özellikle 1935 yılında İngilizce “The Clown and His Daughter, “ (Soytarı ile Kızı) adıyla yayımlanan

Sinekli Bakkal [1] romanından sonra iyice bir ünlenmiş, Sinekli bakkal adlı romanının devamı sayılabilecek bir yaklaşım ile de Tatarcık adlı romanı yazmıştı.

Halide Edip Adıvar, “ Sinekli Bakkal” adlı eski yeni, doğu batı, aşırı softalar, yozlaşmış tipler ve normal insanların kültür çatışmaları konusunu işlemiş, geleneklerden kopmadan çağdaşlaşmak ve batılılaşmak düşüncesini hedef olarak seçmişti. Roman kahramanlarını batılı kültürü benimseyen ama ahlaki yönden de Türk kültürüne sadık kalan kadın kahramanlardan seçmişti.

Kendisi de yabancı dillerle eğitim veren okullardan mezun olan Halide Edip’in romanlarındaki ana karakterler genellikle kadınlar olmaktadır. Onun romanlarındaki kadınlar da tıpkı kendisi gibi modern düşünen, çağına göre ilerde yaşayan, mücadeleci, kararlı, yabancı dil bilen özgür düşünen kadınlar olmaktadır. [2] ( bkz Halide Edip Adıvar Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği)

Roman kahramanlarını aydın ve çağdaş düşünceli kadınlardan ve öğretmenlerden seçen Halide Edip Tatarcık, adlı romanındaki Lale karakterini de öğretmen kimliği ile karşımıza çıkarmıştır. Lale değer yargıları, yaşayış tarzı, düşünce biçimi ile çevresindeki insanlardan farklı düşünen, bisiklete binip gezebilen, iy düzeyde İngilizce bilen, genç Cumhuriyetin yeniliklerine sahip çıkan modern ve çağdaş bir genç kızdır.

Yazar bu romanında Lale ve Feridun Paşa Korusunda kamp yapan çağdaş düşünceli gençler kadrosu içinde 1930 lu yıllardaki sosyal/kültürel değişmeleri bizlere aktarmaktadır. Tatarcık adlı romanın mekanları Boğaz’ın Karadeniz yakınlarındaki Poyraz Köyü ile yakınlarındaki Feridun Paşa Korusudur.. Romanın ana karakteri olan Lâle( Tatarcık)nin şahsında Cumhuriyet devrinin yeni tip kadınını idealize eski-yeni çatışması içinde bilginin önemini ortaya koyan yeninin zaferi bir kadın öğretmen imajı yaratılmıştır.

Halide Edip diğer romanlarında da olduğu gibi bu romanında da Tatarcık adı ile anılan Lale karakterini ideal bir Cumhuriyet kadını olarak karşımıza çıkarmıştır. Yazar bu romanı ile “Doğu ve Batı’nın sentezi niteliğindeki ideal kadın rolü ile toplumsal düzeydeki değişimin de karakterini idealize etmekte ve bu ideale ulaşma yolu olarak eğitimin önemini vurgulamaktadır”[3]

Lale gelenekselliğe başkaldırırken modernleşmeyi kendisine hayat modeli olarak seçmiş, bu düşüncelerini başkalarına da yansıtmaya çalışan bir kadındır.

ROMANIN KONUSU

Kendisini batılı anlamda çok iyi yetiştiren ama geleneklerinden kopmayan örnek bir Türk kızı olan Lale, çevresini de modern yapmaya çalışan, kimseye boyun eğmeyen, kendisini özgür hisseden bir kadındır. Paraya pula değpil, akıl ve bilgiye önem veren bu örnek Türk kızı , hem kendisini hem de çevresini çağdaş ve modern bir hayata kavuşturmaya çalışmaktadır.

ANA FİKRİ

Türkiye, ahlaki değerlerin koruyan, modern bir eğitim alarak cahil kalmayan kadınlar sayesinde yükselecektir.

ŞAHIS KADROSU

Lale (Tatarcık ): İngilizce öğretmenliği yapan çağdaş düşüncelere ve davranışlara sahip, bulunduğu köyü daha medeni hale getirmeye çalışan bir öğretmen. Köylüler Lale’yi çok modern bulmakta evlenebilecek bir kadın olarak görmemektedir.

Osman Kaptan : Lale’nin Kurtuluş Savaşı’n da mermi taşımış Tatar Osman Kaptan lakaplı babasıdır. Lale on üç yaşındayken vefat eder. Lale’ye de Tatarcık adı babasından kalmadır.

Lalezar Hanım: Lale’nin annesi

Sungur Balta: Köyde yalı sahibi zengin bir adamdır. Lale’yi sevdiğini söyler fakat Lale köydeki insanların içinde onu azarlayıp ,niyetini belli eder.

Recep: Lale’nin samimi duygularına inandığı adamdır. Lale ile birbirlerini sevip nişanlanırlar.

ROMANIN ÖZETİ

Hikâye Boğaziçi, Poyraz Köyü’nde geçer. Bu semt zengin İstanbulluların yalılarda köşklerde yaşadığı bir yerdir. Bu köyde yaşayanlar Cumhuriyet idaresinin getirdiği yenişliklerden habersiz hatta onlara karşı da umarsızdır.

Cumhuriyet Devri’nde ki değişime ayak uyduramayan bu sahil köyünde yaşayan insanlar arasında Osman Kaptan eşi Lalezar Hanım ve biricik kızları olan Tatarcık lakaplı Lale’de vardır. Osman Kapatan ve ailesi Boğaz’ın Karadeniz’e bakan yamacındaki Poyraz köyünde hayatlarını sürdürmektedir. Yalılarla dolu olan bu köydeki zengin İstanbulluların üniversiteye giden gençleri de vardır.

Babasının Tatar olması nedeni ile küçük Lale’ye herkes Tatarcık demeye başlamıştır. Osman Kaptan denizcidir ve köye yirmi sekiz yıl önce yüzbaşı formasıyla gelip yerleşmiştir. Osman Kaptan, Kurtuluş Savaşında mermi taşımış, bir Çerkez kızı olan karısı Lalezar Hanımla evlenip buraya yerleşmiştir. Lâlezar, diğer komşularına biraz resmi davranmakta ama bir düğün ya da cenaze olursa oraya giden bir kadındır.

Osman Kaptan ise eşinden daha çok komşularına yardım eden onlarla iyi ilişki kuran bir adamdır. Osman Kaptan bir gün vefat eder. O vefat ettiğinde Tatarcık on üç yaşındadır. Babası öldüğünde Tatarcık, köy kahvesine giderek babasının öldüğünü onlara haber verir.

Babasız kalan Tatarcık, içine kapanmış ve kandilli Kız Lisesi’ni birinci olarak bitirmiş, babasının ölümünden sonra babasının maaşı kesildiği için yoksulluğa düşmüş fakat hem yalısını tek başına onarmış, hem çalışmış, dersler vermiş, keçi otlatmış, balık tutmuş, annesini de kimseye muhtaç etmemiştir.

Tatarcık liseyi bitirdikten sonra bir bisiklet alarak köyün içinde dolaşmaya da başlar. Herkes bisiklete binen bir kız olduğu için onu ayıplamaktadır. Arnavutköy Kız Koleji’ni bitiren Tatarcık, İngilizce sınavını kazanınca aynı okulda İngilizce öğretmeni olmuştur.

Sungur Balta, köyün en zenginlerinden biridir. Bu adam köyde Kübik tarzda bir yalı yaptırmıştır., I. Dünya Savaşı yıllarında Kurtuluş Cephesi’nde yer almış, Cumhuriyet döneminde ise mebus olmuştur. Bay Balta, Lale’nin İngilizce bildiğini duyunca onu tercümanlık yapması için işe alır. Böylece Tatarcık sekreter de olmuş ayrıca k zengin çocuklara İngilizce dersi vermeye de başlamıştır.

Tatarcık, bisikletiyle geçtiği yolu kapatan Kör İsmail’le tartışmış, kendisine takılmak isteyen Kübik Palas adlı yalının sahibinin oğlu Sungur Baltayı da köylülerin gözü önünde azarlamıştır.

Tatarcık’ın Amerikan Koleji’nden tanıdığı arkadaşları da vardır. Üniversite de okuyan köyün gençleri köyün yakınlarındaki koruda kamp kurmuşlardır. Zehra ile Tatarcık köye kamp kuran bu gençlerle tanışırlar.

Köye kamp kuran gençler yedi delikanlıdan oluşur. Köylüler bunlara “Mehlika Sultana aşık yedi genç” adını vermişlerdir. Bu gençlerin her birinin aşık oldukları bir Mehlika Sultanı vardır. Adları Haşim, Salim, Safa, Ahmet, Recep, Hasan, Şinasi olan bu gençlerin her birinin farklı amaçları bulunmaktadır.

Devrin meşhur aktörü Gary Cooper’a benzeyen Recep bu yedi arkadaşın arasında en yaşlı olanıdır. Recep otuz yaşında olmasına rağmen daha genç gözüken biridir. Robert Kolej’de öğrenim yaptıktan sonra Cambridge’ye gitmiş, orada dört yıl kalmıştır. Tavırları ve hareketleriyle güvenilir, sadık bir dost olmakla birlikte örnek bir delikanlıdır.

Zehra, gençlerin gözüne girmek için çaba gösteren gösterişli bir kızdır. Zehra en çok Recep’e ilgi duymakta ama Recep, ona değil Tatarcık’a ilgi duymaktadır. Tatarcık ise gençlere pek takılmamaktadır. Köydeki genç kızlar ve ev hanımları Tatarcık’ı eş olmaya uygun görmemektedir.

Lale, bir gün Miis Barkeley adında bir kadınla tanışmış, ona köyünü ve evini gezdirmiştir. Recep, Lale’ye yakınlaşabilmek için Miss. Barkley ile vapurda tanışır ve onunla tekrar görüşmek için bir randevu almıştır. Bu sayede Tatarcık’ı da görecektir.

Recep ile Tatarcık’ın tanışmaları onları nişanlanmaya kadar götürecektir.

İLGİLİ LİNKLERİMİZ

Sinekli Bakkal Basımı, Yazımı Konusu Çatışmaları Halide Edib Adıvar

Halide Edib Adıvar Kalp Ağrısı Konu Özet İnceleme

Halide Edip Adıvar Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği

Vurun Kahpeye Roman Özeti ve İnceleme Halide Edip

ATEŞTEN GÖMLEK Özeti Halide Edip Adıvar

Sinekli Bakkal Özeti ve İnceleme Halide Edip

Mor Salkımlı Ev Hakkında Konu Özet İnceleme Halide Edip

Mor Salkımlı Ev Özeti Halide Edip

Sinekli Bakkal Basımı, Yazımı Konusu Çatışmaları Halide Edib Adıvar

“Halide Edip Adıvar Tatarcık Hakkında Konusu Özeti