İbiş’in Rüyası Hakkında Konu Özet İnceleme Tarık Buğra

ESERİN YAZARI KONUSU DÖNEMİ TÜRÜ HAKKINDA

İbiş’in Rüyası Tarık Buğra’nın basımı ilk kez 1970 yılında yapılan bir romanıdır.  Roman yayınlandıktan sonra bir hayli ilgi görmüş o günden bu güne kadar da birçok kez baskı görmüştür. Ön planda bir tiyatro oyuncusunun dramını anlatan roman arka planda geleneksel Türk Halk Tiyatrosunun önemini vurgulamakta,  ön ve arka planı ile geleneksel halk tiyatromuzun çöküşünü bu oyunları oynayanların çöküşü üzerinden de aktarmaktadır.

Roman gördüğü ilgi üzerine tiyatro oyunu haline de getirilmiş üstelik eser, daha yayınlandığı ilk yılda TRT 1970 Sanat Ödülleri Yarışması’nda Başarı Ödülü almıştır.

Yazar tarafından tiyatroya uyarlanan İbiş’in Rüyası, TV filmi hâline de getirilip TV de gösterime de girmiştir.

1930 yılları ve İstanbul’u mekân olarak seçen bu roman tiyatroculuğumuz hakkında bir belgesel olma niteliği de taşır. Roman 1930’lu yıllardaki İstanbul’un sosyal hayatını resmetmesi yönünden de oldukça başarılı olmaktadır.

KONUSU

Emekli bir paşanın oğlu olan ve Nahit’in tiyatroya olan tutkusu bu çerçevede yaşadığı dramlar, çalkantılılar, şöhret, kıskançlıkla dolu hayatı ve sonunda pes edişi, acılarla, iniş çıkışlarla dolu hayatı 1930 yıllarındaki İstanbul’un sosyal çevresi içinde yaşadığı tiyatro macerasındaki yenilgiyi dile getirmektedir.

ŞAHIS KADROSU

Nahit: Tiyatro aşkı yüzünden evini dahi terk eden romanın kahramanıdır. İbiş adlı tiyatro karakteri ile çok beğenilmiştir.

Vedia: Nahit'in evlendiği ve ondan çocuklarının olduğu kadındır.  Nahit'ten iki kez ayrılır. 

Hatice: Nahifin aşık olduğu kadındır. Hatice yaşadıklarına dayanamayarak intihar eder.

Sadi Rıza: İki yüzlü kıskanç Naht'in hayatını zehir eden bir aktör. 

ÖZET

Babası bir Paşa olan Nahit, aristokrat, zengin ve kültürlü bir aileden gelmesi dolayısı ile kendisini oldukça iyi yetiştirmiş bir gençtir. Emekli bir paşa olan Nahit’in babası onu çocukken bir tiyatroya götürmüş, Nahit ise bu oyundaki bayan oyuncudan çok etkilenmiş ve tiyatroya çok merak salmaya başlamıştır. Oyundaki bayan sanatçıya hayran olan Nahit içinde büyük bir tiyatro sevgisi büyür. Bunun üzerine tüm vaktini tiyatro eserleri okumaya, tiyatro hakkında bilgiler öğrenmeye ayırmıştır.

Paşa babası ve ailesi onun daha da itibarlı bir mesleğe yönelmesini istemesine rağmen Nihat kendisini tiyatroya hatta geleneksel tiyatroculuğa vermiştir.  On yedi yaşında ve lise son sınıfta iken bu hevesi yüzünden son sınıf sınavlarını veremez. Oysaki babası ve ailesi ondan çok şey beklemekte başarısız olmasına tahammül edememektedir.  Bütünlemeye kaldığı için Paşa babasının on sert sözler söyleyeceği ve kırıcı davranacağından korkan Nahit, babasından azar işitir. Bunun üzerine Nahit, evden kaçıp Ermeni bir madamın evinde pansiyoner olarak kalmaya başlamıştır.

Hayatını sürdürebilmek ve tiyatrocu olabilmek için tiyatrolarda iş aramaya başlamış, işsiz güçsüz günlerinde sef sefil aç kalmıştır.  Fakat en sonunda Şehzadebaşı’nda bir tuluat tiyatrosunda iş bulmayı da başarır.

 Muhsin Bey Tiyatrosu’nda sürekli bir iş bulduktan sonra kendini toplamıştır.  Üstelik oyunlarda rol kapmayı başarmaya da başlar. En sonunda Muhsin Bey’le aynı oyunda rol almayı da başarıp önemli bir sükse yapar.  

Onun tiyatro tutkusu tiyatroda tanıştığı Vedia adındaki tiyatrocu hanımla evlenmesine de yol açar. Vedia ile evlenir. Ancak Vedia çocukları olduktan sonra tiyatrodan soğumuş ve Nahit’e de tiyatroyu bırakması için baskı yapmaya başlamıştır.

Nahit ‘in iki seçeneği vardır. Ya eşini dinleyecek ya da tiyatrodan kopacaktır. Nahit tercihini tiyatrodan yana kullanınca Vedia çocuklarını da alıp evi terk ederek gider.  Ama Nahit, özellikle İbiş rolüyle çok ünlü bir oyuncu olmuş, büyük şöhret kazanmıştır.  Öyle ki onun şöhreti çalışmaya başladığı Nuran Tiyatrosunu İstanbul’un en ünlü tiyatrosu haline getirmiştir.

Eşinin başarısını gören Vedia, çocuklarının hatırına yeniden Nahit ile beraber olmaya başlar ancak kısıtlı gelirleri yüzünden geçim sıkıntısı onları sarsmaktadır.  Üstelik Nahit’in sayesinde işe giren işe Sadi Rıza, Nahit’i başarısından dolayı kıskanmaktadır.   Kıskançlık krizlerine giren ve Nahit’in başarısını çekemeyen Sadi Rıza , bir gün Vedia’nın yanına gelerek Nahit’in yasak bir aşk yaşadığını  ve metresi olduğunu söyler  ve Vedia tekrar Nahit’ten ayrılır.  

Bunun üzerine Nahit, Sadi’yi tiyatrodan attırmıştır. Aynı gün tiyatroya bir kantocu adayı gelir. Genç ve güzel Hatice’deki sanat yeteneğini fark eden Nahit,  kantocu adayı Hatice’yi işe alır. Hatice kantocu olup kısa zamanda büyük bir şöhret olur.  Lakin Nahit,  Hatice’ye aşık olmaya da başlar.

Hatice de ona saygı ile karışık bir ilgi duymaktadır. Aralarındaki ilişki sarsıcı bir aşka dönüşmüş Hatice de Nahit ile beraber olmaya başlamıştır. 

Sadi Rıza, tiyatroya girmek için Nahit’i ikna etmiş yine işe başlamıştır. Bu sırada Hatice de Nahifi kıskandırmak için Sadi Rıza’ya ilgi göstermeye başlar.  Nahifi hiçbir zaman çekemeyen Sadi, Hatice ile arasını bozmaya çalışmaktadır. Hatice’nin kaprisleri ve Sadi Rıza’ya yönelmesi nedeni ile Nahit yalnız kalmaya başlar. Üstelik diğer herkes de Nahit’i zaten kıskanmaktadırlar.  Bunun üzerinde Nahit, Sadi Rıza’yı yeniden kovmak zorunda kalmıştır.   Nahit’in hayatı gide gide sarsılmakta işleri günden güne kötüye gitmektedir.

 Bir gece Sadi sarhoş olarak tiyatroya gelir ve Nahit, onu sahneye çıkarıp onun rolünü oynatır. Bu sahne seyirciyi oldukça eğlendirmiş ama Nahit’in de sahneyi bırakmasına vesile olmuştur.  Olanları dehşet içinde izleyen Hatice kendini vurur ve tiyatro kapanır. Nahit bu intihar üzerine Nuran Tiyatrosu’nu kapatır. Üzüntüden kahrolan Nahit yaşadıklarını bir rüyaya benzetir.

Tarık Buğra Hayatı Romancılığı ve Öykücülüğü

Roman 

·         Siyah Kehribar  (1955)

·         Küçük Ağa (1964)

·         Küçük Ağa Ankarada (1966)

·         İbiş’in Rüyası (1970)

·         Firavun İmanı (1976)

·         Gençliğim Eyvah  (1979)

·         Dönemeçte  (1980)

·          Yağmur Beklerken (1981)

·         Osmancık (1983).

Hikâye 

·         Oğlumuz  (1949)

·         Yarın Diye Bir Şey Yoktu (1952)